Alerjilerden kurtulma zamanı

Prof. Dr. Ali KokuludağAyrıca alerjik astım ve alerjik şok (anafilaksi) gibi bazı alerjik hastalıklar ölüme yol açabilir. 90 yılı aşkın süredir kullanılmakta olan aşı tedavisi, günümüzde daha etkili ve güvenli olarak uygulanıyor.Aşı tedavisi nedir?Hastanın şikayetlerinden sorumlu alerjenlerin giderek artan dozlarda hastaya verilmesi işlemidir. Amaç, bu alerjenlerle tekrar karşılaşıldığında hastanın reaksiyon vermesini ve belirtilerin oluşmasını engellemektir.Aşıların içinde ne var?Aşıların içinde hastanın duyarlı olduğu alerjenler vardır. Kortizon veya başka bir ilaç bulunmaz. Alerjen seçimi çok önemli. Aşının içine konulacak olan alerjenler hastanın şikayetlerinden sorumlu olan alerjenler olmalı. Bu alerjenler hastanın şikayetleri, deri testi sonuçları ve yaşadığı çevre dikkate alınarak belirlenir. Bu nedenle alerji tedavisine alerji uzmanları karar vermeli. Aşılar belli firmalarca yurt dışında kişiye özel olarak hazırlatılıp getiriliyor. Aşı şişesinin üzerinde hastanın isminin ve aşı içeriğinin yazılı olduğu etiket olmalı.Hangi hastalıklarda yapılıyor?Aşı tedavisi alerjik nezle, alerjik astım ve arı alerjisinde yapılıyor. Ürtiker (kurdeşen) hastalığında yapılmıyor.Aşı tedavisi nasıl uygulanır?Aşılar cilt altı enjeksiyon şeklinde uygulanıyor. Bu en etkili yöntem. Dil altı damla yolu da kullanılıyor. Enjeksiyonlara haftada bir olarak başlanır ve idame doza çıkılıncaya kadar bu şekilde devam edilir. İdame doza çıkıldıktan sonra doz araları açılarak ayda bir enjeksiyon şeklinde tedaviye devam edilir.Evde enjeksiyon yapabilir mi?Hasta evde kendi kendine enjeksiyon yapmamalı. Aşı enjeksiyonları mutlaka bir sağlık merkezinde hekim kontrolünde yapılmalı. En az 20 dakika beklenerek alerjik bir reaksiyon gelişip gelişmediğine bakılmalı.Başlama zamanı var mıdır? Ev tozu akarlarına karşı alerjide aşıya yılın herhangi bir zamanında başlanabilir. Ancak polen alerjisinde aşı tedavisine polen mevsiminde başlanmaz. Polen yoğunluğunun ve şikayetlerin azaldığı veya kaybolduğu bu aylar polen aşısına başlama için en uygun aylar.Tedavisi süresi ne kadar?Tedavi süresi en az 3 yıl olup ideali 5 yıl. Tedavi, süresinin kısa olması durumunda şikayetlerin tekrarlama olasılığı artar.İlaç tedavisinden farklı etkileri var mıdır?Aşı tedavisi alerjik hastalıkların doğal gidişini değiştiren tek tedavi yöntemi. Alerjik nezlesi olan hastalarda astım gelişme riski fazladır. Aşı tedavisi bu riskleri azaltır. İlaç tedavisinin bunlar üzerine bir etkisi yok. İlaç tedavisinin etkisi, ilacın bırakılmasından sonra kısa sürede kaybolurken aşı tedavisinin faydalı etkisi tedavinin sonlandırılmasından sonra yıllarca devam eder.Yan etkileri var mıdır? Her tedavinin olduğu gibi aşı tedavisinin de bazı yan etkileri vardır. Bunlar aşının yapıldığı yerde oluşabilen kızarıklık, şişliktir. Nadir olarak tüm vucudu etkileyen alerjik bir reaksiyon olabilir. Hatta çok nadir ölüme neden olabilir.Gebelikte kullanımı nasıl?Aşı tedavisine gebelikte başlanmaz.Uygun olmayan kullanımı nedir? Uygun olmayan alerjenlerle aşı yapılması, endikasyonu olmayan hastalıklarda örneğin ürtikerde yapılması, firma etiketi olmayan, hekimin muayenehanesinde hazırladığı aşıların kullanılması, evde yapılmasına izin verilmesi, tedavi protokolüne uyulmaması bu tedavinin uygun yapılmadığının işaretleridir.Hazırlayan: Mesude ERŞAN/Kelebek