‘Yenilenler diyarı’ Sicilya
Güncelleme Tarihi:
Giovanni Verga, modernleşmenin arifesindeki Sicilya Adası’nın tutkuları ve çıkarları peşinde koşturan insanlarını konu edinir. Verga, kaygan bir zeminde ilerleyen hikâyelerinde sınıf farkı gözetmeksizin tüm Sicilyalıların ortak kaderinin mutsuzluk ve yenilgi olduğunu ortaya koyar. Ve sonuç olarak; Sicilyalılar Tanrı’ya yakarır ve o kimseyi bağışlamaz.
Giovanni Verga 1881 yılında başyapıtı sayılan iki romandan ilki ‘I Malavoglia’yı (Malavoglia’lılar) yayımlar. Verga romanının önsözünde ise okuyucuya elindeki kitabın beş romanlık bir ‘Yenilenler Dizisi’nin ilk parçası olduğunun haberini verir. Hatta önsözde daha da ileri gidip kitapların başlıklarını bile sunar. Yazar 1889’da ‘Duvarcı Ustası Don Gesualdo’yu yayımladıktan sonra üçüncü kitabı ‘Leyra Düşesi’ için çalışmalara başlar ama ömrünün son demlerine kadar çalışmasına rağmen kitabını tamamlayamaz.
Verga’nın ‘Duvarcı Ustası Don Gesualdo’su İş Bankası Yayınları Modern Dünya Klasikleri Dizisi’nden Neyyire Gül Işık çevirisiyle okuyucuyla buluştu. Fransız doğalcılık akımından esinlenen İtalyan Versimo (gerçekçilik) akımının en önemli temsilcisi Verga, başyapıtları sayılan kitaplarında Avrupa’nın taşrasında kalmış, Fransız Devrimi ve endüstri çağından nasiplenememiş Sicilya ve insanlarını konu alır.
Verga, ‘Yenilenler Dizisi’nin ikinci kitabı ‘Duvarcı Ustası Don Gesualdo’ için ailesinin kökenlerinin bulunduğu, kitapta adını bir kere bile anmadığı Sicilya’daki Vizzini kasabasını mekân olarak seçer. İtalya’da ‘Birlik ve Bağımsızlık’ mücadelesi veren Carbonari gizli örgütünün 1820 ve 1848 yıllarındaki ayaklanmalarının, 1837’deki kolera salgınının arka planda olduğu roman, Don Gesualdo’ya odaklanır. Özünde hayırsever, ailesini ve adamlarını koruyan, iyi niyetli, sevecen bu adam, kimseye yaranamaz ve bu onda kin uyandırmaya başlar. Gece gündüz çalışan Don Gesualdo, akıttığı her ter damlasıyla bencil, kindar, hırslarıyla yaşayan bir adama dönüşür. Babasının kireç ocağında sefalet içinde geçirdiği ilk çalışma deneyiminin ardından, duvarcı ustası olur. Kazandığı paralarla da tüm kasabayı kendine düşman etme pahasına mal mülk edinmeye, arazi kapatmaya başlar.
Bencil, hırslı eski serf-köylü, yeni zengin Don Gesualdo, kasabadaki iki sınıfın, işçiler ve soyluların nefret ettikleri bir insana dönüşür. Ne kadar parası, malı mülkü, gücü olsa da Don Gesualdo yalnızdır artık. Tek başına Sicilyalılara karşı verdiği tüm savaşları kazanmayı da bilir. Yüreği, çalışmaktan nasır tutan elleri kadar sertleşir her geçen gün. Kendine hiçbir sınıfta yer bulamayan Gesualdo, soylu bir ailenin kızıyla evlilik yapınca her şeyin düzeleceğini düşünür. Trao ailesinin iki yaşlı erkek üyesinin karşı çıkmasına rağmen, düzenbaz din adamı Başrahip Don Lupi’nin de yardımıyla Bianca ile evlenmeyi başarır. Don Gesualdo’nun evliliği de aslında en baştan bir kaybediştir. Ne ‘Don’dur, ne ‘Duvarcı Ustası’. Kendine saygı gösteren tüm Sicilya’nın önünde eğildiği Don Gesualdo değil, onun parası ve tarlalarıdır. Baş gösteren ayaklanmalarda bile devrimcilerin ilk hedefi Don Gesualdo’dur. Ne kadar çok parası olsa, kazanan görünse de Sicilya’nın asıl ‘yenilen’i, en mutsuzu kendisidir.
Toplumsal çözümlemesi kadar ruhbilimsel çözümlemesi de güçlü olan Verga, bu gücünü yine Sicilya ortamını gözleyişinden alır. Sicilyalıların ne kadar yenilen olsa da hep mücadele insanı olduklarını unutturmaz okuyucusuna...
Giovanni Verga
Çeviren: Neyyire Gül Işık
İş Bankası Kültür
Yayınları, 2017
416 sayfa, 18 TL.