Türkiye'nin tek 'zero' sanatçısıydı

AVRUPA’DA, 2. Dünya Savaşı sonrası oluşan depresif, karamsar havayı dağıtmak için ‘Sanat sıfırdan başlamalı’ düşüncesiyle yola çıkan ‘Zero’ hareketinin Türkiye’deki ilk ve tek temsilcisi ressam Gencay Kasapçı, uzun yıllardır yaşadığı Mersin’de dün hayata veda etti. Yaşlılığa bağlı rahatsızlıkları sonucu Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde hayata veda eden Kasapçı, 84 yaşındaydı. Mersin’de ‘Özgürlük’ ve ‘Portakal Ağacı’ anıtlarında imzası bulunan ünlü sanatçı, bugün Müftü Camisii’nde kılınacak cenaze namazının ardından Şehir Mezarlığı’nda toprağa verilecek.

İKİ YIL ÖNCE HATIRLANDI
İki yıl önce Sabancı Müzesi’nde’de açılan ‘Zero’ sergisi vesilesiyle Türkiye’de de bir ‘Zero’ sanatçısı olduğu ortaya çıkmıştı. Gencay Kasapçı, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’den (MSGSÜ) mezun olduktan sonra 1959’da İtalyan hükümeti bursuyla Floransa’ya gitmiş ve 60’lı yıllarda soyut işleriyle ‘Zero’ grubunun sergilerine katılmıştı. Roma’da açılan ‘Avant-Garde Zero 1966’ sergisinin davetiyesine Gencay Kasapçı’nın adı yanlışlıkla ‘Gengay’ diye yazılmıştı.
Gencay Kasapçı, İtalya’da saygın sanatçıdır ama 1966’da Türkiye’ye döndüğünde resimlerini görenler şaşırır: “Zira bir şeye benzetemediler. Bazılarını satabildimse de Türkiye’nin en önemli eleştirmenleri karışık malzeme ile yapılmış resimlerime seramik pano dediler. İtalya’da en iyi galerilerde sergilenmiş resimleri devlet sergisinde geri çevirdiler. Resimlerimi bir lisenin tuvaletinde geri aldım” diyerek anlatmıştı o yıllarda yaşadıklarını.

‘ÖZGÜRLÜK ANITI’NIN BAŞINA GELEN
Gencay Kasapçı, 2014 yılında Mersin’de bulunan ‘Özgürlük Anıtı’ adlı heykeli nedeniyle gündeme gelmişti. 1994’te Kültür Bakanlığı’nın ‘Kıbrıs Barış Harekâtı’ anısına yaptırdığı, üzerinde mavi kuşların uçtuğu heykeli 2014 yılında ‘hasar gördü’ diye yenilenmişti. Ancak seramik kuş figürleri sökülüp yerine Türk bayrağı yerleştirilmişti. Heykelin bu hali medyada gündeme gelince Mersin Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz devreye girip heykelin doğru biçimde yenilenmesini sağlamıştı. Anıt 2015’te törenle açılmıştı.

2010'DA YENİDEN GÜNDEME GELDİ
Ê 1950’lerin sonunda Almanya’da Otto Piene, Heinz Mack ve Günther Uec-ker gibi sanatçılar, ‘Sanat sıfırdan başlamalı’ düşüncesiyle harekete geçtiklerinde sanattaki bütün yerleşik kurallara karşıydılar. 1960’lı yıllar boyunca etkin olan ‘Zero’ hareketi, daha sonra uzun yıllar sessizliğe gömüldü. Ta ki 2010’lu yıllara kadar... New York’ta Guenheim Müzesi, Düsseldorf’ta Zero Vakfı ve Amsterdam’da Stedelijk Müzesi ortak bir araştırma başlattı. Ardından 2014 ve 2015’te bu üç büyük kentte ve İstanbul’da dev ‘Zero’ sergileri açıldı. Zero artık yeniden sanat dünyasının gündemindeydi.