Aşırı Yağlı Besinler, Kolon Kanserini Tetikliyor!
Güncelleme Tarihi:
Kalın bağırsakta meydana gelen kötü huylu tümör ile oluşan kolon kanseri, genellikle 50 yaş üzerindeki kişilerde görülüyor. Kalın bağırsağın belli bir yaştan sonra düzenli olarak taranması gerektiğini belirten uzmanlar, düşük lifli ve aşırı yağlı beslenme, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi ve obezitenin kolon kanserini tetiklediğine dikkat çekiyor. Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Talha Atalay, kolon kanseri hakkında önemli bilgiler verdi.
Düzenli tarama, hayati önem taşıyor!
Kolon kanseri; sindirim sisteminizin son parçası olan kalın bağırsağın kötü huylu tümörüdür. Çoğu kolon kanseri vakası, adenomatöz polip adı verilen, kanserli olmayan (iyi huylu) öbekler olarak başlar. Zamanla bu poliplerin bazıları kolon kanserine dönüşebilir.
Polipler küçük olabilir ve varsa semptom oluşturmayabilir. Polipleri kansere dönüşmeden önce tanımlayıp ortadan kaldırmak kolon kanserinin önlenmesinde çok önemli rol oynar. Bu nedenle kalın bağırsağın belli bir yaştan sonra düzenli taranması çok önemlidir.
Kolon kanserinin belirtileri nelerdir?
- İshal veya kabızlık da dâhil olmak üzere bağırsak alışkanlıklarınızdaki bir değişiklik veya dışkı kıvamında dört haftadan uzun süren bir değişiklik.
- Dışkıda kan görülmesi.
- Kramp tarzında devam eden karın ağrısı.
- Bağırsaklarınızın tamamen boşalmadığı hissi.
- Zayıflık veya yorgunluk.
- Açıklanamayan kilo kaybı.
Erken evrede belirti yaşanmıyor
Kolon kanseri olan birçok kişi hastalığın erken evrelerinde hiçbir belirti yaşamaz.
Belirtiler ortaya çıktığında da kanserin kalın bağırsaktaki büyüklüğü müdahale edilemez boyutta olabilir. Bu nedenle kolonoskopinin herhangi bir bulgu olmadan belli bir yaş aralığında yapılması gereklidir.
Kolon kanseri, DNA hasarı ile meydana geliyor
Kolon kanserine neyin neden olduğu açık değildir. Kolon kanseri, kolondaki sağlıklı hücrelerin genetik planlarında, DNA'da hatalar ortaya çıktığında meydana gelir. Sağlıklı hücreler vücudunuzun normal çalışmasını sağlamak için düzenli bir şekilde büyür ve bölünürler. Fakat bir hücrenin DNA'sı hasar gördüğünde ve kanserli hale geldiğinde, hücrelere ihtiyaç duyulmadığında bile hücreler bölünmeye devam eder. Hücreler biriktikçe de tümör oluştururlar. Zamanla, kanser hücreleri yakındaki normal dokuları istila eder. Kanserli hücreler, vücudun diğer bölgelerine de kan ve lenf yolları ile dağılarak yayılma (metastaz) oluşturabilir.
Bunları gördüğünüzde, doktora gitmekten çekinmeyin!
Dışkıda kan veya bağırsak alışkanlıklarında sürekli bir değişiklik hissederseniz veya herhangi bir kolon kanseri belirtisi fark ederseniz, doktorunuzla randevu almaktan çekinmeyin. Kolon kanseri taramasından ne zaman başlayacağınız konusunda doktorunuzla konuşun. Kılavuzlar genellikle kolon kanseri taramalarının 50 yaşında başlamasını önermektedir. Hastalığın aile öyküsü gibi başka risk faktörleriniz varsa doktorunuz daha sık veya erken tarama önerebilir.
Kolon kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Yaşlılık: Kolon kanseri teşhisi konan kişilerin büyük çoğunluğu 50 yaşından büyüktür. Kolon kanseri genç insanlarda görülebilir, ancak çok daha az görülür.
Kişisel bir kolorektal kanser veya polip öyküsü: Daha önce kolon kanseri veya adenomatöz polipleriniz varsa, gelecekte kolon kanseri riski daha yüksektir.
İnflamatuar bağırsak koşulları: Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi kolonun kronik enflamatuar hastalıkları, kolon kanseri riskinizi artırabilir.
Kolon kanseri riskini artıran kalıtsal sendromlar: Ailenizin kuşaklarından geçen genetik sendromlar kolon kanseri riskinizi artırabilir.
Ailede kolon kanseri öyküsü: Hastalığı olan bir ebeveyne, kardeşine veya çocuğuna sahipseniz kolon kanseri geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
Düşük lifli, yüksek yağlı diyet: Kolon kanseri ve rektum kanseri, lif bakımından düşük, yağ ve kalorisi yüksek bir diyetle ilişkilendirilebilir.
Bir sedanter yaşam tarzı: Düzenli fiziksel aktivite yapmak kolon kanseri riskinizi azaltabilir.
Şeker hastalığı: Diyabet ve insülin direnci olan kişilerde kolon kanseri riski artar.
Obezite: Obez olan kişilerde, normal kilo olarak kabul edilen insanlara kıyasla kolon kanseri riski ve kolon kanserinde ölüm riski yüksektir.
Sigara: Sigara içenlerin kolon kanseri riski artabilir.
Alkol: Ağır alkol kullanımı kolon kanseri riskinizi artırır.
Kimler kolonoskopi yaptırmalı?
- İzah edilemeyen karın ağrısı veya kilo kaybı,
- Uzun süreli ishal veya kabızlık,
- Tedaviye yanıt vermeyen kansızlık,
- Dışkıda kan görülmesi,
- Bağırsak poliplerinin (etsi çıkıntılarının) erken teşhis ve tedavisi”
- 50 yaşından itibaren düzenli kolonoskopi yaptırılmalı
- Günümüzde kalın bağırsak kanserinden korunmak amacıyla, herhangi bir şikayet olmasa bile, 50 yaşından itibaren 5 yılda bir kolonoskopi ile polip varlığı açısından takip yapılması artık tüm dünyada kabul gören bir yöntemdir. Ailesinde kalın bağırsak kanseri olan bireylerde ise takip yaşının daha erkene çekilmesi önerilmektedir. İşlem ortalama 15-30 dakika sürmektedir.