KoÅŸan, dalan, gol atan reklam

Sporcuların en önemli gelir kaynaklarından biri, imajlarını güçlendirmek, markalarını tanıtmak isteyen sponsor firmalar. Dünyada ünlü futbolcuların bile gelirinin neredeyse yarısı buradan geliyor. Sponsorların başında da spor malzemesi üreten birkaç büyük ÅŸirket var. Sporda baÅŸlıca bireysel sponsorlar olan Nike, Adidas, Reebok ve Puma, Türkiye'de de tek tek futbolcularla anlaÅŸma yapıyor. Ne yazık ki, en popüler sporcular onların arasından çıktığı için, aslan payı da futbolculara gidiyor. Atletizm, tenis gibi dallarda faaliyet gösterenler, kitleler tarafından pek tanınmadıkları için ÅŸansları daha az. Oysa en çok onların sponsora ihtiyacı var, çünkü bu alandaki kulüpler mali açıdan güçsüz, devlet de ÅŸampiyon olana kadar destek vermiyor. Ronaldo'nun iki yıldır sakatlığı yüzünden neredeyse hiç sahaya çıkmaması, seyircilerden çok sponsorlarını üzüyor. Çünkü, en büyük destekçisi Nike, oynamamasına raÄŸmen ona her yıl 2 milyon dolara yakın bir para ödemeyi sürdürüyor. Dünyanın en pahalı futbolcusu Fransız Zinedine Zidane Adidas'ın en önemli reklam malzemesi. Tabii 1.6 milyon dolarlık yüklü bir sözleÅŸme karşılığında. Geçen aralık ayında tenisçi Venus Williams, Reebok'la beÅŸ yıllık bir sözleÅŸme imzalayarak dünyanın en çok kazanan kadın sporcusu oldu. Sponsorluk sözleÅŸmesine attığı imzanın karşılığı tam 30 milyon dolardı. Michael Jordan basketbolsuz geçen üç yılın ardından NBA'ye geri döndü ama bu süre zarfında Nike onun adına spor ayakkabısı üretmeye ve para kazanmaya devam etti...HAKAN’LA ÖZEL ANLAÅžMABu örnekler, yıldız sporcuların önde gelen spor malzemesi üreticileri için ne kadar büyük önem taşıdığını gösteriyor. Firmalar, hedef seçtikleri spor dallarında, imajlarına uygun gördükleri en önemli yıldızlarla anlaşıyorlar. Elbette bu paranın bir de bedeli var: Spor dünyasına hakim olan iktidar blokunda bu ÅŸirketler de bütün ağırlıklarıyla yer alıyor, ÖrneÄŸin futbola büyük paralar akıtan firmalar destekledikleri takım ve sporculara pekçok ÅŸey yaptırabiliyorlar. 1998 Dünya Kupası final maçı öncesinde sara nöbeti geçirip kadro dışı kalan Ronaldo'yu Nike'ın zorla ilk 11'e koydurduÄŸu iddiaları üç yıldır konuÅŸuluyor. Hem Brezilya milli takımıyla hem de Ronaldo'yla ayrı ayrı anlaÅŸan Nike'ın futbol üzerinde iÅŸte böylesine bir gücü var. Åžirketler, hem takımlarla hem de tek tek sporcularla sponsorluk anlaÅŸmaları yapıyor. Türkiye'de futbol takımları, çeÅŸitli firmalarla para karşılığı sponsorluk anlaÅŸması yapıyor. Ama futbolda dünyada örneklerine rastlanan bireysel sponsorluk, yeni yeni geliÅŸiyor. Daha henüz sponsor firmalardan büyük paralar kazanan futbolcular yok.Bireysel sponsorluk konusunda spor malzemesi üreticileri başı çekiyor. Onlar da en popüler sporcuları tercih ediyor. Bu nedenle Türkiye'de bireysel sponsorluktan en çok yararlanan kesim olarak futbolcular ön plana çıkıyor. Tenis, atletizm, basketbol gibi diÄŸer dallarda sadece adı çok duyulan birkaç sporcu sponsor bulabiliyor. Onlar da sponsorluktan hayatlarını sürdürebilecek bir gelir elde etmiyor, sadece sportif faaliyetlerinin masrafını karşılayabiliyorlar.Sponsor ÅŸirketler, Süreyya Ayhan, Muratcan Güler, Erhan Oral gibi sporculara ücretsiz olarak müsabaka sırasında veya günlük hayatta giyebilecekleri ürünleri saÄŸlıyor, bunun dışında bir ücret vermiyorlar. Futbolcuların durumu da aynı. Aralarında tek bir istisna var, o da Hakan Şükür. Ãœnlü futbolcu 1999'da Nike Avrupa'yla para karşılığı sponsorluk anlaÅŸması imzaladı. Nike Türkiye ise, bu yıl 14 Türk futbolcuyla bireysel sponsorluk anlaÅŸması yaptı, ancak bu futbolcular Nike'dan para deÄŸil malzeme alıyor.Peki takım bir firmayla, sporcu baÅŸka bir firmayla anlaşırsa ne oluyor? Sporcular maÅŸlar ve antrenmanlar sırasında takımlarının sponsoruna ait formaları giyiyor. Kendisinin anlaÅŸmalı olduÄŸu markanın ayakkabısını giymek ise serbest. Bunun dışında günlük hayatında anlaÅŸmalı olduÄŸu markayı giyebiliyor. Bireysel spor dallarında ise zaten böyle bir sorun çıkmıyor.15 FUTBOLCU NIKE'LA ANLAÅžTIDaha önce Türkiye'de temsilcilik düzeyinde faaliyet gösteren Nike geçen haziranda doÄŸrudan bir ÅŸube açtı. Ä°lk olarak da bireysel sponsorluklara yönelik çalışmaya baÅŸladı. Åžu ana kadar 14 futbolcuyla anlaÅŸtı. (Hakan Şükür'ün ise Nike Avrupa ile önceden yapılmış bir anlaÅŸması var.) Galasataray'dan Ãœmit Karan, Sergen, Arif, Hakan ve Berkant, Fenerbahçe'den Rüştü, Ogün, Ãœmit Özat, Abdullah, Mustafa DoÄŸan ve Serhat, BeÅŸiktaÅŸ'tan Nihat ve Tayfur, Trabzon'dan Gökdeniz, Gaziantep'ten Ömer ÅŸimdilik malzeme karşılığı olmak üzere Nike'la anlaÅŸmaya vardı. Ayrıca yurtdışında oynayan Alpay ve Tayfun da Nike ürünleri kullanacaklar. Gelecek yıllarda futboldan sonra önde gelen basketbolcu ve atletleri desteklemeyi düşünüyorlar.ADÄ°DAS ANTRENÖR BÄ°LE DESTEKLÄ°YORAdidas'ın sporcu portföyü geniÅŸ bir yelpazeyi kapsıyor: Dünya sekizincisi atlet Süreyya Ayhan, maratoncu Serap AktaÅŸ, tenisçiler Erhan Oral, Merve Asımgil, Büke Yavuz, Ergün Zorlu, Tuna Altuna, Doruk BaÄŸlan, Pemra Özgen, Ãœlker'in milli basketbolcusu Muratcan Güler. Adidas bu sporculara malzeme desteÄŸi saÄŸlıyor. Futbolcuların da sponsorluÄŸunu yapıyorlar: Galatasaraylı Hasan ÅžaÅŸ ve Capone, BeÅŸiktaÅŸlı Ahmet Dursun, Tümer ve Yasin, Gaziantepli Mehmet Polat, GençlerbirliÄŸi'nden Tolga, Sakaryalı Tuncay, Kartalsporlu Volkan ve Egemen. Adidas'ın desteklediÄŸi iki de teknik adam var: Ankaragücü teknik direktörü Ersun Yanal, Denizlispor teknik direktörü Sakıp Özberk.BAÅžKA MARKA GÄ°YÄ°NCE REEBOK ANLAÅžMAYI BOZDUReebok oyuncu sponsorluÄŸunu bir süredir bıraktı. Bu yılın başına kadar Bülent Korkmaz, Fatih Akyel (GS), Osman Özköylü (Trabzonspor) ve bazı tenisçilere spor malzemesi saÄŸlayan firma ÅŸimdi sadece takım sponsorluÄŸu yapıyor. MaÄŸazalar Müdürü Metin Dokat ‘‘Şimdilik futbolcularla ilgilenmiyoruz. Ama geri kalan sporculardan kime sponsurluk yapabileceÄŸimizi araÅŸtırıyoruz.’’ Reebok'un geçmiÅŸ dönem çalıştığı oyunculardan Fatih Akyel basına baÅŸka bir markanın ürünleriyle poz verince anlaÅŸma bozulmuÅŸ. K2 SADECE ZÄ°RVE DEĞİL BÄ°R SERAMÄ°K MARKASISadece daÄŸcılığıyla deÄŸil, AKUT nedeniyle de Türkiye'nin en popüler isimlerinden biri olan Nasuh Mahruki en çok sponsor bulabilen isimlerin başında. 1995 ve 1996'da Yapı Kredi Bankası'nın desteÄŸiyle Everest'e tırmanan ilk Türk daÄŸcısı oldu. Mahruki geçen yıl gerçekleÅŸtirdiÄŸi K2 tırmanışını da seramik firması Seranit'in mali desteÄŸiyle yaptı. Tam o sıralarda K2 isimli bir porselen karo modelini piyasaya süren Seranit, bu tesadüften yararlanmak istedi ve bir defalık bir proje olarak Nasuh Mahruki'nin bütün seyahat masraflarını üstlendi. Tırmanış baÅŸarıyla tamamlandı. Tek bir pürüz çıktı: Zirveye dikilecek firma bayrağı kamp yerinde unutulmuÅŸtu...BAÅžARILI BÄ°R SPONSORLUK ÖRNEĞİ: YASEMÄ°N DALKILIÇ VE QUANTUMSporcu ve marka beraber yükseldiSpor malzemesi firmalarının dışında da spora destek veren firmalara rastlanıyor. ÖrneÄŸin Hollanda havayolları KLM, uluslararası maratonlara katılan bedensel engelli koÅŸucu Yavuz Åžap'ı destekliyor. Tunç Fındık, Meteksan'ın desteÄŸiyle AÄŸrı Dağı, Everest, Mont Blanc tırmanışlarını gerçekleÅŸtirdi. Ancak, bireysel sponsorluktaki en çarpıcı örnek, su altı dalış sporcusu Yasemin Dalkılıç ve sponsoru Quantum'un hikayesi. Adını ilk kez 1998'de 1. Türkiye Serbet Dalış Åžampiyonası sırasında duyuran Yasemin Dalkılıç o zaman ‘‘Dünya rekorunu deneyeceÄŸim. Ancak bir sponsor bulamadım’’ diyordu. Ertesi yıl, azimli bir sporcu olarak kolunun altında dosyası, ÅŸirketleri dolaÅŸtı ve aradığı sponsoru buldu: Timeart adlı bir Türk firmasının 1996'da üretmeye baÅŸlattığı Quantum saatiydi bu. Marka yeniydi ve tanıtıma çok ihtiyacı vardı. Firma yetkilileri şöyle anlatıyor: ‘‘1999'da Yasemin Dalkılıç ben dünya rekoru kırmak istiyorum, diyerek bize geldi. Böylece yükselmeyi hedefleyen iki unsur bir araya gelmiÅŸ oldu.’’ Sonraki yıllarda Quantum, yenilenen anlaÅŸmalarla onu rekor denemeleri boyunca desteklemeyi sürdürdü. Åžirket, markasının global tanıtımı için müthiÅŸ bir araç yakalamıştı. Ãœstelik, bir Türk sporcusunun dünya rekorunu destekleme ÅŸansına da sahip olmuÅŸtu. Quantum Yasemin Dalkılıç için özel bir model bile yaptı. Go-Yas (Hadi Yasemin) modelini alan herkese bir de rekor denemelerini hatırlatan tişört hediye etti. Quantum bu projeye ne miktarda bir bütçe ayırdığını açıklamaktan çekiniyor. Kırılan her dünya rekoru için 100 bin dolar verildiÄŸi yönündeki iddiayı cevapsız bırakıyorlar. Yasemin Dalkılıç da, basın önüne her çıkışında Quantum logosunu üzerinde taşıyarak anlaÅŸmaya uyuyor. Sponsor katkısını şöyle deÄŸerlendiriyor: ‘‘Sualtı dalış sporu çok riskli. Rekor kırarken de rekordan önce yapılan ÅŸçalışmalarda da 15-20 dalgıç güvenliÄŸimi saÄŸlıyor. Teknenin, saÄŸlık ekibinin organize edilmesine kadar herÅŸeyi Quantum saÄŸladı.’’PUMA'DA SADECE FUTBOLCULAR VARPuma Türkiye liglerinde yerli yabancı çok sayıda futbolcuyu destekliyor: Fenerbahçeli Oktay, Ceyhun, Ali Akdeniz, Yusuf, BeÅŸiktaÅŸlı Ä°lhan, Sertan, Bayram, Trabzonsporlu Hami, Osman, Ä°stanbulspor Bülent, Murat, Niyazi, Bursaspor'dan Murat Sözkesen, Okan, Serdar, GençlerbirliÄŸi'nin Belçikalı kalecisi Patrick Nijs, Denizlisporlu Tolunay, Gaziantepspor'dan Ramazan, Diyarbakırsporlu Bahattin, Ankaragücü'nden Gökmen, Hakan, YimpaÅŸ Yozgatsporlu Selim ve Mustafa. AnlaÅŸmalı sporcular eÄŸer Serdar Kulbilge, Patrick Nijs ve Bahattin Yıldırım gibi kaleciyse, özel ve resmi maçlarda Puma markalı krampon, kaleci eldiveni ve kaleci kazağı ve ÅŸortunu giyiyor. Kaleci deÄŸilse, antrenmanlarda, özel ve resmi maçlarda Puma markalı krampon giyiyor. Ä°zinli olduÄŸu günlerde de spor giyinmeyi tercih ettiÄŸinde Puma markalı ürünleri giyebiliyor.Â