Sinema ve edebiyata dair incelikler
Güncelleme Tarihi:
Bugünün dünyasının az sayıdaki ‘Rönesans insanı’ndan olan Ercan Kesal başarılı bir doktor, yaratıcı bir senarist, iyi bir oyuncu ve kalemi güçlü bir yazar... Kesal son kitabı ‘Velhasıl’da hayatının önemli duraklarını anlatıyor, tanıklık ettiklerini okura gösterirken dönemin ruhunu da anlamamıza yardımcı oluyor.
Eğer bu çağın Türkiye’sinde birilerine ‘Rönesans insanı’ yakıştırmasını yapacaksak listeye koyacağımız insanların sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Rönesans aydınlarının büyük bir kısmı yalnızca bir disiplinde değil sanatın birçok alanında faaliyet yürütmeleri ve hepsinde de belirli bir çizginin üstünde başarı yakalamalarıyla dikkat çeker. Kuşkusuz bugünün dünyasında birilerine ‘Rönesans insanı’ yakıştırmasını yaparken, o dönemin entelektüelleri gibi dünyayı değiştiren büyük etkiler yaratmayı da kastetmiyoruz. Ama herkesin ‘profesyonellik’ adı altında belirli bir alana uzmanlaşmaya zorlandığı bir devirde, birkaç işi aynı anda başarıyla gerçekleştirenler için böyle bir yakıştırma yapılabilir pekâlâ.
Ercan Kesal bu listeye girecek isimlerden biridir. Başarılı bir doktor, yaratıcı bir senarist, iyi bir oyuncu ve kalemi güçlü bir yazar... Şimdi bütün bunlara 2020 yılında izleme fırsatı bulacağımız ilk uzun metraj film yönetmenliği deneyimi de eklenecek. Ercan Kesal’ın yirmi yılı aşan yazın serüveninden anılar, tanıklıklar, gözlemlerle bezeli yazılarını bir araya getiren ‘Velhasıl’ isimli kitabı İletişim Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Hayatının önemli duraklarını anlatırken, tanıklık ettiklerini okura gösterirken dönemin ruhunu da anlamamıza yardımcı oluyor ’Velhasıl’.
Örneğin ilk yazısı ‘501 Numaralı Oda’da bir dönem gücü yetmeyen birçok insanın ücretsiz tedavi gördüğü hastanesinin kuruluş hikâyesini anlatırken, diğer yandan bu odanın Ahmet Erhan, Tuncer Necmioğlu ve Metin Erksan gibi önemli isimlere ev sahipliği yaptığını, o dönem yaşananları aktarıyor. Ercan Kesal’ın yazılarında edebiyat, sinema ve entelektüel çevreye dair hatırladıkları, aktardıkları “bakın ben kimlerle takıldım” kibrinden çok, bir dönemin kültür dünyasına dair kapsamlı bir gözlemi, bugün için ders çıkacak birçok deneyimi içeriyor. Bir övgü çıkarmıyor yazar, sadece tanıklıklarını aktarıyor, tarihe kayıt düşüyor.
Kesal’ın hatıratından edebiyat ve sinema en çok yer kaplayan iki alan. Üstelik birbirlerinden bağımsız değil, çoğu zaman birbiriyle kesişen aynı yazının içinde birbirinin içine geçen bir şekilde ele alıyor yazar bu iki sanatı. Bu iki alanın birbirinin içine bu kadar girmesiyle ilgili soruya şöyle cevap vermişti Ercan Kesal, Posta Kitap ekindeki röportajında: “Sinemayı edebiyattan hiç ayırt etmedim ki. (...) Sinema da edebiyat da kendimi ifade aracı olarak hayatımı kolaylaştıran biricik enstrümanlardı öncelikle. Dünyayı anlamak ve kendi gerçekliğimi yaratmak için yola çıktığım devrimci bir eylem olarak baktım ikisine de.”
Ercan Kesal’ın hatıratında dikkat çekici şeylerden biri de 80’li yıllar ve Ankara. 12 Eylül darbesinin ülkenin üzerinden silindir gibi geçtiği yıllarda kendini inşa etmeye çalışan genç bir adamın Ahmet Erhan’dan Ahmet Telli’ye, Adnan Özer’den Adnan Satıcı’ya, Behçet Aysan’dan Tolga Çandar’a dönemin Ankaralı aydınlarıyla muhabbetleri, bu isimlere dair bilmediğimiz tanıklıklarını okumak büyük keyif.
‘Velhasıl’, yalnızca 80’li yılların Ankaralı şairlerinin değil; Aziz Nesin, Sophokles, Tahsin Saraç, Tanpınar, Aytmatov, Bunuel, Kieslowski,
Tarkovski, Erksan, Akad ve Kurosawa’nın da konuştuğu, okura sinema ve edebiyat hakkında görüşlerini aktardığı bir kitap. Ercan Kesal’ın geçmişe bakan bu yazılarının, bugünün popüler dergilerindekilerden bir farkı var. Kesal geçmişi özleyen, “O günler çok güzeldi” diye bakan bir noktada durmuyor. Bunca koşuşturmanın içinde vakit yaratıp, biraz durup ince şeyleri anlamaya ve bu kuşağa anlatmaya çalışıyor sadece.
Ercan Kesal
İletişim Yayınları, 2019
179 sayfa, 25 TL.