Osman Hamdi tablolarının röntgeni çekildi

SABANCI Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Resim Koleksiyonu’nda yer alan, Osman Hamdi Bey’e ait 6 tablonun 2016’da başlayan bilimsel araştırma ve konservasyon çalışmaları tamamlandı. Bank of America Merrill Lynch’in dünya çapında yürüttüğü ‘Sanatı Koruma Projesi’ kapsamında gerçekleştirilen ve Türkiye’de Osman Hamdi Bey tabloları üzerine konservasyon ve bilimsel araştırmalar alanında yapılmış en ayrıntılı çalışma olan projenin süreçlerini ele alan ‘Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey’ isimli sergi Sabancı Müzesi’nde bugün ziyarete açıldı.

6 TABLO İNCELENDİ

Türk sanat tarihinin en önemli isimlerinden Osman Hamdi Bey’in resim tekniğinden, eserlerinin geçirmiş olduğu restorasyon çalışmalarına kadar, sanatçının üretimi ve eserlerine dair her detayın bilimsel yöntemlerle ortaya çıkarıldığı proje kapsamında, Osman Hamdi Bey’in ‘Vazoda Çiçekler’, ‘Kuran Okuyan Hoca’, ‘Kokona Despina’, ‘Naile Hanım Portresi’, ‘Arzuhalci’ ve ‘Cami’ adlı tabloları karşılaştırmalı olarak incelendi. “Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey” sergisi, Osman Hamdi Bey’in üretim sürecini gözler önüne sermesinin yanı sıra sanatta konservasyon çalışmalarına dair ayrıntılı bir anlatı ve gelecek projeler için de bir yol haritası niteliği taşıyor.

GÖZLE GÖRÜLMEYEN KATMANLAR İNCELENDİ

Eserlerin bilimsel analizlerine kapsamlı bir bakış sunan projede ilk olarak X-ışını görüntüleme tekniğiyle, tablolarda uygulanan eski restorasyon işlemleri, ağır metal içeren boyaların yerleri ve çıplak gözle görülmeyen alt katmanlardaki bulgular incelendi. Osman Hamdi Bey’in, eserlerine boyayı uygulamadan önce karakalemle yaptığı eskizler, boyama teknikleri, eserlerin geçirdiği dönüşüm bu süreçte ortaya çıktı. Bu adımın ardından sanatçının kullandığı malzemelerin yapısını, rengini, boya katmanlarını ve dokusunu incelemek üzere kimyasal analiz çalışmaları yürütüldü. Altı tablonun tuval bezlerinin organik yapıları, kızılötesi spektroskopisi (FTIR) ile incelendi ve veriler, temel bileşenler analizi (PCA) metoduyla sınıflandırılarak özellikleri belirlendi. Bu çalışmayla, Osman Hamdi Bey’in 19’uncu yüzyıl sonu-20’nci yüzyıl başına ait olan tablolarının zaman içinde doğal yaşlanma etkilerinden dolayı yüzeylerinde boya çatlakları, dökülmeler meydana geldiği, verniklerinin sarardığı görüldü. Proje kapsamında temizlenip sağlamlaştırılan eserlerin konservasyon işlemleri de gerçekleştirildi.