Sarsıcı bir kitap: ‘Kardeşini Doğurmak’

Çocuğun cinsel istismarı suçlarında failler çoğunlukla aile bireyleri oluyor. Son yıllarda kamuoyuna yansıyan pek çok çocuk istismarı vakası, sorunu Türkiye gündeminde üst sıralara taşıdı. Ve bu soruna yönelik ilginin arttığı dönemde yayınlanan bir kitap, çocuk istismarı sorununu, bütün boyutlarıyla inceleme altına alıyor: ‘Kardeşini Doğurmak - Türkiye’de Ensest Gerçeği’. CNN TÜRK haber spikeri Büşra Sanay’ın kitabı, aile içinde işlenen ve mağdurunun da çocuklar olduğu cinsel suçları konu ediniyor.
Büşra Sanay kitabına, ünlü romancı Cengiz Aytmatov’dan “İnsan her şeyi anlatamaz, zaten kelimeler de her şeyi anlatmaya yetmez” alıntısıyla başlıyor ama yine de bu konuda çok şey anlatıyor. Çoğu kişinin sadece haberlerde okuyup izlediği ve kendi uzağında sandığı bu soruna ilişkin gerçekliği okuyucu için sarsıcı bir şekilde ortaya koyuyor: “Benim yakınımda yok, benim etrafımdaki insanlarda olmaz, yaşanmamıştır... Oysa bu konuyu araştırmaya başlayınca öyle olmadığını gördüm.”
Çocuk istismarı bir suç olarak hukuki bir kategori olmasının ötesinde psikolojik, tıbbi, ahlaki, dini ve toplumsal ve daha pek çok yanları içeren çok katmanlı bir sorun alanı. 2015’te Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü ile yaptığı genişçe bir röportajın ardından bu sorunun peşine düşen Büşra Sanay, uzun ve titiz uğraşıyla, toplumun, pek çok yönüyle yüzleşmesi gereken bu sorunu anlatıyor.
Sanay kitabında mağdurları konuşturuyor. Bu konudaki etik özeni takdire değer. Çünkü cinsel saldırı ve istismar suçu mağdurlarının konu edildiği pek çok metin, sıklıkla yeni bir travma ve mağduriyetlere neden olur ama Sanay, sorunu odağa aldığı yaklaşımını hiç yitirmiyor. Cinsel saldırının çocuğun hayatını nasıl etkilediği ve nelere yol açtığı, aşıp aşamadıkları mağdurlar ve uzmanların tanıklıklarıyla aktarılıyor.
Cinsel istismara uğrayan çocukların bunu nasıl açığa vurduğu, bu çocuklara nasıl yaklaşmak gerektiği konusunda özellikle ebeveynler açısından önemli uyarılar da kitapta yer alıyor.

Cinsel istismar suçlarını, ortaya çıkanlardan, adliyeye yansıyanlardan ibaret saymak büyük yanılgı olur. Kitap da bunu bütün açıklığıyla zaten ortaya koyuyor. Peki bu suçlar neden saklı kalıyor? İşte burada istismar suçlusunun aile içinden olmasının, pek çok etmeni ve aktörü devreye sokarak, mağdura ‘suçlu’ gözle bakılmasının çok sık karşılaşılan bir durum olduğu görülüyor. Zaten ortaya çıkan vakalarda da başı devlet görevlilerinin ihbarları çekiyor. Bu görevlilerin başında da rehber öğretmenler geliyor. Kitaptan, sosyal hizmet uzmanları ve sağlık görevlilerinin ise nadiren bildirimde bulunduklarını öğreniyoruz.
Sorunun ortaya çıkmasıyla birlikte kazandığı adli boyutta ilk durak, çocuk polisi ve çocuk izleme merkezleri. Sanay’ın bu merkezlerde görevli uzmanlarla, adli sürecin bir sonraki aşaması olan adli tıp uzmanlarıyla yaptığı görüşmeler de okurda bu soruna karşı farkındalık yaratıcı ve neler yapılması gerektiği konusunda aydınlatıcı cinsten.
Bu suçu işleyenlerle de görüşmeye çalışan, bu olmayınca da cezaevlerinde görevli psikologlarla, tanıklıkları aydınlatıcı nitelik taşıyan gardiyanlarla da görüşen Büşra Sanay; bu mülakatlar için Samsun, İzmir, Ankara, Antalya ve Diyarbakır’da cezaevlerine girdi.
Avukatlarla, bu konu üzerine çalışan sosyologlarla detaylı görüşmeler yapan Sanay, meseleyi din yönünden de sorgulamayı ihmal etmiyor ve bir ilahiyatçıyla yaptığı mülakata da kitabında yer veriyor. Meşakkatli bir uğraşa girerek, 7 bölgedeki 21 üniversitede 2 bin 23 öğrencinin katılımıyla yaptığı anket de meselenin boyutu ve kavranışına dair fikir verici nitelikte.

KARDEŞİNİ DOĞURMAK/ 
TÜRKİYE’DE ENSEST GERÇEĞİ
Büşra Sanay
Doğan Kitap, 2018
370 sayfa, 29 TL.