Zonaro kitabında intihal iddiası

İŞ Bankası Kültür Yayınları’ndan çıkan ‘Sarayın Son Başressamı Fausto Zonaro’ isimli kitap davalık oldu. Prof. Dr. Fatma Ürekli imzası taşıyan kitapta intihal boyutlarında alıntı yapıldığı ve izinsiz fotoğraflar kullanıldığı iddia edildi.

Daha önce Zonaro sergisi ve kitabı hazırlayan Ömer Faruk Şerifoğlu ve elinde çok sayıda Zonaro tablosu bulunan koleksiyoner, Zonaro eksperi ve elinde Zonaro belgeleri bulunan uzman Erol Makzume, yayınevine ihtarname gönderdi. Zonaro aile mensuplarının da kitaptan rahatsız olduğu ve yasal haklarının korunmasını Erol Makzume’den istedikleri belirtildi. Kitapta 35 maddede intihal tespiti yapıldı. Kitabın yazarı Prof. Dr. Ürekli, “Albüm değil bilimsel bir yayın ortaya koydum. İntihal söz konusu değil” dedi.

İHTARNAME YOLLANDI

Erol Makzume ise şunları söyledi: “Görsellerin kullanımı hakkında kitap yayınlanmadan önce Fatma Ürekli izin isteseydi , yurtdışındaki eser sahiplerinden ücret talep etmeden izin temin edebilirdik, ancak kitap bizden tamamen saklı tutuldu.”

Kitapla ilgili yayınevine gönderilen ihtarnamede, “Ressam Fausto Zonaro’ya ait tarihi belge ve güzel sanatlar niteliğindeki sınırlı sayıdaki kaynağın çoğunun oluşumunda rol almış kişiler olarak, aile ile temasımızda bu kitaptan ailenin de habersiz olduğunu öğrenmiş bulunuyoruz” denildi. Zonaro ailesinin, orijinal Dersaadet kitabının 1’inci nüshası ve orijinal (gravür değil) Zonaro’nun kendi yaptığı eserleri elinde bulunduran Chambaud ailelerinin Türkiye’deki bağlantısında onları temsilen görev alan Erol Makzume’den kitapla ilgili olarak hukuklarının korunmasını bizzat talep ettikleri belirtildi. İhtarnamede şu ifadelere yer verildi: “Kitapta edebi etiğe ve yasaya aykırı olarak intihal boyutlarında alıntı yapıldığı görülecektir. Kitabı bir eğitim kitabı, tez veya doktora çalışması gibi bir eser olmayıp ticari maksada matuf ve pahalı bir fiyat ile satılan bir kitap olup güzel sanat eseri ve belge niteliğindeki görsellerimiz, keza Zonaro ailesinin özel aile
fotoğraflarından izinsiz alıntı yapma hakkı yoktur.”

‘ESERİMİN ARKASINDAYIM’
İddiaları reddeden Prof. Dr. Fatma Ürekli ise şöyle konuştu: “Alıntı kesinlikle söz konusu değil. Kaynakları tek tek yazdım. Referans vererek kullandım. Tarihçi gözüyle arşiv kaynaklarını kullanarak hazırladım.

İlk defa bu çalışmada Zonaro Osmanlı askerleri albümü kullanıldı. Bugüne kadar Zonaro ile ilgili her türlü sergi ve çalışmaları takip ettim. Kullandığım kitapları sayfa numaralarına kadar yazdım. Ben albüm yapmadım, tarihçi kimliğimle Zonaro’nun saray ressamlığını, 2. Abdülhamid döneminde yaşadıklarını bilimsel çerçevede yazdım. Erol Makzume’yi bilgi paylaşımı ve kitabımı takdim etmek için aradım ama randevu bile alamadım. Eserimin arkasındayım.”