Nahid Sırrı Örik’in terekesinden çıkan eserleri
Güncelleme Tarihi:
Oğlak Yayınları Nahid Sırrı Örik’in daha önce yayımlanmamış ya da Fransızca olarak basılmış eserlerini okurla buluşturdu. Örik’in terekesinin varlığı, “İçi yayımlanmamış ya da kitaplaşmamış eserlerle dolu” sandığın 2012’de ölen Taha Toros’un arşivinde yer aldığı ve vârisleri tarafından Şehir Üniversitesi’ne satıldığı, arşivin derlenmesiyle geçen yıllarda öğrenilmiş.
Les Oeuvres Libres, Temmuz 1921’le Haziran 1964 arasında yayımlanmış bir dergi. Fayard Yayınevi’nin yayımladığı birkaç kısa roman veya yayımlanmamış kısa öykülerden oluşan bir tür ‘antoloji’ idi diye tanımlanıyor. 1927 Eylül’ünde çıkan 75’inci sayısının kapağında ‘Nahid Bey’ adını ve ‘Zeinep la Courtisane’ başlığını görüyoruz. ‘Zeinep la Courtisane’ aynı zamanda Nahid Sırrı Örik’in yayımlanmış ilk eseri olarak biliniyor. Nahid Sırrı 1895 doğumlu. Yani ilk eseri yayımlandığında 32 yaşında. Biraz geç bir yayın sayabiliriz. Olgunlaşma dönemi eseri. Ama Nahid Sırrı bu eserini yeterli bulmamış olmalı ki yaşarken Türkçe olarak yayımlatmamış. 94 yıl sonra Türkçe çevirisi ile okuyoruz.
‘Kibar Fahişe Zeynep’te güzelliği dillere destan bir fahişenin kırık aşk hikâyesini okuyoruz. Zeynep, bir randevuevinde çalışırken ziyaretine gelen genç ve çok yakışıklı bir seyyaha ilk görüşte âşık oluyor. İkinci buluşmalarında gencin uzak bir ülkeye gideceğini öğrenince çalıştığı evden kaçıp hiç bilmediği İstanbul’da geminin hareket edeceği limanı arıyor. Bir daha da Zeynep’ten haber alınamıyor. Nahid Sırrı’nın Fransızca yazıp yayımlattığı bir eseri daha var. ‘Colere de Sultan’ adıyla basılan eserin yayın yeri İstanbul. Nahid Sırrı neden bu eserleri Fransızca kaleme aldı, diye düşünülebilir. Biyografisine baktığımızda 1915’ten 1928’e kadar babasının görevi nedeniyle Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde yaşadığını öğreniyoruz. Paris’te yayımlanan bir dergide eser yayımlatmak tabii ki önemli. Nahid Sırrı’nın orada yaşarken bu bağlantıları kurduğunu düşünebiliriz. Ama ‘Sultan’ın Öfkesi’ni İstanbul’da Fransızca yayımlatmak başka bir iddia olsa gerek. Üstelik bu eser 1933’te kitap olarak basıldıktan sonra Journal d’Orient‘da da Fransızca olarak tefrika edilmiş. İki öyküyü de Birsel Uzma Türkçeye çevirmiş. ‘Sultan’ın Öfkesi’nde zamanının çoğunu saraydan ve devlet işlerinden uzakta avcılıkla geçiren, bu nedenle ‘Avcı’ lakabıyla anılan IV. Mehmet anlatılıyor.
Bu iki öykü Nahid Sırrı Örik’in terekesinden çıkıp kitap olarak yayımlanan ilk eserler. Örik’in terekesinin varlığı, “İçi yayımlanmamış ya da kitaplaşmamış eserlerle dolu” bu sandığın 2012 yılında ölen Taha Toros’un arşivinde yer aldığı ve vârisleri tarafından Şehir Üniversitesi’ne satıldığı ancak arşivin derlenmesi ile geçen yıllarda öğrenilmiş. Serdar Soydan, Nahid Sırrı’nın 1928-1960 yılları arasında tefrika ettirdiği tarihi tetkik, uzun öykü ve romanlardan sadece beşinin o yaşarken kitap olarak basıldığını belirtiyor. Nahid Sırrı Örik’in bütün eserlerini yayımlayan Oğlak Yayınları, terekeden çıkan bu tefrikalardan ‘Kösem Sultan’ı da Selim Soydan’ın derlemesiyle kitaplaştırdı. ‘Kösem Sultan’, Resimli Perşembe dergisinde 25 Ekim 1928-14 Şubat 1929 tarihleri arasında 15 tefrika olarak yayımlanmış.
Trabzon’daki Rum mahallesinin en güzel kızıyken saraya cariye olan ve I. Ahmet’in karısı, IV. Murat ve I. İbrahim’in annesi, IV. Mehmet’in büyükannesi olarak saray yönetiminde söz sahibi olmuş bir kadın. İktidar hırsıyla yaptıkları dehşet verici. Terekesinde yer alan eserleri derleyip tekrar yayınına önayak olan Serdar Soydan, önemli bir keşif de yapmış. Nahid Sırrı’nın yayımlanmış ilk eserinin 1924 tarihli ‘Kin’ adlı öykü olduğunu tespit etmiş ki bu öykü de daha önce, henüz tespit edilemeyen bir tarihte, Fransızca olarak bir dergide yayımlanmış. Bu öykü Türkçe olarak Örik’in tek sayı yayımlanan Mevzubahis adlı dergisinde yer alıyor. Böylece Örik’in dergiciliği de 1929 değil 1924 oluyor. Terekede bulunan, kitaplaşmamış ‘Rekabet’ adlı oyunu ise 1916’da kaleme almış.
Yeni yayımlanan Nahid Sırrı Örik’in kitaplarından biri de bütün öykülerine yeni bir cilt olarak eklenen, Son Saat gazetesinde yayımlanan öykülerinden oluşan ‘Fatma Hanım’ın Evine Bir Erkek Lazım’. Dördüncü kitap da Örik’in tarih alanında uzmanlığını, anılarla kardığı yazılarından oluşan bir derleme, ‘Saray Kadınları’. Nahid Sırrı Örik’in terekesinden kitaplaşacak başka eserler de çıkacak. Örik severler ve Türk edebiyatı araştırmacıları için heyecan verici bir olay. Oğlak Yayınları’na ve Serdar Soydan’a ne kadar teşekkür etsek az.
Nahid Sırrı Örik
Oğlak Yayınları, 2021
96 sayfa, 15 TL.
Nahid Sırrı Örik
Oğlak Yayınları, 2021
80 sayfa, 15 TL.
Nahid Sırrı Örik
Oğlak Yayınları, 2021
328 sayfa, 25 TL.
Nahid Sırrı Örik
Oğlak Yayınları, 2021
192 sayfa, 20 TL.