‘Yumuşak Makine’ kararı basın özgürlüğü ihlali

Anayasa Mahkemesi (AYM) 2. Bölümü, basın özgürlüğünü genişleten yeni bir karar daha verdi. AYM, 2011’de Beat Kuşağı’nın önde gelen isimlerinden Amerikalı yazar William S. Burroughs’un ‘Yumuşak Makine’ (Soft Machine) isimli kitabının Türkçe baskısını yapan Sel Yayıncılık’ın müdürü ve ortağı İrfan Sancı’ya ‘müstehcenlik’ten açılan davanın ertelenip üç yıl denetim altında tutma kararı verilmesini “ifade, sanat ve basın özgürlüklerinin” ihlali saydı.

AYM, ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasına ve Sancı’ya 3 bin lira net manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Kararın bir örneği ifade, bilim ve sanat ve basın özgürlüklerinin ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi’ne gönderildi. Mahkeme, AYM kararı ışığında beraat verecek. AYM kararında, “Devlet, sanat eserini yaratan kişilerin ifade özgürlüklerine gereksiz müdahalelerde bulunmama yükümlülüğü konusunda daha hassas davranmalıdır” uyarısı yapıldı.

MAHKEMEDEN DENETİM AYM’DEN İHLAL KARARI

Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararına göre Sel Yayıncılık, 2011 Ocak’ta ‘Yumuşak Makine’ isimli romanın Fransızca’dan Türkçe’ye çevirisini bastı. Sancı, yayımladığı kitabın müstehcen içeriğe sahip olduğu iddiasıyla yargılandı, yasa kapamında hakkındaki müstehcenlik davası hükme bağlanmayarak ertelendi ve üç yıl denetim altına alındı. Bunun üzerıne Sancı, 25 Aralık 2014’te AYM’ye bireysel başvuruda bulundu. AYM’de oyçokluğu ile bireysel başvuruyu kabul etti. Kitabın spesifik, dar bir toplumsal kesimi ilgilendiren edebi bir yayın olduğu, karmaşık anlatım tarzı nedeniyle küçüklerin bu içeriğe maruz kalmaları ihtimalinin düşük olduğu vurgulandı. AYM kararında, bu içerikten çocukları korumak için “18 yaşından küçüklere zararlı” işareti ile korunması gibi tedbirlerinin “zorunlu bir sosyal ihtiyaca karşılık gelebileceği” belirtildi.