Sanat hafiyeleri mirasımızın peşinde

Türkiye son yıllarda yurtdışına kaçırılan eserlerin geri getirilmesinde büyük mücadele veriyor. Atilla Koç’un başlattığı Ertuğrul Günay ile devam eden eski eserlerin getirilmesi girişimleri Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı döneminde de sürüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda çalıntı eserlerle ilgili oluşturulan birim, Avrupa ve ABD’deki müzayedeleri yakından takip ediyor, müze koleksiyonlarını inceliyor. Anadolu medeniyetlerine ait olduğu düşünülen eserlere yönelik Dışişleri Bakanlığı ile koordineli önce diplomatik yollardan ülkemize ait olduğu bilimsel raporlarla bildirilip iadesi isteniyor. Eğer bu yolla eser iadesi sağlanamıyorsa o ülkenin yasaları çerçevesinde hukuki yollar deneniyor. Önceki yıllarda Türkiye’den yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılıp Batılı koleksiyonerlere kolaylıkla pazarlanan eserler Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ısrarcı tavrı nedeniyle artık eskisi kadar cazip karşılanmıyor. Daha önceleri kolaylıkla müzayedeye çıkarılan eserler artık korkulur hale geldi. Çünkü koleksiyonerler hem büyük para hem de prestij kaybediyor.

BASKILAR SONUÇ VERDİ

Örneğin 2006 yılında Uşak müzesinden çalınan Kanatlı Denizatı Broşu 6 yıl sonra Almanya’dan ülkemize iade edildi. İnterpol tarafından aranan eser olduğundan hiçbir koleksiyoner eseri satın almadı. Tarihi broşu elinde bulunduranlar yakalanacaklarını anlayınca da Alman savcılık makamlarına kimliklerini gizleyerek teslim ettiler.

2011 yılında çalınan, İznik Müze Müdürlüğü bahçesinde muhafaza edilen 1516 envanter numaralı lahit parçasının iadesi için verilen mücadele sonunda eser, 2015’te iade edildi. Bu mücadele Boston’dan Herakles heykelinin üst yarısı, ABD’den Şanlıurfa Orpheus mozaiği, İngiltere’den Bursa Sinanpaşa Camisi çinileri, Almanya’dan Boğazköy sfenksi gibi çok önemli eserleri ülkemize kazandırdı. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre son 14 yılda ülkemizden yasal olmayan yollarla kaçırılan 4 bin 583 tarihi eserin iadesi sağlandı.