Güncelleme Tarihi:
Göz kararması, sendeleme, ayağının altından halı kayıyor hissi... Bazen duvara tutunup yürütecek kadar şiddetli... Baş dönmesi, zaman zaman bir baş belası haline gelebiliyor. Bazen 'sinirsel' bir durum, bazen de birçok hastalığın habercisi olabiliyor. Boğaziçi Tıp Merkezi Kulak Burun Boğaz Bölümü Başkanı Opr. Dr. Adil Necati ile nöroloji uzmanı Dr. Semra Bilge, sağlık dergisi Formsante'nin mart sayısında, 10 soruda baş dönmesini anlattı:Baş dönmesi nedir? Kişinin dengesini sağlarken yaşadığı her türlü sorun. Hastalar göz kararması, sendeleme ya da ayakların yerden kesilmesinden şikayet ediyor. Dönme, sallanma, kayma ve yükselme hissi de olabilir.Hangi faktörler yol açıyor? Dolaşım bozuklukları, yüksek tansiyon ve damar sertliği, baş dönmesine yol açan en önemli nedenler. Bazı ilaçlar, özellikle nikotin ve kafeinle aşırı tuz tüketimi de beyne giden kan akımını azaltarak baş dönmesine yol açıyor. Dolaşım sisteminde strese bağlı olarak da bazı bozukluklar görülebiliyor. Virüsler ve bakteriyel enfeksiyonlar ise hem denge hem de işitme fonksiyonlarında sorun yaratıyor. Alerjisi olanların da başı dönebilir.Ciddi bir sorun olabilir mi? Gerçek baş dönmesiyle iyi huylu baş dönmesi ayırt edilmeli. Gerçek baş dönmesinde hasta çevresinde eşyaların hareket ettiğini ifade ediyor. Buna bazen bulantı, kusma ve yüzün solması da eşlik ediyor. İyi huylu baş dönmesindeyse hasta başının döndüğünü, ama çevresindeki eşyaların dönmediğini belirtiyor. Ender olarak görülse de beyindeki bir tümörün, 'meniere sendromu'nun (baş dönmesi, kulakta çınlama, uğultu, bulantı, kusma gibi krizlerle seyreden bir hastalık), damar tıkanıklığının veya kanamalarının habercisi olabiliyor.Nasıl hafifler? Ani pozisyon değişikliklerinden kaçının. Aşırı ya da hızlı baş hareketleri yapmayın. Nikotin, kafein ve tuzu azaltın. Stresten kaçının. Düzenli uyuyun. Hareketli olun ama gereksiz yere yorulmayın.Nasıl oluşuyor? Dengemizi beyin, beyincik, omurilik, eklem ve kaslar içindeki pozisyon algılayıcıları, gözlerle iç kulaktaki denge merkezinin koordineli çalışmasıyla sağlayabiliyoruz. Denge otomatik olarak bilinçaltında görev yapıyor. İçkulak beyne vücudun konumuyla ilgili zıt bilgiler gönderdiğindeyse baş dönmesi oluşuyor.Tanı nasıl konuluyor? Soruna uğultu, mide bulantısı, göz kararması ya da bayılmanın eşlik edip etmediği, tanı konulmasında son derece önemli. Doktorun tansiyon, kalp-damar sorunları ya da nörolojik bir hastalığın olup olmadığını da araştırması gerekli.Kimler risk altında? Özellikle sürekli bilgisayar başında aynı pozisyonda çalışan kişilerde ortaya çıkıyor. Boyun ağrıları ve boyun omurlarıyla ilişkili rahatsızlığı olan kişilerin iç kulağı besleyen damarlarında da sorun oluşabildiği için baş dönmesi şikâyetlerine sıkça rastlanıyor. Masa başında çalışanlar düzenli spor yapmalı.Nasıl tedavi ediliyor? Öncelikle asıl neden tespit edilmeli. Ancak pek çok hastada net bir neden konulamıyor. Kulak hastalıklarına bağlı baş dönmeleri çoğunlukla altı ay-bir yılda kendiliğinden ortadan kalkıyor.Hangi uzmana başvurmalı? Baş dönmesi genellikle içkulaktaki bir sorundan kaynaklandığı için öncelikle bir KBB (kulak-burun-boğaz) uzmanına başvurmak gerekiyor.Nasıl beslenmeli? Fazla tuzdan kaçınarak hipertansiyonun neden olacağı baş dönmesi engellenebilir. Kansızlığa karşı demir ve B-12 vitamini içeren et, yumurta ve sebze yemeli. Potasyum açısından zengin portakal, mandalina ve muz da yararlı.