MAHMURE ÖZEL

5 Aralık Kadın Hakları Günü Kutlu Olsun!

"Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün en önemli devrimlerinden biri olan ve tüm dünya ülkelerinden önce Türk kadınına 'seçme ve seçilme hakkı' vererek kadınların önünü açtığı 1934 yılından bu yana her yıl 5 Aralık Kadın Hakları Günü olarak kutlanıyor. Gelin bu anlamlı günün tarihine bir göz atalım..."

Tarihteki ilk kadın hakları bildirgesi

Kadın Hakları Günü ilk olarak 1791 yılında tanındı. Fransız kadın filozof, yazar, kadın hakları savunucusu, aktivist ve oyun yazarı olan Olympe de Gouges, 1789 yılında Fransız Ulusal Meclisi’nde okunan İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nde geçen ‘homme’ (insan) sözcüğünün sadece erkeği kastettiğini öne sürdü. Ardından 1791'de Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’ni yayımladı. 1791 yılında yayımlanan bu bildirge, insanlık tarihinin ilk kadın hakları bildirgesi olarak biliniyor.

Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanınması

Gelelim 5 Aralık tarihinin önemine... Kadınlara siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkı tanınması, hem ülkemiz hem de tüm dünya ülkeleri adına gerçekleşen en önemli Atatürk devrimlerinden biri olarak tarihte yerini alıyor.

1930 yılından itibaren çıkarılan pek çok yasa ile kadınlara önce belediye seçimlerine katılma, sonra köylerde muhtar olma ve ihtiyar heyetine katılma hakkı tanındı. Tüm bunların ardından ise tarihe damgasını vuran, tüm dünya ülkelerindeki kadınların da bu yolda önünü açan bir yasa değişikliği yapıldı. Mustafa Kemal Atatürk, 5 Aralık 1934’te Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile kadınların ilk kez oy kullanabilmesinin ve seçimlerde aday olabilmesinin önünü açtı.

Bu çok önemli devrim ile beraber Türkiye'de, sayısız ülkeden çok daha önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiş oldu. Türk kadınları, Fransa, Hırvatistan, Slovenya ve İtalya’dan 11 yıl, Romanya’dan 12 yıl, Bulgaristan’dan 13 yıl, Belçika’dan 14 yıl, İsviçre’den 36 yıl , Yunanistan'dan 15 yıl önce seçme ve seçilme hakkına sahip oldu.

Kadınları ilk kez 1935'te oy kullandı

5 Aralık 1934 yılında tanınan seçme ve seçilme hakkı devrimin ardından Türk kadınlarının ilk kez aday olabildiği ve oy kullanabildiği TBMM V. dönem seçimleri oldu ve bu seçimler 8 Şubat 1935’te yapıldı.

İlk kez 17 kadın milletvekili TBMM'ye girdi, ara seçimlerde ise bu sayı 18 oldu. Böylece Türk kadınları, TBMM'deki tüm milletvekillerinin yüzde 4,5'ini oluşturdular.