Vahşi Berlin, vahşi Doğu

1930’lara girildiğinde Almanya’da karanlık ve puslu bir hava hüküm sürüyordu. ‘Büyük Buhran’ın vurduğu ülkede 1. Dünya Savaşı’nda alınan onur kırıcı yenilginin acısını yaşayan halkın milyonlarcası işsiz kalmıştı. Almanlar Weimar Cumhuriyeti olarak bilinen güçsüz hükümete güven duymuyordu. Adolf Hitler ve Nazi Partisi kurtuluş umudu olmaya başlamıştı.

İşte bu tarihi gerçekleri ve Nazilerin yükselişini fona alarak kurgusal bir polisiye serisi ortaya çıkaran 1962 doğumlu, Köln’lü yazar Volker Kutscher, türünün diğer temsilcilerine hiç benzemiyor. Berlin’in tarihi görünümü serisini özel kılıyor ve kendi tarihiyle yüzleşmekten geri durmuyor. Frankfurter Allgemeine Zeitung yazarı Andreas Kilb’in de dediği gibi: “Kutscher romanın geriliminin dramaturgisini hiç ihmal etmeden, dönemin tarihsel olaylarının yakasına yapışıyor.”

20’li ve 30’lu Amerikan gangster hikâyeleri gibi bir zemini Berlin’de oluşturuyor Kutscher. O hikâyelerdekinden daha heyecan verici bir atmosfer oluşturabiliyor da. Demokrasiyi tehdit eden diktatörlük, Naziler, komünistler, sosyal demokratlar, sokak savaşlarının hüküm sürdüğü o zamanların Berlin’ine Gereon Rath’ı gönderiyor. Hem de Almanya tarihinin en başarılı kriminologlarından biri; ‘Buda’ lakablı Ernst Gennat’ın yanına. ‘Islak Balık’, ‘Sessiz Ölüm’, ‘Goldstein’ından sonra Rath’ın dördüncü vakası ‘Vaterland Dosyası’.

1929’daki ilk vakada sürgün geldiği Berlin ahlak masasında da olsa bir cinayeti gizli soruşturma yürüterek çözmeyi başaran Rath, cinayet masasına terfi ediyordu. Şimdi yıl 1932. Sürekli siyasi cinayetlerin işlendiği Almanya geleceğini tayin edeceği bir seçime gidiyor. Polis için bu cinayetler rutine dönüşüyor. Yazar ise büyük restoran işletmesi ve eğlence sarayı ‘Haus Vaterland’ın yük asansöründe garip bir şekilde boğulmuş cesetle kurgusuna başlıyor. Otopside felç eden bir zehir enjekte edildikten sonra suya atılan Lamkau’nun, boğularak öldüğü ortaya çıkıyor. Rath yaptığı araştırmada daha önceden iki kişinin de bu şekilde öldürülmüş olması nedeniyle Lamkau’nun ölümünün bir dizi cinayetin bir parçası olduğunu fark ediyor. Öldürülen üç kişinin Berlin’e 800 kilometre uzakta Doğu Prusya sınırındaki Treuburglu olması Rath’ın soruşturmayı oraya taşımasına neden oluyor. Karanlıkta kalmış sır perdesini aralamak hiç de kolay olmuyor. Görünüşe göre burada sınırsız kontrol sahibi ve tahmin edileceği üzere Naziler tarafından kollanan biri ile Rath’ın yolu kesişiyor.

Kutscher, derinlemesine gözlemlediği taşrada Nazi sempatisinin araştırmasına girişiyor. Berlin’de ise seçimler öncesi, çalışanların ‘Kale’ ismini taktığı emniyet müdürlüğü binasına İmparatorluk hükümetinin gönderdiği askerler, Berlin Emniyeti’nin sosyal demokrat müdürü Grzesinski ve Polis İdaresi’nin tamamını tutukluyor. ‘Kale’de en yetkili kişi Gennat kalıyor. Efsanevi polis şefi ‘Buda’, bu soruşturmada Rath’ı tabii ki yalnız bırakmıyor.

Nazi Partisi’nin Almanya üzerinde oluşturduğu karanlık, freni patlamış damperli kamyon gibi ilerlerken, yazarın dramaturgisi nazik hikâye anlatımı ile birlikte uygun noktalarda vites yükselterek gerilimi doruğa ulaştırıyor.

Nazilerle yıldızı hiç barışmayan Gereon Rath’ın ‘Beşinci Vakası’nın ne olacağını bilmiyoruz. Ama Almanya’da neler olacağını biliyoruz. Şimdi Reichstag (Alman Parlamentosu) yangını ve Hitler’in şansölye olması tarih sıralamasında. Bundan sonraki kitabı dört gözle beklemek için bile yeterli bir sebep.

Volker Kutscher

Çeviren: Gülçin Wilhelm

İletişim Yayınları, 2019

498 sayfa, 46 TL.