Sanat tanelerini kurtarın

Mozaikleri, heykelleri ve mimarisiyle adeta açık hava müzesini andıran İstanbul Unkapanı’ndaki İMÇ Blokları’nda bulunan sekiz mozaik şaheseri, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Özellikle Bedri Rahmi Eyüboğlu imzalı mozaiğin taneleri gün ve gün yerlere saçılıyor. Çarşı esnafı bir an önce çözüm istiyor. Uzmanlar ise bilim kurulu oluşturularak acilen onarımın başlaması gerektiğini belirtiyor.

Birinci kısmı 1967, ikinci kısmı 1968 yılında tamamlanan İstanbul Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), o dönem birbirinden ünlü sanatçıların eserleriyle donatıldı. Bir zamanlar müzik dünyasının kalbinin attığı, şehrin ilk modern tarzdaki alışveriş merkezi İMÇ’nin duvarlarını Füreya Koral’dan Bedri Rahmi Eyüboğlu’na, Kuzgun Acar’dan Nedim Günsür’e kadar birçok ünlü sanatçıya ait sekiz adet duvar mozaiği süslüyor.

BAKIMSIZLIKTAN DÖKÜLDÜLER

Ancak İMÇ’yi adeta bir açıkhava müzesine çeviren mozaikler zamanla yıprandı, bakımsızlıktan taneler tek tek dökülmeye başladı. Belli dönemlerde yapılan iyileştirmeler de mozaikler için yetersiz kaldı. Taşların bir kısmı kayboldu. Esnaf bulabildiği parçaları, bir gün restore edilir diye saklamaya başladı.

Çarşı esnaflarından Koray Demirci, yaşananları şöyle anlattı: “30 yıldır bu çarşıda çalışıyorum. İlk zamanlar mozaikler korunuyordu ancak yıllar içerisinde yıprandılar. Duvarlar çatladı, mozaik taneleri yere düştü. Tabii burası çarşı olduğu için vatandaşların da çarpması veya kötü davranması mozaiklerin ömrünü kısalttı. Dönem dönem sanat fakültelerinden hocalar ve öğrenciler gelerek bakım yaptılar. Ancak yetersiz kaldı” dedi.

İBB’DEN SÖZ ALDIK

İMÇ yönetiminden Yavuz Dilek ise mozaiklerin korunması için ellerinden geleni yaptıklarını söyleyerek, “Çarşı mozaikleri uzun süre bakımsız kaldı. Mozaiklerden taneler yere düşüyor. Sanat eseri olduğu için biz müdahale etmiyoruz. Bazen üniversitelerden öğrenciler geliyor. İyileştirme yapmak istediklerini söylüyorlar ancak izin vermiyoruz. Çarşı yönetimi olarak onarılmasını istiyoruz. Başkanımız geçtiğimiz günlerde İBB ile iletişime geçti. Mozaiklerin bakımı için söz aldık. Önümüzdeki günlerde kapsamlı bir bakımdan geçmesini bekliyoruz” diye konuştu. 

BİLİM KURULU OLUŞTURULMALI

Yüksek mimar ve restoratör Seda Özen Bilgili, çarşıdaki mozaiklerle ilgili acil bilim kurulu kurulması gerektiğini vurguluyor: “Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun kamuya ait birçok eserinin üstü örtülmüş, taşınmış veya tümüyle kaybolmuştur. Buradaki sanat eserleri açık hava müzesi niteliğindeki bu yapı grubunun ayrılmaz bir parçasıdır. Bu sanat eserlerine iyi niyetle, koruma yönünde müdahaleler yapılsa da bir üniversitenin, ki Bedri Rahmi de Akademi’nin unutulmaz bir hocası olduğu için Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin oluşturacağı bir bilim kurulu yürütücülüğünde onarılmasını daha doğru buluyorum. Bu seramikler üzerine akademik çalışma ve denemeler yapmak, yazıya dökerek kayda geçirmek, düzenli olarak bakımlarını sağlamak bir üniversiteye ait olmalı. Gazi Üniversitesi’nin Ankara’daki eserlerle benzer şekilde meşgul olduğunu okuyorum.”