Sagalassos Beyoğlu’na taşındı

Toros Dağları’nın Güney yamacına kurulu Sagalassos antik kenti, Yapı Kredi Kültür Sanat’ın Beyoğlu’nda bulunan binasına taşındı. Ziyaretçilerini İlhan Koman’ın ‘Akdeniz’ heykeliyle karşılayan bu bina, 28 Mayıs 2020’ye kadar ‘Bir Zamanlar Toroslar’da: Sagalassos’ başlıklı sergiyi ağırlayacak.
Son yılların en kapsamlı arkeoloji projelerinden biri olan ‘Bir Zamanlar Toroslar’da: Sagalassos’, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Belçika KU Leuven Üniversitesi’nin desteklediği Sagalassos Arkeolojik Araştırma Projesi işbirliğiyle hazırlandı. Yapı Kredi Kültür Sanat’ın üç katına yayılan sergide, Burdur Arkeoloji Müzesi’nden getirilen 368 eser meraklılarını bekliyor.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde de yer alan Sagalassos, Akdeniz’in en iyi korunmuş antik kentlerinden biri olarak kabul ediliyor. Bu sergi vesilesiyle antik Sagalassos sakinlerinin gündelik ve sosyal yaşamları, inanç ritüelleri gözler önüne seriliyor. Bunlara ek olarak, sergide, prehistorik çağlarda Anadolu’da yaşadığı kanıtlanan ve Burdur yöresinde kalıntılarına rastlanan mamut kemikleri de görülebilecek.
Ziyaretçileri, serginin hemen girişinde karşılayacak eser ise filozof imparator Marcus Aurelius’un anıtsal boyuttaki heykeli. Roma tarihinde ‘Beş İyi İmparator Dönemi’ olarak adlandırılan ve 96 ile 180 yılları arasını kapsayan periyodun son imparatoru olan Marcus Aurelius’un savaşçı olarak tasvir edildiği bu heykel, İlhan Koman’ın ‘Akdeniz’ heykeli ile birlikte adeta Sagalassos ve Akdeniz’in ‘komşuluğu’nu temsil ediyor.
Sagalassos, Roma İmparatorluk Hamamı kazılarında açığa çıkarılan Marcus Aurelius heykelinin yanı sıra Sagalassos’a ‘Pisidia’nın birinci kenti’ unvanını veren İmparator Hadrian heykeli de sergide yer alıyor.

‘1991’DEN BU YANA 'BİZİM' KENTİMİZ’
1991’den bu yana bölgedeki kazı çalışmalarını yöneten Sagalassos Arkeolojik Araştırma Projesi Başkanı Prof. Jeroen Poblome, serginin hikâyesinin nasıl başladığını şu sözlerle anlattı: “20 Eylül 2017’de, almaktan onur duyduğum bir mektup bana ulaştı... İstanbul’da Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi tarafından gönderilen bu mektup, antik Sagalassos kentini tanıtmak için nazik bir davetti. Yapı Kredi Müzesi, bizi Sagalassos arkeolojik yerleşmesini genel özellikleriyle tanıtan bir sergi düzenlemeye davet ediyordu...”
Profesör Poblome, basın mensuplarına yaptığı sunumda, antik kenti sınırlarında barındıran Burdur’un İstanbullular için sadece Akdeniz’e inen yol üzerinde bir kent olmasının burukluğuna vurgu yaparak serginin Sagalassos’u tanıtmak için bir fırsat yarattığının altını çizdi.
Sergiye Burdur Arkeoloji Müzesi’nden getirilen 368 eserin çoğunun depolardan çıkarıldığını söyleyen Poblome, “Bunu özellikle istedim. Çünkü bunlar sergilenmesi gereken objeler. Ne yazık ki kimse bunları görmemişti. Bu nedenle sergi daveti geldiğinde ilk önce ‘Depolarda neler vardı?’ diye düşündüm. Bunları gösterme hevesiyle işe başladık. İnşallah Burdur bölgesi için bir fark yaratacak. Sadece arkeolojik anlamda da değil, bizim de manzaramız nefis. Şehirden kaçmak isteyenler bize gelsin” dedi.

Poblome’ye söz konusu Burdur olduğunda söze hep “Bizim” diye başladığını, “Bizim dağlarımız, bizim manzaramız” diyerek kenti ne kadar çok sahiplendiğini fark ettiğimizi söylediğimizde ise “1991’den bu yana buradayım. Her dilde ‘bizim’ diyorum” açıklamasını yaptı.
Anadolu tarihini tarih öncesi döneme kadar inceleyen bir akademisyenle karşı karşıya olunca, son yıllarda popülist politikaların da etkisiyle Türkiye’de sadece Osmanlı tarihinin benimsendiğini anlatıp Poblome’ye tüm Anadolu tarihini sahiplenmenin insanlarda nasıl bir fark yaratabileceğini de sorduk. Poblome şu cevabı verdi: “Tarih o kadar önemli bir konu ki... Bu sergi aslında şu mesajı veriyor: ‘Hepimiz insanız!’ İlk önce bunu anlamamız lazım. Hepimiz tarihin bir noktasında yer buluyoruz. Aslında problemlerimiz de çok farklı değil. Tarih sayesinde bunun farkına varılabilir. Dertler ortak; yemek bulacaksınız, kız ya da erkek arkadaş bulmak isteyeceksiniz, evleneceksiniz, çocuk yapacaksınız... Tarihin hangi döneminde olursanız olun bu sorunlarla karşılacaksınız. Bu çıkarılması gereken ilk ders.”

Serginin krokisi
‘Bir Zamanlar Toroslar’da: Sagalassos’, Yapı Kredi Kültür Sanat’ın üç katına yayılıyor. İlk katta Sagalassos ve ait olduğu Pisidia bölgesinin coğrafyası, jeolojisi, bitki örtüsü, inanç sistemi, tanrıları, insanları, hayvanları ve bitkileri meraklılarına sunuluyor.
İkinci katta tarihöncesi çağlar, Sagalassos’un kuruluşuna tanıklık eden Bronz Çağı, Hellenistik Çağ, Roma Dönemi, Bizans Dönemi ve Selçuklu Dönemi eserleri kronolojik olarak sergileniyor. Bunlara ek olarak Sagalassos kazılarında çıkarılan imparator, tanrı ve kahraman heykellerinin en iyi örnekleri yer alıyor. Üçüncü kat ise antik ekonomi, yaşam kalitesi, beslenme alışkanlıkları ve mutfak eşyaları, insanların ölümle nasıl başa çıktıkları ve ölümün nitelikleri gibi tematik bölümlerden oluşuyor.

YKY’nin 5500’üncü kitabı
Yapı Kredi Yayınları, Sagalassos’a adanan sergi için bir de kitap hazırladı. Pisidia bölgesinin bütün tarihi katmanlarının paylaşıldığı bu kapsamlı kitap ayrıca Yapı Kredi Yayınları’nın 5 bin 500’üncü kitabı. “Bir Zamanlar Toroslar’da Sagalassos” kitabı, her biri alanında uzman araştırmacıların 27 makalesini barındırıyor.

‘Bir Zamanlar Toroslar’da: Sagalassos’ sergisi, 28 Mayıs’a kadar Yapı Kredi Kültür Sanat’ta.