Kripto ebru

Üretken sanat ile geleneksel ebru sanatı arasındaki bağlantıyı bütünselleştiren sanatçı Ecem Dilan Köse’nin “Cryptomarbles” adlı NFT sergisi, 19 Haziran'a kadar Taksim Metrosu’nun içinde yer alan Taksim Sanat’ta ziyaretçilerini bekliyor. Dijital sanatta kullanılan algoritmaların doğadaki oluşum, dağılma, birleşme gibi desenlerle nasıl benzerlik gösterdiğine vurgu yapan "Cryptomarbles" sergisi, 10 dijital sanat, bir AR ve bir interaktif çalışmadan oluşuyor. Sergideki çalışmalar, NFT aracılığıyla koleksiyonerlerle buluşturuluyor. İBB Kültür Dairesi Başkanlığı ve İBB Kültür AŞ’nin iş birliğiyle düzenlenen “Cryptomarbles”, dijital dünyanın gelişiminin doğadan kopuk olmadığını anlatırken; aynı zamanda ebru sanatı ile üretken sanatın benzerliklerine değiniyor. Bütünsel varoluşu, su üzerinden irdeleyen Köse ile yeni sergisini, NFT sanatını ve sergi kapsamında gerçekleşecek söyleşileri konuştuk.

"Cryptomarbles" sergisinde, geleneksel ebru sanatını yenilikçi bir anlayışla ele alıyorsunuz Bize serginin oluşum hikayesinden bahsedebilir misiniz?
Ebrular benim kendimi dinlerken yaptığım, sakinleşmek için yaptığım, yaparken huzur bulduğum bir hoşluktu. Dijital sanatın üretken sanat alanındaki çalışmalarıma devam ediyordum. Farkettim ki üretken sanattaki eşsizlik ve rastgelelik durumu ebru ile çok benzer işliyor. Bu sebeple iki farklı alanı birleştirmeye ve rastlantısal elde edilen eşsizlikleri birlikte göstermeye karar verdim. Çalışmalarım boyunca her zaman dijital dünyanın gerçek dünya ile ilişkisinin kuvvetini görüyor ve bunu anlatmaya çalışıyordum. Hala da bunun peşindeyim. Yaptığım işlerde her ne kadar dijital methodlar kullansam da içlerinde doğa referansları, analog bazı üretim teknikleri bulabilirsiniz.

NFT sanatı / crypto sanat nedir? Yeni bir akım mı başlıyor?
Öncelikle bu kripto veya NFT sanat kavramı bana yanlış geliyor çünkü kripto sanat nedir sorusuna verilen kesin bir yanıt yok henüz elimizde. Önceleri kripto temalı eserlere kripto sanat deniliyordu, şimdilerde kripto ile satılan Non Fungible Token veya Semi Fungible Token’lar için bazı çevrelerde kripto sanat deniliyor. Ben dijital sanatçıyım, eserlerimi kimi zaman fiziksel varlıkları da kullanarak dijital ortamda üretiyorum. 10 sene önce de dijital sanat üretiyordum. Kripto ve NFT teknolojisini eserlerimin orijinalliğini tasdiklemek ve satış yapmak için kullanıyorum. Bu bir akıma dönüşür mü, bir akım olarak adlandırılır mı buna sanıyorum gelecekte sanat tarihçileri karar verecek yine de şu an inanılmaz bir dönem içindeyiz. Bu günler özellikle dijital sanatın önem kazandığı ve NFT’ler ile sanatın ulaşılabildiği, izlenildiği, alışverişinin yapıldığı ve takip edildiği mecraların değiştiği bir dönem içerisindeyiz. Bu da şimdiki zamanların bazı değişiklikleri başlatan güçlü bir dönem olarak yazılacağını göstermektedir.

NFT nin dijital sanata ve sanatçıya katkıları neler?
Öncelikle bize global olarak görünürlük sağlama konusunda çok yardımcı oldu. NFT’den önce görünürlük sağlamak için aracılara ihtiyaç duyuyorduk fakat şimdi dünyanın her yerinden insanlara ulaşabiliyoruz. Sadece geçtiğimiz ay içinde Tokyo’da, New York’da, Milano’da eserlerim sergilendi. Bunun olmasının en önemli sebepleri oralardaki küratörlerin NFT sayesinde benim eserlerimi görmüş olmaları. Bunun dışında bizim eserlerimiz dijital ortamda olduğu için sahipliğini devretmek ve insanlara o esere sahip olduğunu hissettirmek karşılaştığım bir zorluktu. Şimdi NFT sayesinde benim eserimin orijinal olduğu ve sahibinin kim olduğu açık bir şekilde görünebiliyor.

NFT aracılığıyla bir sanat eserine nasıl sahip olunur ve bu esere sahip olmak neden değerli?
Bir kripto cüzdan sahibi olmanız yeterli. En yaygın olarak metamask isimli cüzdan kullanılıyor. Bu cüzdanın içine kripto para yolladıktan sonra alım yapabilirsiniz. Herhangi bir sanat eserine sahip olmaktan farklı değil aslında. En büyük avantajı orijinalliğinin sistem tarafından tasdikli olması. Eskiden biz kağıtlara bu eser tek edisyondur ve sahibi x kişisidir yazıp imza atıyorduk ve ikinci el satışlarından haberimiz bile olmuyordu. Şimdi kripto altyapı sayesinde kim bizim eserimizi almış, ne kadara almış herkes tarafından görülebiliyor. Yatırım amaçlı sanat eseri alan insanlar için de çok büyük bir avantaj oldu çünkü satış yapma sistemi fiziksel dünyada satış yapmaktan çok daha kolay. Öte yandan çoğu koleksiyonerim genç ve dünyayı dolaşarak yaşıyor. Sanat eserine sahip olmaktan inanılmaz haz duyuyorlar ama fiziksel eserler gibi taşımak veya hiç görmeyecekleri depolara kaldırmak istemiyorlar. Dijital eserlerini cüzdanlarında sürekli olarak tutmanın ve nereye giderlerse gitsinler onlarla beraber olduklarını bilmekten hoşlandıklarını söylüyorlar.

Dijital sanatın yaygınlaşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dijital sanatın yaygınlaşması kaçınılmazdı. Günümüzün ciddi bir kısmıni ekranlara bakarak kimi zaman da maruz kalarak geçiriyoruz. Bu ekranları görsel olarak daha güzel kullanmaya yönelmemiz de kaçınılmazdı diye düşünüyorum çünkü insanın ve medeniyetin doğasında aslında “güzel”e yönelmek var. Görüntü teknolojilerinin ve dijital eser üretim teknolojilerinin gelişmesi ile bu yaygınlaşma da artmaya devam edecektir. Bu yüzden bu yaygınlaşma beni çok heyecanlandırıyor ve bir sanatçı olarak üretim yapma motivasyonumu arttırıyor diyebilirim. Sanatçı dönemin fotoğrafını çeker, bu dönemde elimizin altındaki en büyük araç bilgisayarlarımız. Zamanımızın gerekliliği diyebiliriz, sanatçı için de müthiş bir araç.

Sergi kapsamında farklı disiplinlerden konukların olduğu söyleşiler düzenleyeceksiniz. Bu söyleşilerde dinleyicileri neler bekliyor?
Söyleşilerin çok keyifli olacağını düşünüyorum. Çok değerli akademisyenler, küratörler ve sanatçılar var ve sergi ile alakalı konularda derin bilgi ve deneyime sahipler. Her biri ile bambaşka konular konuşacağız. Matematikten geleneksel sanata, dijital sanattan disiplinlerarası üretimlere hatta NFT lerden kamusal alanlarda sanat deneyimlerine kadar zengin bir söyleşi programımız var. Sorularınız ile beraber hepiniz davetlisiniz.

“Cryptomarbles”, Taksim Metrosu’nun içinde yer alan ve bir kültür sanat durağı olan Taksim Sanat’ta ziyarete açıldı. Günlük hayatın bu kadar içinde yer alan bir mekanda sergi açmak sizin için ne ifade ediyor?
Bu benim karma sergiler dışında İstanbul’da yaptığım ilk sergim. Benim için anlamı büyük. Kamusal alanda olmak beni iyi hissettiriyor. Özellikle beni hiç tanımayan, eserlerimi, çalışma pratiğimi hiç bilmeyen insanlarla karşılaşacak olma düşüncesi, dijital sanatı bilmeyen insanlara ulaşma fikri çok hoş. Taksim gibi merkezde çok çeşitli insan profili arasında olduğum için "Cryptomarbles" serisinin doğru bir koleksiyon olduğunu düşünüyorum. Hem NFT lerden bahsetmek hem dijital sanattan bahsetmek için bazı önyargıları kırabilecek, alımlayıcının bariyerlerini kaldıracak yumuşak bir sergi. Hem kültürel olarak tanıdık imgeler hem de onların bambaşka halleri. Herkes için anlaşılabilir ve dijital sanatı sevdirebilecek bir sergi diye düşünüyorum.