Muhteşem üçlüden İstanbul’a ‘drone’ bakışı...

Türkiye’nin kültür ve mimarlık ikonları Doğan Kuban, Doğan Tekeli, Doğan Hasol 2010 ve 2015 yıllarında Cumhuriyet gazetesi için Ceren Çıplak Drillat moderasyonunda bir araya gelip İstanbul ekseninde mimarlık ve kent politikaları üzerine söyleştiklerini ‘Mimar Doğan’lar.../Üç Doğan’ kitabında sunmuşlar. Mimarlığın kültür ve teknolojiyle, inşaatın ekonomiyle ilişkisinden kentleşme ve kentlileşme sorunlarına uzanan geniş bir yelpazede görüşlerini dile getiriyorlar. Türkiye’nin mimarlık politikalarından yola çıkarak güncel mimarlık pratiklerini, koruma ve restorasyon uygulamalarını, kentsel dönüşüm projelerini ve ülkenin gündemini meşgul eden mimarlık merkezli daha pek çok önemli konuyu mercek altına alıyorlar. Yaşadıkları kentle geçmişten bugüne mimar olarak kurdukları ilişkiden hareketle İstanbul’un kentleşmeyle ilgili sorunlarını ortaya yatırıyorlar, kentin geleceği üzerine düşünürken kurdukları hayalleri de dile getirmişler..

MİMAR DOĞAN’LARI TANIYALIM
Tabii ki insan sarrafı değilim ama Türk mimarlığına hizmet edenlerin marifetlerinin iltifata tabi olduğunu en iyi takdir edenlerden biri sayabilirsiniz beni. Lafa bakılmaz, kimin söylediği önemlidir deyişinden yola çıkarak iyi ki doğan kültür sayaçlarımızı tanıtırsam, her birinin arkasında 60 yıllık deneyim yatan söylediklerinin kalibresini daha iyi tartarsınız. Ülkemizin legion d’honneur nişanı kabul edebileceğimiz ödüllerin en büyüğünü alan entelektüel katma değerimiz, ayaklı mimarlık tarihçisi Prof. Dr. Doğan Kuban Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’nin ‘Mimarlık’ ödülünü “Türk mimarisinin geçmişine yönelik kuramsal ve kavramsal çalışmaları, restorasyon faaliyetleri, İslam mimarisi içinde Türk eserlerinin kimliğini vurgulayan görüşleri ve bu konulara dair yazdığı kitapları dolayısıyla” layık görülmüştü.

Üç Doğan Pera Palas'ta. 

Doğan Tekeli İzmir ve İstanbul’da geçen yetişme döneminden sonra 1952’de İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden mezun oldu. Sami Sisa’yla kurduğu Tekeli-Sisa mimarlık bürosunda 60 yıl çalıştı. Mesleki yaşamına ilişkin ayrıntıları ‘Mimarlık: Zor Sanat’ kitabında anlatan Tekeli gerçek bir İstanbul beyefendisi ve kültürel sarrafıdır. Doğan Ağabey’i Şah dönemi İran’ına 1974’te mesleki seyahat yaparken tanıdım. Onun İTÜ’den sınıf arkadaşı rahmetli Behruz Çinici’nin çaylak büro elemanıydım ve dil kadrosundan gittim Tahran’a. Acemlerle yaptığımız toplantılarda Behruz Ağabey bana “Doğudan batıya, kuzeyden güneye Türkiye’deki bütün projeleri bizim yaptığımızı” anlattırırken Doğan Bey renkten renge giriyordu. Nurlarda uyusun Behruz Ağabey “Roma’da Romalı gibi davran aslanım... Onların anlattıklarını sanki onlar mı yaptı” diyerek utancımı sıfırlatmıştı.
‘Mimarlar Dik Durur!’ adlı kitabına “İnsanları mutlu edecek türden yaşanabilir çevreler yaratma mesleği ve sanatı ’mimarlık’ çok keyifli fakat o kadar da zor ve ciddi bir iştir..” peşreviyle giren Doğan Hasol için; birçok mimarlık öğrencisinin kullandığı ‘Mimarlık Sözlüğü’nün, aynı zamanda İngilizce, Fransızca, Türkçe bir arada bulunan ‘Mimarlık ve Yapı Terimleri Sözlüğü’nün de yazarı desem, gerisini anlatmama gerek kalmaz. Galatasaray Lisesi’ni, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’ni bitirdi. Bir süre aynı fakültede asistanlık yapan Hasol’un kurucusu olduğu YEM Yayınları’ndan çıkacak iki kitabının başlıkları ‘Geleceğin Geçmişini Yemişler’ ve ‘Selam Olsun O Mimarlara’, üçlünün Ceren Çıplak Drillant’ın soruları eşliğinde İstanbul’u masaya nasıl yatırdıkları hakkında fikir veriyor.
İstanbul’dan ümidi kesmiyor tabii ki üstatlar ama endişeleri her satır arasında hissediliyor. Plankolik Hasol kentin plansızlığından yakınırken, Tekeli İstanbul İmar Planı’nın orasından burasından çekiştirilerek bizzat mimarlar tarafından berbat edildiğini itiraf ediyor. Kuban pratik bir tavsiyede bulunuyor: “600 bin hektarlık İstanbul’u kurtarmak hayal, bari 1.440 hektarlık Suriçi’ni kurtarın.”
Ortak görüşleri şu: İstanbul güzeldi, şimdi gelişigüzel.
*Mimar

MİMAR DOĞAN’LAR

ÜÇ DOĞAN
DOĞAN KUBAN, DOĞAN TEKELİ, DOĞAN HASOL
Söyleşi: Ceren Çıplak Drillat
Kırmızı Kedi, 2021
152 sayfa, 34 TL.