Ölümün gölgesinde kötülükle savaş

Ray Bradbury, 1920’de İsveç göçmeni bir ailenin çocuğu olarak ABD’de doğdu. Edebi hayatına lise yıllarında fanzinlerde yazarak başlayan yazar üniversiteye gitmedi. Onun yerine zamanının hatırı sayılır bir bölümünü kütüphanelerde geçirerek kendini geliştirdi. Giderek ustalaşan yazar dönemin meşhur bilimkurgu ve fantezi dergilerine öykü satmaya başladı ve 21 yaşından itibaren kendini yazmaya adadı. 1947 yılında kısa öykülerinden oluşan ‘Karanlık Karnaval’ yayımlandı. 1953’te çıkan ‘Fahrenheit 451’ isimli bilimkurgusal distopyasıyla kültleşti.
‘Uğursuz Bir Şey Geliyor Bu Yana’ ise 1962’de yayımlandı. Yazarın 30 sene boyunca çocukluk tecrübelerinden yola çıkarak kafasında adım adım oluşturduğu kitap, Stephen King’e göre onun muhtemelen en iyi romanı. Romanın oluşum aşaması ilgi çekici: Bradbury, ilk kitabı ‘Karanlık Karnaval’daki ‘Kara Dönme Dolap’ adlı öyküsünden hareketle 80 sayfalık bir senaryo yazmış fakat ödenek bulunmayınca beş senelik bir süre sonunda öykü senaryoya, senaryo da romana dönüşmüş. 1983 yılında ise tekrar senaryoya dönüşerek Walt Disney yapımı olarak beyazperdeye uyarlanmış. Romanın ekseninde üç kişi var: Jim ve Will isimli

14 yaşlarında iki çocuk ve Will’in yaşlı babası Charles. Bir yıldırımsavar satıcısının kasabaya gelmesiyle başlayan roman, ilk sayfalardan beri karanlık bir atmosferde ilerliyor. Satıcının fırtına geleceğini söylemesiyle irkilen okuyucu esrarengiz bir sirk grubunun karnaval düzenlemek için kasabaya gelmesiyle daha karanlık olayların içinde buluyor kendini. Sirk grubundakiler olağanüstü güçlere sahip yaratıklar. Jim ve Will, sirkteki atlıkarıncanın insan yaşını değiştirebilen bir makine olduğunu keşfedince kendilerini kasabaya gelen kötü güçlerin hedefinde buluyor. Balmumu derili Cadı, Bay Cooger ve her tarafında çeşitli dövmeler bulunan Resimli Adam’dan kurtulmaya çalışırlarken en büyük destekçileri Will’in babası Charles oluyor. Charles, sirk grubunun her 30-40 yılda bir ekim ayında kasabaya geldiklerini eski gazete kupürlerinden öğreniyor ve onların kötülük yayan ‘güz insanları’ olduğunu söylüyor. Kötülüğün karşısında ise ‘yaz insanları’ var fakat mücadele edebilmek için hiçbir silahları yok. Sonunda Charles, bir silah keşfediyor: Gülmek. “Tüfekteki mermiye kendi gülüşümü koydum” diyerek gülmenin gücünü özetliyor. Böylece savaş eşit şartlarda devam ediyor.

MUTLULUĞU KORUMA ÇABASI
Kitaptaki mistik üslup, romanı modern bir dini anlatı olarak yorumlamamıza olanak veriyor. Bradbury de Hıristiyan mistisizminden etkilendiğini ifade etmiş. Kitapta, renklerin ve müziğin betimleme unsuru olarak kullanılması karanlık bir atmosfer yaratıyor. Neredeyse her olayın arkaplanında müzik var. Dante’den Shakespeare’e kadar birçok sanatçıya yapılan göndermeler de kitaba derinlik katmış. Kitabın isminin ‘Macbeth’te geçen bir dizeden alındığını unutmamak lazım.
Bradbury, göndermelerle sağlanan derinliği kitap kurdu Charles’ın yorumlarıyla pekiştiriyor. Charles, felsefi konulara kafa yoran mistik bir bilge gibi. Ölümden zamana kadar birçok konuyu satır aralarında irdeliyor. Ölüm için, “Ölüm var olan bir şey değil. Hiçbir zaman var olmadı, hiçbir zaman var olmayacak. Ama onu belirlemek, anlamak için o kadar uzun yıllar o kadar resmini çizdik ki, onu bir varlık, tuhaf bir şekilde canlı ve hırslı olarak algılamaya başladık” diyor. Zaten kitabın odak noktasında ölüm kavramı ele alınıyor. Sirkin kasabaya gelişi de insanların ölümle yüzleşmesi gibi. Ölüm karşısında insanın mutluluğunu koruma çabası da bir savaş aslında. Fakat kolay bir savaş değil çünkü Bradbury’nin yazdığı gibi, “Hayatlarımızın sonuna kadar tetikte olmalıyız. Savaş yeni başladı”.

Uğursuz Bir Şey Geliyor Bu Yana
Ray Bradbury
Çeviren: Ayşe Gorbon
İthaki Yayınları, 2018
280 sayfa, 24 TL.