Tek başına duran bir caz kayasıydı

Caz ‘Yeni Dünya’dan çıktı, bu kaçınılmazdı ama kökleri elbette çok eskiye dayanıyordu; insanlık kadar, ‘acı’ kadar eskiye... Eski dünya olmasaydı caz olmazdı. Neydi cazı caz yapan? Bu sıkça sorulmuş bir soru...
Geçen hafta 93 yaşında hayata veda eden Cüneyt Sermet uzun yaşadı; cazın tanığıydı. Eskisiydi cazın, yenisine kapalıydı. ‘Çelik çekirdek’ bir caz kabulü vardı. Hatta ‘doğal  kristal’. Yoğun, saf, arınmış, doğrudan ama hâlâ sıcak. Çok sıcaktı onun ateşi; adeta magmasının başında oturdu ömrü boyunca cazın. Hiç kalkmadı. Cazın sıcağına onun kadar yakınlaşmış insanlar azdır. Bütün anlamlarıyla böyleydi Cüneyt Sermet’in yaşamı. Kontrbas? Çalmıştı. Topluluklar? Kurmuştu. Ama bunların çok ötesinde bir caz insanı idi Cüneyt Sermet.  
Çevresine kendi elleriyle çektiği çitin içinde yaşadı. Mutlu muydu? En azından öyle görünüyordu. Yakın çevresinde barınabilmiş az sayıda dostunun -ara ara ben de dahil- gönlünde bıraktığı yerde yalnız ama mutlu yaşadı.
Cüneyt Sermet sayıları çok azalan bir kuşak Türk dervişinin son halkalarındandı. Yaşamının büyük bölümü gerçek anlamda ‘inzivada’ geçti. Bu onun seçimi, giderek yeryüzündeki cennetiydi. Anılar, kediler, kediler ve sessizlik. Ama bu şahane sessizliği birden yırtan artık bir daha hiç erişilemeyecek güçteki bazı sololar. Bazı gerçekten sadece onun çıtasını aşabilen icralar...

Cüneyt Sermet tek başına duran bir caz kayasıydı. Gücünü de buradan alıyordu. 1990 yılında Pan Yayınları’ndan çıkan ve pek çok açıdan bir ‘başvuru’ niteliği taşıyan kitabı ‘Cazın İçinden’, eski deyişle Sermet’in bazı ‘indi’ görüşlerini içerir. Özellikle bazı ünlü müzisyenlerle ilgili hâlâ tartışılan bu görüşleri bana sorarsanız güzel bir pastanın içindeki ‘croquant’lardır.
Dünyada hiç kimse, bana inanın, hiç kimse caz denilen uçsuz bucaksız kanyonda Cüneyt Sermet kadar derinleşmemiş, onun kadar uzaklara gitmemiştir. Ne ABD’de ne de bu alanda gerçekten çok sayıda saygın araştırma sahibinin yaşadığı Avrupa’da. Hiç kimse bu müziği onun kadar benliğinin bütün zerreleriyle hissetmemiş, yaşamamıştır.
Cüneyt Sermet’in kitabını bulmak zor, okumak daha da ‘zor’ olabilir; ama Batu Akyol’un bu alanda gerçek bir vaha oluşturan ‘Türkiye’de Caz’ adlı belgeselini YouTube’da hemen bulabilir, Sermet’le ilgili bölüme ulaşarak sözünü etmeye çalıştığım tutkuyu gözlerinizle görüp ellerinizle tutabilirsiniz.