Antibiyotik Kullanımında Dikkat Etmeniz Gereken 7 Hayati Faktör
Güncelleme Tarihi:
Türkiye, Avrupa’da en fazla antibiyotik kullanan ülke konumunda bulunuyor. Son yıllarda bilinçli antibiyotik kullanımı konusundaki farkındalık çalışmaları ve reçetesiz antibiyotik alınamaması gibi tedbirlere rağmen rakamlar hala yüksek seyrediyor. İç Hastalıkları Uz. Dr. Aytaç Karadağ, antibiyotik kullanımında dikkat edilmesi gereken faktörleri anlattı.
Araştırmalara göre antibiyotik kullanımının yarısı gereksiz ya da uygunsuz. Bilinçsiz kullanılan tek bir antibiyotiğin bile zararı 2 yılda iyileşiyor. Bilinçsiz antibiyotik kullanımı;
- Karaciğer ve böbreklerde harabiyet gelişmesine,
- Antibiyotiklere karşı direnç gelişimine,
- Mantar enfeksiyonlarının oluşumuna,
- Mali kayıplara,
- Bağırsaktaki probiyotiklerin kaybedilmesine neden oluyor.
PROBİYOTİKLER KAYBOLUYOR
Bağırsaklarda probiyotik adı verilen yaklaşık 100 trilyon yararlı bakteri vardır. Bu probiyotikler sindirimi kolaylaştırır, B-K vitaminlerini üretir, immün sistemi destekleyerek kansere karşı korur ve zararlı mikropların çoğalmasını engelleyerek hastalıkları önler. Bilinçsiz şekilde tek bir tane bile antibiyotik alındığında bu probiyotikler yüzde 20 oranında kaybolmaktadır. Bu probiyotikleri tekrar bağırsaklara geri kazandırabilmek; en iyi organik beslenmeyle bile maalesef 2 yıl içinde mümkün olabilmektedir. Bebeklik döneminde kullanılan antibiyotikler ise yaşamın ilerleyen dönemlerinde probiyotik kaybına neden olarak çocukları enfeksiyonlara karşı duyarlı hale getirmektedir.
ANTİBİYOTİĞİN GEREKSİZ KULLANILDIĞI DURUMLAR
- Antibiyotikler ateş düşürücü değildir. Ateş; bağışıklık sisteminin alarme olması sonucu oluşan, mikropları, tümörü doğrudan yok eden, immün sistem elemanlarını ortama çeken ve vücudun yararına çalışan bir savunma mekanizmasıdır. Buna rağmen ateş yükselmesinde uzmana danışılmadan antibiyotik kullanımı toplumda çok yaygın görülmektedir.
- Üst solunum yolu enfeksiyonlarının yüzde 75’i viral olduğu için ve antibiyotikler sadece bakterilerle savaştığı için çoğunlukla antibiyotik kullanımı gereksiz olmaktadır.
- İshal vakalarının sadece yüzde 10-20’sine antibiyotik önerilir. Gereksiz yere alınırsa da probiyotik dengesini olumsuz etkileyerek ishalin iyileşme sürecini uzatabilir.
- Grip, nezle gibi hastalıklar viral kökenli olduğu için antibiyotik alınmamalıdır.
NELERE DİKKAT ETMELİ?
- Bilinçli ve akılcı antibiyotik kullanımına doktor kontrolünde başlanmalıdır.
- Sadece bakteriyel olduğu kanıtlanan hastalıklarda kullanılmalıdır.
- Mecbur kalınmadıkça geniş etkili antibiyotiklerden kaçınılmalıdır.
- Bağırsak probiyotiklerini koruma amacıyla probiyotik-probiyotik kombinasyonu ile birlikte kullanılmalıdır.
- Direnç gelişmemesi amacıyla saatlerine dikkat edilerek kullanılmalıdır.
- Zamanından önce bırakılmamalıdır.
- Antibiyotiklerin çoğu karaciğer ve böbrek yoluyla vücuttan atılırlar. Bu nedenle karaciğer ve böbrekte tahribat yapabilmektedir. Böbrek ve karaciğer hastalarında, antibiyotik tedavisi gerekiyorsa düşük dozlu veya böbrek-karaciğer atılımı olmayan ilaçlar tercih edilmelidir.