Nobel Ödülü saf şiirin sesine

İsveç Akademisi, 2020 Nobel Edebiyat Ödülü’nün ABD’li şair Louise Glück’e verildiğini duyurdu. Taciz skandalları nedeniyle ödülü erteleyen ve en son geçen yıl ırkçı açıklamalarda bulunan Peter Handke’yi seçmesiyle eleştirilen Akademi bir anlamda güven tazelemiş oldu. Glück’e verilen ödülün gerekçesinde “sade ve süssüz güzelliği ile bireysel varoluşu evrensel kılan kusursuz şiirsel sesi sebebiyle” ifadelerine yer verildi. Glück, 10 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 1 milyon 126 bin Amerikan Doları) değerindeki ödüle de hak kazandı.

İlk kitabı ‘Firstborn’u (İlk Doğan) 1968 yılında yayımlayan Glück, Amerikan edebiyatının en önemli şairlerinden biri olarak kabul ediliyor. 1943 yılında New York’ta dünyaya gelen Glück, Sarah Lawrence Koleji ve Columbia Üniversitesi’nde eğitim aldı. Şiir üzerine denemeleri de bulunan Glück halen Yale Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya devam ediyor.

Bugüne dek 12 şiir kitabı yayımlanan şair, Nobel’in yanı sıra 1993’te Wild Iris (Yaban Süsen) kitabıyla Pulitzer Ödülü’nü, 2014’te ise Faithful and Virtuous Night (Sadık ve Erdemli Gece) kitabıyla Ulusal Kitap Ödülü’nü kazandı. 2003’te Kongre Kütüphanesi tarafından Poet Laureate (büyük şair) seçildi.

‘KADIN ŞAİR’ TANIMINI YÜCELTTİ

Glück’ün seçme şiirleri Güven Turan çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanmıştı. Güven Turan, Glück ve şiirini şu sözlerle tanımlıyor: “Özellikle varoluşçu bir yaklaşımla, aile çatışmalarını, tükenen ilişkileri ele almış, giderek feminist bir bakış açısıyla bu kişisel dünyayla mitolojik öyküleri, tarihsel olayları bağdaştırmış, kişisel sorunların, durumların zamansızlığını vurgulamıştır. Lirik dili titiz bir işçilikle dizginlemesini bilmiştir.

12 şiir kitabıyla ‘kadın şair’ tanımını yücelten şairlerin başında gelmektedir.” Nobel Edebiyat Ödülü en son 2011 yılında bir şaire, İsveçli Tomas Tranströmer’e verilmişti. Ödülü alan 16’ncı kadın olan Glück ayrıca, 1993 yılında ödülü kazanan Toni Morrison’dan sonra ödülü alan ilk ABD’li edebiyatçı oldu.

FAVORİLER KAZANAMADI

Her yıl Nobel Edebiyat ödülü açıklanmadan önce favori isimler öne çıkar. Son yıllarda her ödül öncesinde adı anılan Haruki Murakami bu yıl da en büyük favoriydi. İngiliz Nicer Odds adlı internet sitesinde bu yıl Nobel’e yakın isimler listesinde Maryse Condé, Lyudmila Ulitskaya, Margaret Atwood, Anne Carson, Javier Marías gibi edebiyatçılara da daha yüksek şans tanınmıştı. Louise Glück ise hayli altlarda yer alıyordu. İsveç Akademisi’nin ödül seçiminde politik kararlar alabileceği düşünülerek son yıllarda Donald Trump hakkında sert açıklamalarda bulunan korku gerilim türünün önde gelen ismi Stephen King’e de yer verilmişti.