Mahir Ünsal Eriş okumak

Mahir Ünsal Eriş okumak, ne çok zamanı buluşturmaktır. Yok, bu başka bir öykücü için de söylenebilir. Eriş okumak, arabeskin bizim postmodernimiz olduğuna kanaat getirmektir. Bak sanki, bu olabilir gibi. Eriş okumak, Dostoyevski okuduktan sonra bir daha hiç huzur bulamamak gibidir ki insan bunu huzura tercih edebilir, eder.

Eriş okumak, mahallenin karanlığının memleketin karanlığıyla aynı şey olduğuna uyanmaktır. İkinci dönem Nuri Bilge Ceylan filmleriyle Zeki Demirkubuz filmlerinin, ortalamasını almak değil, sağlamasını yapmaktır.
“Hemen büyür ruhuyla oynanan çocuklar” diye bir dize hatırlıyorum, hemen büyüyen çocuklarda ölen çocukluktan suçluluk duymaktır. Suçla masumluğun ya da suçsuzluğun nasıl da kolayca yer değiştirebildiğine dehşetle tanık olmaktır. Sait Faik’in ölmemiş olduğuna, Burgazada’da saklandığına, bu ‘çocuk’ların, yani Mahir Ünsal Eriş ve pek çok arkadaşının onu ve mirasını daha da büyütüp, genişletip derinleştirdiğine iman etmektir.

Hele ‘yerli’ ve ‘yersiz’ klasikleri okuyarak yetişmiş bizim gibi klasiklerin “Mirim bir hikâye kitabı okudum, vallahi eskileri aratmıyor fakat onlardan daha iyi, üstelik daha genç, daha taze, daha diri, daha yeni, hem de daha ileri!” diye yemin billah etmeyi de unutmadan, yemine gerek yok ama birbirlerine muştular yağdırmasıdır.

Öte yandan, Zeki Müren’in sesinden ‘Kahır Mektubu’nu durmadan dinlemektir. Şahsi olarak da, yani benim için yazılmış hikâyeler gibi okumaktır ki bu bilhassa ‘Kara Yarısı’ndaki ‘Dört Şehir’ bölümünün ‘İkinci Pavyon’ hikâyesinin girişindeki Ankara betimine hayranlık duymaktır: “Maltepe’de sazın teli koptu mu Elmadağ’da kuzuların ciğeri titrer.” diye damardan bir girişten sonra “Her yere benzeyebilen ama bir tek kendisine, bir türlü benzeyemeyen Ankara ayazdır, Ankara memurdur, Ankara halısahadır, pavyondur, geçiş üstünlüğüdür.” cümlesindeki, diğerleri tamam ama ‘Ankara’nın kendisine benzemediği’ fikrine biraz şaşırmaktır. Fakat hemen ardından “Ankara’yı sevmek, evcilleşmiş bir vahşi hayvanı sevmek gibidir, her an dönüp ısırabileceğini bilerek. Ankara’yı sevmek, şehirde sevilecek tek şeyin Ankara olduğunu bilmektir” cümleleriyle ışıyıp, “Onda neyin sevileceğini bir onu sevenler bilir” dizesiyle de şad olmaktır.
Okudukça okuyasınızın geldiği bu hayat-ı hakikiyelerin, aslında sadece birer hikâye olduğunu daha aklınızdan geçirirken bile, sizi yalanlamasıdır.

Bu hikâyelerin hepsinin de ‘gerçek’ ve ‘olmuş’ ve ‘yaşanmış’ ve ‘yaşanıyor’ olduğunu acıyla idrak etmektir. Hepsi de birbirinden ‘tip’ karakterleri, ama iyi ama kötü, tanımış olmaktan mutluluk değilse bile, sevinç duymaktır.

Bu iki kardeş kitapta, diğeri ‘Sarıyaz’, daha baştan en sevdiğin şairlerden Seyyidhan Kömürcü’nün ‘dünyası’yla karşılaşmak, o yetmiyormuş gibi Melih Cevdet Anday ‘beyefendi’yle de hasret giderme imkânını yakalamaktır. Ayriyeten İnanç Avadit’in şiirinin barındırdığı güzellikleri de bu vesileyle görmüş olmaktır: “Dünyayı ölmüş birini hatırlarmış gibi/hatırlayarak”.

Bir de tabii varlığıyla, yazdıklarıyla yolculuğumuzda müstesna bir yeri olan arkadaşımız Reha Mağden’i Mahir Ünsal Eriş’le birlikte özlemek ve selamlamaktır, ki bu, ikisinin hikâyelerine de duyduğumuz hayranlığın bir kat daha artmasıdır.

‘Sarıyaz’daki müthiş ‘Dedemin Turnası’ hikâyesinde, ‘yaprakları etli, sapları incecik, yeşim yeşil, kütür kütür maydanozlar’ için “kokusu tadından bile kuvvetlidir” (s. 95) der. Aynı zamanda bir kokular ve renkler kitabı olan her iki kitap da bizde kokusu, tadı, rengiyle, geçmiş kitapları, yeni kitapları ve gelecek kitaplarıyla Mahir Ünsal Eriş’in çok kuvvetli bir yazar olduğu fikrini paylaşmak arzusu uyandırmaktadır.

Sarıyaz
Mahir Ünsal Eriş
Can Yayınları, 2019
136 sayfa, 18 TL.

Kara Yarısı
Mahir Ünsal Eriş
Can Yayınları, 2019
144 sayfa, 19 TL.