Yaşasın demokrasi: Bütün çocuklara daha fazla dondurma!

‘Küçük Feministin Kitabı’ ile tanıdığımız yazar Sassa Buregren, bu defa çocukların bu dünyada çok az söz hakkı olduğunu düşündüğü için onlara demokrasi kavramını anlatıyor ve “Dünyada barış, bütün çocuklara daha fazla dondurma” diyor.
Kitabın kahramanı Jorinda ile birlikte, onun hayatından örnekler eşliğinde bir demokrasi yolculuğuna çıkıyoruz. Jorinda, alınan kararlarda kendisinin de söz hakkı olsaydı hayatında daha iyi olabilecek pek çok şey olduğunu fark ediyor ve bir liste hazırlıyor. Jorinda listesindeki her konuyla ilgili kararların nerelerde, ne şekilde alınacağını tek tek irdelerken okurlar da demokrasinin tanımına ve uygulama yöntemlerine dair bir fikir edinmiş oluyor. Örneğin listedeki “Daha sık lazanya yemek istiyorum”, “Daha fazla harçlık istiyorum” gibi konular aile içinde çözülebilecekken, ‘Sınıfın bölünmemesi ve mobing’ konuları sınıf ve öğrenci meclislerinde ele alınıyor. Aile içinde kararlar daha kolay alınırken katılımcı sayısının arttığı öğrenci meclislerinde doğrudan katılım zorlaşıyor ve böylece doğrudan demokrasi ve temsili demokrasi kavramlarıyla tanışmış oluyoruz.
Jorinda’nın listesinde belediyeyi, meclisi, hükümeti, bakanlıkları ilgilendiren konular da var. Demokrasinin küçük topluluklardan başlayarak gittikçe büyüyen topluluklarda aşama aşama nasıl hayata geçirileceğini de bu şekilde öğrenmiş oluyoruz.
Ancak bir noktada Jorinda, kararlara katılımı sadece oy verenlerin belirlediği bir sistemle de karşılaşmış oluyor. Örneğin ‘Göçmen çocukların geri gönderilmemesi’ konusunda sesini duyurması için alternatifler üretmesi gerekiyor. Böylece, protesto, imza toplamak, bildiri dağıtmak, gazete ve radyolarla görüşmek gibi kamuoyu oluşturacak demokratik yöntemleri keşfediyor.

“Dünyada barış istiyorum, hiçbir çocuk açlıktan ölmemeli” diyen Jorinda, Birleşmiş Milletler’le tanışıyor ve devreye insan hakları kavramı giriyor. Bu başlık altında BM Çocuk Hakları Sözleşmesinin basitleştirilmiş bir versiyonunu da okuyoruz. Sözleşmede yer alan “Her çocuk görüşlerini serbestçe ifade etme, kendisini ilgilendiren her konuda görüşlerinin dikkate alınmasını isteme hakkına sahiptir.Her çocuğun düşünce özgürlüğüne, vicdani ve dini özgürlüklerine saygı gösterilecektir” maddesi çocuklarda demokrasi kültürünün ne olduğuna ve uygulanışındaki aksaklıklara dair sorgulamaya neden olması açısından çarpıcı...
BM’ye kadar geldiği halde sorunların çözümü imkânsız gibi görünüyor. Ve gidebileceği daha büyük organizasyonlar olmadığına göre Jorinda şimdi ne yapacak? Demokrasi tarihi aynı zamanda bir mücadeleler tarihidir. İşte bu noktada da Jorinda sivil toplum örgütleri ve başlattıkları mücadeleler ile demokrasi tarihine damga vurmuş kişilerle tanışıyor. Direnişin ve sivil itaatsizliğin sembolü olan Mahatma Gandhi, ilk çocuk hakları deklarasyonunu yazan Eglantyne Jebb, kendisi daha çocuk olan ve çocukların çalıştırılmasına karşı savaşın sembolü haline gelen İkbal Masih bu isimlerden bazıları.
‘Küçük Okur İçin Demokrasinin El Kitabı’ çocuklara demokrasinin kavramsal anlamından çok demokrasi mücadelesinin ve daha iyi bir dünya arayışının insanlık var olduğu sürece devam edeceğini, herkesin kendi kişisel gayretleriyle bu mücadeleye katkı sağlayabileceğini örnekleriyle anlattığı için önemli. Kitabı değerli kılan bir başka nokta da çocuklara, haklarını nasıl alacaklarını ve kendi varoluşları üzerinde nasıl etkili olabileceklerini anlatarak eşitliği işaret ediyor olması: “Sen de BM Genel Sekreteri, ABD Başkanı ve dünyada yaşayan bütün insanlarla eşit değere sahipsin. Bunu asla unutma!”

KÜÇÜK OKUR İÇİN
DEMOKRASİNİN EL KİTABI
Sassa Buregren
Çeviren: Helin Topal
Güldünya Yayınları, 2018
47 sayfa, 12 TL