Sınıfa gelen ‘yabancı’ çocuk...

Kim ne derse desin, düşmanlığını hangi bahaneyle perdelemeye çalışırsa çalışsın Aleksa’nın, Ahmet’e Suriye’ye ait bir şey verebilmek için saatlerce arayıp bulduğu narda gizlidir gerçek dostluk. Ve o nara bakıp aylar sonra ilk kez gülümseyerek ‘ev’ demektir mültecilik.
Günümüzde İkinci Dünya Savaşı boyunca Nazilerden kaçan tüm mültecilerden daha fazla mülteci olduğunu söylemek, dünyayı saran dramın boyutunu anlatmaya yeter sanırım. Ege ve Akdeniz savaştan kaçarken cansız bedeni sahile vuran Alan Kurdi’ler, kamplar yaşam savaşı veren Reyhan bebeklerle dolu. Bu iki ismi anmamın sebebi, yaşanan krizin tüm dünyadaki sembolü haline gelmeleri değil sadece. Onlar yaşadıkları ve yaşayamadıklarıyla, aktivist yazar Onjali Q. Rauf’un kaleme aldığı romana ilham veren isimler aynı zamanda.
‘Arka Sıradaki Çocuk’ göç ve mülteciliği sınıflarına yeni gelen ‘yabancı’yı tanımaya çalışan bir grup çocuğun gözünden, sürükleyici bir kurguyla kâh güldürüp kâh ağlatarak ama en önemlisi umudu yücelterek anlatıyor. Çocuklar bu hiç konuşmayan ve teneffüslerde ortadan kaybolan gizemli çocuğun kim olduğunu çözmeye çalışırken savaş, göç ve mültecilik gibi kavramlarla olağan akış içinde tanışıyorlar.
Ortalıkta Ahmet’le ilgili fısıltılar dolaşadursun Aleksa bu ürkek ve üzgün çocuğun bir sorunu olduğunu hissederek onunla arkadaş olmayı kafaya koyuyor ve sonunda Suriye’deki savaştan kaçmış bir mülteci olduğunu öğreniyor. Ahmet’in maruz kaldığı ötekileştirmeye de yer veren kitapta Aleksa’yla arkadaşlarının yaklaşımları ise hem okurun sorgulama ve karşılaştırma yapmasına olanak sağlıyor hem de dayanışma, sevgi ve dostluğun her şeye rağmen daima var olduğunu hatırlatıyor. Bu sebeple ‘Arka Sıradaki Çocuk’u yerleşik çocuklar kadar mümkün olduğunca çok mülteci çocuğun da okuyabilmesini umarak kitabı hediye etmek isteyenlere, telif gelirlerinin destek fonuna aktarılacağını söyleyelim.
Ahmet’in göç yolunda yaşadıklarını biraz dil öğrendikten sonra sınıfta yaptığı resimli sunumdan öğreniyoruz. Annesi, babası, kardeşi ve kedisiyle dünyanın en çetin yolculuklarından birine çıkan bu küçük kalbin, her bir resimde hayatının bir parçasını geride bıraktığını, yaşadığı korkuyu, özlemi, yabancılığı ve kocaman cesareti görüyoruz. Ahmet’in anne ve babasının kayıp olduğunu bu vesileyle öğrenen arkadaşları onları bulabilmek için öyle masumca bir plan yapıyorlar ki sonunda yaşadıkları maceraya ve bütün ülkeyi ayağa kaldırdıklarına kendileri bile inanamıyorlar.
Tüm bunlar olurken Aleksa’nın Nazilerden kaçmış ve başkalarının kaçmasına yardım etmiş bir mülteci olduğu ortaya çıkan babaannesinin o harika sözüyle bitirelim: “Bütün dünya, evim diyebileceği bir yer arayan kalplerle doludur. Ama mülteciler farklıdır çünkü onların aradığı şey yalnızca bir ev değildir, barıştır. O yüzden de onların kalpleri bütün kalplerin en özelidir.”

ARKA SIRADAKİ ÇOCUK �

Onjali Q. Rauf
Resimleyen: Pippa Curnick
Çeviren: Nihal Tokinan Gökçe
Doğan Egmont, 2020
274 sayfa, 29 TL.