Balık keyfi

Taze balık nasıl anlaşılır?

Gözleri saydam, parlak ve dışa bombelidir.

Eti diri ve serttir. Üzerine parmakla bastırdığınızda çukur kalmaz.

Pulları düz, sıkıca, derisine yapışık ve parlaktır.

Solungaçları parlak kırmızı renktedir.

Kuyruğu gevşekçe sallanmaz.

Suya bırakıldığında dibe çöker.

Balıklar ve özlelikleri

Lüfer

Ülkemizde yetişen en lezetli balıklardandır. Yavru halinden itibaren boylarına göre farklı isimler alır: 10 santime kadar defne, 15 santime kadar çinekop, 20 santime kadar kaba çinekop, 25 santime kadar sarıkanat, 30 santime kadar lüfer, 30 santimden büyükse kofana. Eylül ayının ikinci haftasından ocak sonuna kadar en lezzetli zamanıdır. Her türlü yemeği yapılır, özellikle ızgarası çok lezzetlidir.

Palamut

Bütün denizlerde yaşar. Boyları 25-70 cm arasında değişir. İrilerine torik adı verilir. Çingene palamudu çok lezzetlidir. İstanbul Boğazı'nda ekim, kasım ve aralıkta avlanır. Izgara, fırın pilaki, kağıt kebabı, dolma, köfte, lakerda ve fümesi yapılır.

Hamsi

Doğu Karadeniz'in efsanevi balığıdır. Boyu ortalama 12 santimdir. Karadeniz ve Marmara'da bol miktarda avlanır. Sırtı yeşilimsi, karnı gümüş renktedir. Buğulama, tava ve tuzlaması yapılır. Karadeniz bölgesinde 30 çeşitten fazla yemeği yapılır. Hamsi, haşlanıp ezilir ve tuzlanarak ançuez yapılır.

Kırlangıç

Ege, Akdeniz ve Marmara'nın fazla göç etmeyen yerli balığıdır. Kısmen Karadeniz'de rastlanır. Küçüklerine 'derviş balığı' da denir. Eti çok lezzetli bir balıktır.

Lahos

'Akdeniz kayası' diye de bilinen Lahos yalnız Akdeniz'de çıkar, Ege'de nadiren rastlanan bir balıktır. Eti en az levrek kadar değerli olup tüm levrek tarifleri bu balık için de geçerlidir.

Lipsos

Genellikle rengi kırmızı olup ayrıca derisinde benekler bulunur. Beyaz etli bir balıktır. En fazla Marmara sularında bulunur. Eti çok lezzetli olup haşlama, buğulama, çorba ve tavası yapılır.

Dil balığı

Yassı balık türlerinin en tanınmışlarındandır. Kalkan balığı ile kıyaslanacak lezzette beyaz etli bir balıktır. Özellikle tavası nefis olur. 15'ten fazla türü bulunur. Boyları 15-20 cm'dir. Kıyı kumluklarında bol miktarda avlanır.

Çipura

Oval ve yassı vücutlu, küt burunludur. Genellikle 20-40 cm boyundadır, en çok 70 santime ulaşır. Ege bölgesinin en tanınmış balığıdır, Marmara'da Alnıak adıyla bilinir. Son yıllarda balık çiftliklerinde üretilmektedir. Eti çok lezzetlidir, ızgara, haşlama, çorba ve garnitürlü fırın yemekleri yapılır.

Kefal

Büyük başlı, gümüş renginde, orta büyüklükte, üzeri pullu, eti beyaz ve lezzetli bir balıktır. Türlerine göre boyu 25-90 santimi bulur. Tatlı su kefali ise sazan balıklarından kefale benzer çok kılçıklı bir balıktır. Yumurtalarından bir çeşit havyar elde edilir. Akdeniz'de çok yaygındır. Altınbaş kefal, solungaç kapaklarındaki yaldızlı lekelerle ötekilerden ayırt edilir. Topbaş kefal ile pulatarina'nın başına yandan bakılınca dudakları sarkık görünür. Kefal, yağsız, beyaz etli ve lezzetlidir, hazmı kolaydır.

Levrek

Beyaz etli, boyu 1 metreyi, ağırlığı 15 kilogramı bulan iri bir balıktır. Üzeri pullu, koyu kurşuni renktedir. Uzun levrek ise tatlı sularda bulunan ve levreğe benzeyen balık türüdür. Kıyılarda, özellikle ırmak ağızlarında, derin yerlerde bulunur. Ufak balıklar, küçük ıstakoz, yengeç ve kurtlarla beslenir. Kuvvetli ve çevik bir balık olduğu için avlanması zordur. Karadeniz'in Türkiye sahillerinde, Marmara ve Akdeniz'de bulunur. Eti yağsız ve lezzetlidir. Izgara, kızartma, pilaki, buğulama ve haşlaması yapılır.

Kılıçbalığı

Bütün denizlerde birçok çeşidi bulunan kılıçbalığının sırtı koyu kurşuni, karnı daha açık renklidir. Atlas Okyanusu'nda ve Akdeniz'de, ülkemizde özellikle İstanbul Boğazı ve Marmara'da bulunur. Ağustos ve kasım aylarında lezzetli olur. Boyu, 1.5-2.5 m, ağırlığı 50-300 kg arasında değişir. En makbul olanları 80-100 kg arasındakilerdir. En çok şişi yapılır, yağlı olduğu mevsimlerde ızgaraya, yağsız olduğu zamanlarda tavaya elverişlidir.

Somon balığı

Alabalığın en yakın türü olarak bilinen somon, tatlı suda gençliğini, denizlerde olgunlaşma dönemini yaşar. Boyu 1.5 metreye kadar ulaşır. Somon balığının yuvarlak ve kısa olanları makbuldür. Eti ilkbaharda daha lezzetli ve yağlı olur. Taze olanların gözleri parlak, kulak içleri serttir. Somon balığı, şiş, kızartma, haşlama, yahni, şaraplı ve salçalı, kremalı ya da füme olarak hazırlanabilir. Besin değeri çok yüksektir.

Mezgit

Ülkemizde en çok Karadeniz'de yaşar. Orta boylu, ince, uzun gövdeli, yumuşak ve beyaz etli balıklardır. Kış ve ilkbahar aylarında bol avlanır. Adi mezgit ve sarı mezgit Akdeniz'de, Manş Denizi'nde ve Atlas Okyanusu'nda yaygın olarak bulunur. Boyu en çok 25-40 cm arasındadır. Mezgit türlerinden Akdeniz'de çok yaygın olan M. Poutassou'nun boyu 1 metreyi bulur.

Kaynak: Lezzet Dergisi