Güncelleme Tarihi:
Azospermi sorunu yaşayan kişilerin yaklaşık üçte birinde sadece erkek nedenli ve üçte birinde ise hem erkek ve hem de kadının her ikisinde birden kısırlık görülmektedir. Bu nedenle azosperminin tedavisi ve belirtileri özellikle araştırılmaktadır. Bu haberimizde Üroloji ve Androloji Uzmanı Prof. Dr. Ömer Faruk Karataş azospermi ile ilgili merak edilenleri anlatıyor.
Erkek hastaların 3 günlük cinsel perhiz sonrası günde bir boşalma sonrası ejekülat sıvısında hiç sperme rastlanmamasına azospermi denir. İnfertil olan çiftlerin %10-15’inde görülmektedir. Tüm erkeklerin ise yaklaşık %1’inde azospermi vardır.
Azospermi tıkayıcı ve tıkayıcı olmayan azospermi olmak üzere iki çeşit azospermi bulunmaktadır. Spermin üretildiği testislerden penisten dışarı boşaltılmasını sağlayan tüm kanallar boyunca, herhangi bir yerde tıkanıklık olması nedeniyle spermde azalma görülebilmektedir.
Bu tıkayıcı nedenler ya doğuştan ya da sonradan oluşan enfeksiyon, travma, ameliyat gibi nedenlere bağlı olarak olabilir. Tıkayıcı olmayan azospermi de ise herhangi bir darlık bulunmayıp spermin üretilememesi halidir.
Azospermi oluşmasını sağlayan birçok neden bulunmaktadır. Bunlar testis öncesi (pre-testisküler), testis kaynaklı ve testis sonrası (post-testiküler) nedenler olarak üç ana kategoride değerlendirilir.
Pretestiküler nedenler; Üremeyi etkileyen, sperm üretimini engelleyen hormonların üretiminde bozukların olması durumudur. Beyinde yer alan hipotalamus ya da hipofiz bezi üreme sistemi ile ilişkili hormonların üretilmesini sağlar. Bu hormonlar testislerden sperm üretilmesini sağlar. Hipotalamus ve hipofiz ilişkili hastalıklar olması sperm üretiminin olmaması yani azospermi ile sonuçlanabilmektedir.
Testisküler nedenler; Spermin üretildiği organ olan testislerde herhangi bir bozukluk olması durumlarında azospermi görülebilir. Doğuştan olan inmemiş testis, testis travması, kemoterapi, radyoterapi alınması, varikosel testiküler nedenler arasında sayılabilir.
Posttestiküler nedenler; Sperm testisten çıktıktan sonra, taşınması sırasındaki problemlerin olması olarak ifade edilebilir. Testis ile penis arasında spermin taşınmasında görevli olan duktus deferens adlı organa ait yani taşıyıcı kanal bozuklukları ve penise kadar ulaşan spermin penisten dışarı atılamaması yani boşalma bozuklukları olarak iki grupta değerlendirilirler. Anejakülasyonda sperm olsa bile hasta boşalamadığından menide sperme rastlanmayabilmektedir.
AZOSPERMİ TEDAVİSİ VAR MIDIR, BELİRTİLERİ NELERDİR?
Azosperminin gözle görülür bir belirtisi bulunmamaktadır. Azospermi nedeni eğer tıkayıcı bir neden ise, bu bozukluğun medikal ya da cerrahi tedavilerle düzeltilmesi gereklidir. Eğer azospermi nedeni tıkayıcı bir neden değilse medikal yöntemler öncelikli olup hormonal ilaçlar kullanılabilir. Eğer bu tedavilerle başarı sağlanamazsa mikrotese denilen yöntem ile testislerin içinden sperm aranabilmesi ve hastaların çocuk sahibi olma şansı olabilmektedir.