Perilerin taht oyunları

Peri masalları çocuklar için midir? Bir daha düşünün. Kitapları bugüne dek 2.5 milyondan fazla satan Amerikalı yazar Holly Black, aralarında ‘Spiderwick Günceleri’ ve ‘Magisterium’un da bulunduğu fantastik türde birçok çocuk serisine imza atmış olsa da DEX’ten başlayan yeni üçlemesi ‘Peri Halkı’nın ilk kitabı ‘Zalim Prens’te bu kez genç/yetişkin okurlarını genellikle toz pembe varsayılan periler aleminin karanlık yüzüyle tanıştırıyor. Çünkü yazarın söyleşilerinde sık sık dile getirdiği gibi “Aslen halk masalları gayet gaddarcadır, o dünyanın kuytu köşelerine bir kez girdiniz mi korku uyandırır.”

Periler diyarına hayli korkunç bir olaydan sonra -annesi ile babasının bir peri generali tarafından gözlerinin önünde hunharca katledilişinin ardından- iki kız kardeşiyle birlikte zorla götürülen Jude Duarte de her gün korkuyla yaşıyor. Aslına bakılırsa, periler tarafından efsunlanıp zombi-vari kölelere dönüştürülen ya da ömür boyu hizmet ederek diyetlerini ödemeye çalışan diğer ölümlülere kıyasla, Jude ve kardeşleri o dünyada mahsur kalmış değiller. Cani ruhlu üvey baba Madoc, perilerin tuhaf bir onur anlayışına dayanarak onları kendi kızlarıymış gibi itinayla büyütüyor. (Zaten üç kardeşin en büyüğü olan peri abla Vivi onun öz kızı.) Asil bir generalin hanesinde büyümenin avantajlarından da faydalanıyorlar. Oysa o dünyada bir ölümlü olarak yaşamak, perilerin deyimiyle ‘besleme’ olmak, Jude için kabustan farksız. Jude o dünyanın kurallarını çok iyi bildiğini zannetse de kötü sürprizlerden tamamen muaf değil.

Zehir zemberek bir günce okuduğunuz hissi veren kitaptaki tüm olaylar, kan dondurucu girizgahı hariç, Jude’un bakış açısından ve birinci ağızdan aktarılıyor. Jude iç dünyasını o kadar kolay ele vermiyor çünkü yaşıtlarından beklenebilecek türden belirsizliklerle boğuşuyor. Gerçi akranlarına kıyasla ne istediğini çok iyi biliyormuş gibi de görünüyor. Tek arzusu bir şekilde iktidar edinmek, periler aleminde her gün kötü bir şey olacak beklentisiyle yaşamaktan kurtulmak. Onu ve küçük kardeşi Taryn’i sürekli ölümlü oldukları için hor gören asilzade çocuklarıyla arasındaki güç dengelerini ebediyen değiştirmek. Anlatının beklenmedik olaylarla dolu akıcı kurgusu sayesinde Jude’un sürekli diken üstündeymiş gibi yaşadığı ruh hali okura da yansıyor.

Örneğin Jude’un peri çocuklarıyla beraber katıldığı dersler, ‘Harry Potter’ serisindeki büyü okulu Hogwarts’ın sihirle bezeli haylazlıkları ve şirinlikleriyle kıyaslandığında, bomba düzeneği yerleştirilmiş tuzaklarla dolu bir labirentte yürümeyi andırıyor. Peri çocuklarının hepsi birbirinden kibirli ve küstah. Küçük çocukların böceklere merakla karışık bir gaddarlıkla ettiklerine benzer eziyetlerle Jude ve Taryn’e etmediklerini bırakmıyorlar. Hani kazara öldürecek olsalar da mazeretleri hazır: “Altın elma yedirip şakalaşıyorduk, aa bir baktık ki ölmüş! Amaan, bu ölümlüler de çok hassas oluyor canım!”

Ama aralarında çok daha zalimleri de var tabii. Örneğin Jude’un canına açıkça kast eden Valerian bir noktada her şeyini kusuyor: “Hayatta ne mutluluğun var ki? Ürüyor ve çürüyorsunuz. Ne olduğun gerçeğini kabullensen çıldırırdın. Bir hiçsin. Ha varsın ha yoksun. Acılar içinde anlamsızca ölmeden önceki tek amacınız türünüzü çoğaltmak.”
Üçlemenin 2020 yılında yayımlanması beklenen son kitabının adı galiba bu yüzden ‘Queen of Nothing / Hiç Kraliçesi’ olacak.
İlk kitap Batı mitolojilerinin zengin dağarcığından beslendiği kadar çarpıcı diliyle de öne çıkıyor. Perilerin ağzından çıkan her sözcüğün irkiltici, neredeyse efsunlu bir yanı var. Jude’a “Bir kış gecesi gibisin” diyen de var, “Canıma kıydın ya, ellerinden kan eksik olmasın, tek dostun ölüm olsun” diyen de. Periler dünyasında fanilerin ölmesi çok alelade sayılsa da bir perinin ölmesi binlerce yıl sürecek bir laneti tetikleyebiliyor. Bu yüzden de perilerin bedduaları sadece Jude’u değil, okuru da fazlasıyla ürkütüyor.

Holly Black periler dünyasına ilk kez adım atmıyor ama o dünyanın karanlık tarafına ilk kez bu kadar derinlemesine dalıyor. Üçlemeyi şimdiden “Periler aleminin Taht Oyunları” benzetmesiyle övenler var. Eh, sırrını son ana dek asla ele vermeyen entrikası ve ‘Taht Oyunları’nın kanlı düğünüyle aşık atabilecek düğüm noktasıyla çok da abartılı bir benzetme sayılmaz. Özellikle Bill Willingham’ın muhteşem çizgi roman serisi ‘Fables / Masallar’ı sevenlere hararetle tavsiye olunur.

ZALİM PRENS / PERİ HALKI -1�

Holly Black
Çeviren: Kerem Sanatel
DEX Yayınları, 2018
412 sayfa, 35 TL.