Uçuşan soruların peşinde...

İnsanlarla sümüklüböceklerin ortak yanı nedir? Klavyelerin tuşları da Pinokyo’nun burnu gibi uzasa internetteki bilgi kirliliğine çare olur mu? Ne fark eder, sokak adları kelimeler yerine numaralardan seçilse? Koku bizi zamanda yolculuğa çıkarır da zamanın kendisi nasıl kokar acaba? İçinde yaşadığımız yüzyıl nasıl kokacak mesela? Okulda öğretilenler tamam ama öğretilmeyenleri hiç düşündünüz mü? Peki ya onları nerede bulabileceğinizi?
Çocuk edebiyatımızın usta isimlerinden Mavisel Yener kıpır kıpır denemelerden oluşan kitabı ‘Aklımda Tuhaf Sorular’ ile okurları renkten renge kanat çırpacakları zihinsel bir yolculuğa çıkarıyor. Anılar, fikirler, karakterler ve zamanlar arasında gönlümüzce dolaşırken deneme türünün hem farkına hem tadına varıyoruz.
Yener’in, türün ustalarından Nermi Uygur’dan emanetle ‘Delidolu Ciddilik’ adını verdiği giriş bölümünde söyledikleri çocukların denemeyle tanışmalarının, ‘deneyebilme özgürlüğünü’ içlerinde hissetmelerinin önemini de açıklıyor aslında. Deneme, fütursuzca sorular sormanın, hayatın her köşesine girip çıkmanın, düşüncenin zincirlerini kırmanın, her fikre, her duyguya dokunmanın en güzel yollarından biri. Yener tüm bu özelliklerden süzerek kaleme aldığı denemelerine çocuksuluğu, ahengi, mizahı katıyor. Sohbet eder gibi anlatıyor, fikrimizi soruyor, sorgulamaya itiyor, duygularını içtenlikle paylaşıyor. Yazmaktan bahsettiği denemesini “Ben şimdi bu buluşuma günlerce sevinir, daha da çoğalırım” diye bitiriyor mesela. Biz de okudukça çoğalıyoruz.
Türkçeye ite kaka sokulan ‘tık’ sözcüğünü sorgularken dilin, Karagöz ve Hacivat’la kültürün, Jules Verne ile edebiyatın, uzay mekikleriyle bilimin kıyılarında geziniyoruz. Kokularla canlanan anılarımızın peşine düşüyor, hayvan haklarına kafa yoruyor, isimlerimizin anlamlarıyla haşır neşir oluyor, Osmanlı dönemi bankamatikleri ile incelikli yardımlaşma üzerine düşünüyoruz.
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ gibi konular da kaleminden kaçmıyor Yener’in. Lodosçu Amca Sokağı’nda, özel gözlüklerle gezinilen sanal şehirlerin kent ve gerçeklik algımızı nasıl değişime uğrattığını, teknolojiyi takip ederken neyi, nasıl, neden korumamız gerektiğini sorgulamaya açıyor ve ekliyor: “İnsan yaşadığı her yere kendinden bir renk bırakıyor, var olduğu her yerde bir iz arıyor.” ‘Telefonlar Pek Parlak Ekranlar Pek Şıngırdak’ta ise ‘en’lerle donatılmış telefonlarımızdan bahisle gerçek ve sahte ihtiyaçlarımız üzerine düşünmeye davet ediyor.
Hepsinin ortak ve en güzel tarafıysa akıllı, deli, tuhaf, bazen ayakları yere basan, bazen düşler diyarında uçuşan onlarca soruyu barındırması. Kafa yorduğumuz her soru zihnimizde uçsuz bucaksız bir denemeler ormanına açılıyor.

AKLIMDA TUHAF SORULAR�

Çocuklar İçin Denemeler
Mavisel Yener
Resimleyen: Kaan Kayhan Atik
TUDEM Yayınları, 2023
80 sayfa.