Rum Yetimhanesi için 40 milyon Euro gerekiyor

29-31 Mayıs 2019 tarihlerinde yapıyı yerinde inceleyen uzmanlardan oluşan heyetin, tarihi yapılarda deneyimli statik mühendisi Clive Dawson’ın Nisan 2019’daki yapısal raporunu esas alarak hazırladığı raporda, Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise ikinci en büyük ahşap yapısı olan Büyükada Rum Yetimhanesi’nin çökme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu vurgulandı: “ Özellikle kış aylarında kötü hava koşulları, 1999’daki deprem ve bakımın yetersizliği binaları büyük ölçüde tahrip etmiş, bu da ciddi bir çökme riskiyle sonuçlanmıştır. Bu projenin temel amacı, alanın geri kazanılması ve binaların güvenli bir hale getirilmesidir. Esas amaç, tamamen orijinal durumuna geri getirmek değildir, yeni ve cazip kullanımlara adapte ederken, ayrıca son yıllarda geçirdiği bozulmaların izlerini mümkün olduğu ölçüde yok etmeden görünür kılmaktır.”

Europa Nostra’nın 2018’de ‘Avrupa’nın Tehlike Altındaki 7 Kültürel Mirası’ listesine aldığı yapının, hem ada peysajı içinde hem de denizden bakışta etkileyici bir görsellik sunduğu, eşsiz sanatsal / estetik değerinin yanı sıra yapıldığı dönemin teknik becerilerine ve mimari tasarımına önemli örnek teşkil ettiği hatırlatılarak önerilen eylemler ve tavsiyeler şöyle sıralandı:

Halen çürümeye terk edilmiş durumda olduklarından, yapıları daha fazla bozulmaya karşı korumak için acil önleyici müdahaleler ivedilikle tasarlanmalı, planlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu uygulamanın tahmini maliyeti 2 milyon Euro’ya yakındır, bu bedel yapı sahibi Patrikhane’nin kendi kaynaklarıyla ve olası dış bağış destekleriyle finanse edilebilir.

Kurtarma projesinin ilk faaliyeti, yetimhanenin gelecekteki kullanımı hakkında kesin bir konseptin geliştirilmesi olmalıdır. Bütün paydaşların bu sürece katılımı hayati önem taşımaktadır.

Herhangi bir rehabilitasyon müdahalesini uygulamaya koymadan önce bir yönetim birimi kurulmalı ve sonuç ürünün gelecekte ne kadar sürdürülebilir olacağını değerlendirmek için ve kapsamlı bir plan yapılmalıdır. Disiplinler arası bir ekip oluşturmak ve bu ekibe uluslararası uzmanların katılımı önemli bir gereklilik olmalıdır.

Yetimhanenin konumu ve içinde bulunduğu çevre ve binanın özgül özellikleri nedeniyle, uluslararası düzeyde oluşturulan standart prosedürleri izleyen, gayri resmi bir Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılması tavsiye edilir, bu çalışma özellikle inşaat süreci için gereklidir.

Projenin en az 40 milyon euro tutarında bir toplam yatırım gerektireceğini beklemek mantıklı olacaktır ancak bu rakam çok daha yüksek de olabilir. Bütün rehabilitasyon sürecinin 4-5 yıl alacağı öngörülmektedir.

LÜKS OTEL OLARAK YAPILMIŞTI

15.000 metrekareden fazla alana sahip Büyükada Rum Yetimhanesi, İstanbul’un önemli mimarı Alexander Vallaury tarafından, 19. yüzyılın sonunda, lüks otel ve kumarhane olarak inşa edildi. 1903’te, yapının bu şekilde kullanılmasının mümkün olmaması üzerine yetimhane olarak kullanılması şartıyla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’ne bağışlandı. 1964’te kapanana kadar bu işlevini sürdürdü. O zamandan beri geçirdiği yangın, 1999 depremi ve olumsuz hava koşulları gibi etkilerle zarar gören yapı, uzmanlara göre bugün ağır hasarlı durumda ve bütünüyle çökme tehlikesiyle karşı karşıya...