Sahip olduklarınız sizi siz yapmaya yeter mi?

Evinizdeki eşyalara bir göz gezdirin, kaçını hakikaten kullanıyorsunuz ya da kaçı gerçekten gerekli? İstediğimiz her şeye sahip olmak arzusu ile yanıp tutuştuğumuz bu yüzyılda farkında olmadığımız en önemli şey, sahip olduklarımızın kaçını aslında isteyip istemediğimiz. Çünkü istediğimizi sandığımız her şeye sahip olmak bizi mutlu etmeye yetmiyor. Satın aldığımız eşyalar evlerimizde birikiyor, bizi strese sokuyor ve boğuluyormuşuz gibi hissetmemize neden oluyor.

Trend tahmin uzmanı James Wallman, “Trend tahmin uzmanı ne demek” diyenler biraz sabırlı olsun! Doğan Novus’tan yayımlanan ‘İstif Çağı’ kitabında çağımızın hastalığı tüketim çılgınlığına ve satın alıp biriktirme takıntısına değiniyor. Wallman’ın bu duruma sunduğu çözüm ise çok basit: Değerlerimizi değiştirmek! Yani, sahip olduğumuz şeylerden ziyade deneyimlerimize odaklanmamız gereği. Çünkü hayat yeni bir çift ayakkabıdan ya da son model bir cep telefonundan çok daha fazlası ve tabii siz de öylesiniz.

Trend tahmin uzmanlığı Türkiye için görece yeni bir meslek olmakla beraber Amerika’da çoktan kabul gördü. Bir nevi çağın nabzını tutma ve insanların yönelimleri doğrultusunda yeni alışkanlıklar, tüketim eğilimleri ve sosyal değişimlerin getirilerine dair öngörülerde bulunma işi bu. Yani geleceği bugünden okumak diye de düşünülebilir. Bu işin ekspatlarından İngiltereli James Wallman, kendini fütürist olarak tanımlıyor. CV’sine baktığımızda ise BMW, Absolut, Burberry ve Nike gibi markalara danışmanlık yaptığı bilgisi ile karşılaşıyoruz. Yazarın 2013 yılında kaleme aldığı ve Türkçeye yeni çevrilen kitabı ‘İstif Çağı’; psikoloji, ekonomi ve kültür konularındaki ilginç içgörüleriyle değişim konusunda hayati bir manifesto niteliğinde. Wallman kitabında özellikle 1900’lerin başında Amerika’da meydana gelen ve üretim fazlası eşyaların satışını artırmak için yapılan reklam kampanyaları ile başlayan bu çılgınlıktan kurtulmak ya da onun önüne geçebilmek için yapılması gerekenleri bir bir açıklıyor. Kitabına ise ilginç bir eşleştirme ile başlıyor, 21. yüzyılın en büyük sağlık problemlerinden biri olarak gördüğü obezite ile eşyada boğulma arasındaki benzerlik.

EŞYANIN KEŞMEKEŞİNDENSE DENEYİMİN KEYFİNE
Wallman bir yandan kapitalist dünyayı da eleştiriyor. Fakat burada altı çizilmesi gereken önemli bir nokta var: Kendisi kapitalizm kötüdür ya da bu sistem değiştirilmeli demiyor. Daha ziyade kapitalizmin yarattığı maddeci kültüre karşı bir tepkisi var. Maddecilik ve bunun temel oluşturduğu tüketim kültürü ile kapitalizmin bir dönem için doğru bir fikir olduğunu ancak artık miadını tamamlaması gerektiğini söylüyor.
Wallman, hayatlarımıza anlam katacak hikâyeler eklemeyi öneriyor. Bunun içinde dostlarınızla vakit geçirmekten seyahat etmeye, yeni keşiflere imkân sağlayacak tecrübelerin içine atlamaktan farklı insanlarla bir arada olarak yeni şeyler öğrenmeye pek çok şey var. Bu hikayelerin her biri aynı zamanda başkalarıyla da paylaşıldıkça büyüyüp gelişen ve zenginleşen hikâyeler. Bu sayede insanların empati yeteneğinin de artacağına dikkat çeken Wallman, bu yolla birbirimizi anlamamızın kolaylaştığı, çok daha sevgi dolu bir dünya resmi çiziyor.
Kapitalizm içinde yepyeni bir değerler sistemi sunduğu ‘İstif Çağı’ ile Wallman, mutluluğun eşya biriktirmekten ziyade deneyimin keyfinden gelmesinin daha olası olduğunun farkına vardırmayı amaçlıyor.

İstif Çağı
James Wallman
Çevirenler: Senem Karagözoğlu, Aytaç Özgören
Doğan Novus, 2018
328 sayfa, 29 TL.