Yapay zekâ robotla rüyalarda keşif
Güncelleme Tarihi:
Çocuk edebiyatına felsefi bir soluk getiren Aslı Der, kitaplarında merak etmenin, akıl yürütmenin, kafa yormanın ve sorgulamanın yaşamdaki önemine sıradışı kurgular üzerinden odaklanıyor.
Der, son kitabı ‘Denek E.E.E.’de de bilim dünyasının popüler konularından yapay zekâ üzerinden hem günümüz ebeveyn ve çocuklarına büyüteç tutuyor hem de küresel ısınma, iklim değişiklikleri, göç gibi çevresel konuları umutlu bir bakışla anlatıyor.
‘Denek E.E.E.’, namı diğer Evde Eğitilen Ekim, 12 yaşındaki Ekim’e dedesinin taktığı isim. Ekim akranları gibi okula gitmiyor. Görece bilinçli, sanata ve bilime meraklı anne-babasının isteğiyle özel programlar çerçevesinde evde eğitim görüyor.
Mühendislik okuyup müzisyenlik yapan annesi ve yine mühendislik okuyup tarımla uğraşan babasının -belli ki istemedikleri bölümlerde okumuş ebeveynlerin- çocuklarına bunu neden yaptıklarını sormadan edemiyor insan. Gerçekleştiremedikleri rüyalarına hapsolmuş yetişkinlerin kendi hayallerini çocuklarına nasıl yansıttıkları, kusursuzluk beklentilerinin çocukları nasıl bir kıskaca soktuğu soruları izliyor bunu.
DÜNYANIN GELECEĞİ İÇİN CEVAP BEKLEYEN SORULAR
Ekim anne-babasının yönlendirmesiyle, amacı sosyal etkileşim ve becerileri rüyalar yoluyla gözlemlemek olan bir deneye katılıyor. Her seansta da yeni bir hikâye anlatması isteniyor. Yapay zekâlı bir robot olan YAZ da rüyalarında Ekim’e eşlik ediyor. İlerleyen seanslar
da yaşananlarsa yapay zekâ konusunu çarpıcı bir açıdan tartışmaya açıyor.
Çok zeki, kültürlü, bir sürü şey bilen, yalıtılmış bir yaşam süren Ekim, yaşadıkları sitenin az aşağısındaki mahalleden, orada yaşanan hayatlardan bihaber olduğunu rüyaları esnasında hayretle fark ediyor.
Ama bu keşfi yepyeni deneyimlerin, yeni arkadaşlıkların, dünyanın ve insanlığın geleceği için cevap bekleyen soruların da habercisi oluyor. Ekim için hayat bir tarafıyla yeni keşifler ve farkındalıklar, bir tarafıyla içine tıkıştırıldığı deneysel rüyalardır artık. Deney bir noktasında tıkanıp kaldığında ise hayattan kopuk bir sürü bilgi parçacığının bu aşamadaki işlevsizliğini görüyoruz.
Aslı Der, ebeveyn yaklaşımlarından yapay zekâya, arkadaşlıktan çevresel sorunlara güncel pek çok konuyu katman katman açılan sürükleyici bir kurguyla anlatırken her aşamada can alıcı noktalara dokunuyor.
Ama en önemlisi, çocukların zekâlarının, hayallerinin, hikâyelerinin nasıl yapaylaştırıldığı, çocukların nelerden mahrum bırakıldığı ve umudun ne yana düştüğü sorularıyla baş başa bırakıyor okurları.
Günışığı Kitaplığı, 2019
183 sayfa, 20 TL