Musiki üzerine kitaplar
Güncelleme Tarihi:
Fazlı Arslan’ın ‘İslâm Medeniyetinde Mûsikî’ adlı kitabı, İslam bilginlerinin musiki bilimi alanında yaptıklarını ele alan, edebiyatla mûsikî birlikteliğini tarihi bir emele oturtarak inceleyen bir çalışma.
Türk müziği tarihi, geçmişi, gelişimi üzerine kitapların azlığını pek çok kez yazmıştım. Fazlı Arslan’ın ‘İslâm Medeniyetinde Mûsikî’ kitabı ilgimi çekti. Arslan, kitabı niçin yazdığı sorusunu yanıtlıyor önsözde: “Açık söylemek gerekirse İslâm bilginlerinin tıbba, matematiğe, astronomiye katkıları anlatılırken, onların Mûsikî bilimi alanında yaptıklarına değinilmez. Oysa İslam bilginlerinin mûsikî sahasında özellikle mûsikînin bilimsel yönü ile ilgili olarak yaptıkları ve yazdıkları, diğer alanlardakinden hiç de geri değildir.”
Kitap iki bölümden oluşuyor:
* Birinci Bölüm
* İsimler – Eserler
* İkinci Bölüm
* Konular
* Birinci Bölümden Seçmeler
* Mûsikî Biliminin Temellerini Atan Fârâbi ve ‘Millî Mûsikî’ Tartışmalarında Hakkındaki Spekülasyonlar
* İbn Sînâ: Mûsikî Biliminin Sonraki Dönemlere Naklinde Büyük Hizmet
* Devlet Adamı, Komutan Gazi Giray Han ve Mûsikîşinaslığı
* İkinci Bölümden Seçmeler
* Mûsikî Yazma Eserlerinde ‘Akustik’ Konusu
* Makam Kavramı: İlk Kez Ne Zaman ve Kim Tarafından Kullanıldı?
* Medine, Medeniyet ve Mûsikî Üstüne Bazı Düşünceler
Benim en çok ilgimin odaklandığı bölüm, ‘Mûsikî ve Edebiyat: Mûsikî Kavramlarının Gücü ve Kullanım Yaygınlığı Üstüne’ başlığını taşıyor.
Yazar aradaki bağlantıyı yazıyor:
“Mûsikî kavramları kullanılarak yazılan bu ve benzeri metinlere rastlarız. Şiirler başta olmak üzere diğer edebi metinlerde de mûsikî kavramları sıklıkla yer alır. Hatta günlük yaşantımızda bu kavramlarla konuşulur, espriler dahi yaparız.” Edebiyatta, özellikle divan şiirinde mûsikî teriminin çeşitli şekillerde yer aldığı bilinmektedir.
Örnekleri sıralayalım:
* Cemal Kurnaz – Hayali Bey Divanı’nın Tahlili
* M. Nejat Sefercioğlu – Nev’i Divanı’nın Tahlili
* Ali Nihat Tarlan – Şeyhî Divanı’nı Tetkik
* Hüseyin Güftâ – Divan Şiirinde İlim
* Gönül Ayan – Lâmi’i Vamık u Azrâ.
Edebi metinlerde Mûsikîyi ustaca kullananlar:
* Mevlana
* Sadi
* Nabi
* Nedim
* Şeyh Galip
* Yahya Kemal
* Mehmet Rauf
* Halit Ziya
* Cenap Şahabeddin
* Tevfik Fikret
* Ahmet Hamdi Tanpınar
Özellikle edebiyatla Mûsikî birlikteliğini tarihi bir emele oturtarak inceleyen bir çalışma.
İSLAM MEDENİYETİNDE MÛSİKÎ
Fazlı Arslan
Beyan Yayınları, 2015
464 sayfa, 40 TL.