Koç Ailesi’ne içeriden bakış

Tuğrul Kudatgobilik, yıllarını Koç Topluluğu’nda geçirmiş ve sadece Koç Ailesi ile fabrikalarına değil, Türkiye’deki sanayi hamlesine de destek olmuş bir isim. 2015’ten beri sürdürdüğü emeklilik hayatından geriye bıraktıkları, gerek Koç Ailesi’ne ve topluluğuna gerekse de emek verdiği sanayi hamlelerinde bulunmuş kişilere çok şey anlatıyor. Kitabı ‘Koç’ta Üç Nesil’de işte bu yıllarına geri dönüyor Kudatgobilik.
“Bu kitabı 75. yaşımda kaleme aldım” diyor yazar: “Hayatın karşısında kendimi yalın hissettiğim, kavgasız ve bütün dertlerimle hesaplaşmış bir dönemi geride bıraktığım şu günlerde artık kendimi anlatabilirdim.” Kudatgobilik’in de bahsettiği kendi içindeki hesaplaşmalardan geriye kalan ise tüm bir kitabı kaplayan anılar ve bu anıların her satırından süzülen tecrübe yumakları...
1967’de iş hukuku müşaviri olarak başlayan Koç Topluluğu’ndaki macerası ve terfilerin yanında farklı görevlerle neredeyse elli yılı buluyor ve bu elli yıl boyunca Kudatgobilik, Koç Ailesi’nin üç kuşağıyla çalışma imkânı yakalıyor. Kitap da bu anlamda bir tecrübe aktarımı olarak okunabilir ancak kitapta çok daha fazlasını bulacaksınız çünkü Koç Topluluğu’yla birlikte elli yılın dökümü sadece bir anılar manzumesi olarak okunamaz. Bir anlamda Türkiye’de sanayinin gelişiminin ve toplu sözleşme masalarında geçen, tüm bir siyaseti de içine alan bir ömrün hikâyesi anlamına da geliyor Kudatgobilik’in yaşamı. ‘Koç’ta Üç Nesil’ de tam olarak bunu veriyor okuruna. Tuğrul Kudatgobilik’in yaşamının yanı sıra Koç Ailesi’ni ve Türk sanayiinin gelişim hikâyesini...
“Bir yandan toplu sözleşme masasına oturan sendikacılar, diğer yanda da işvereni temsil eden ben/biz vardık” diyor yazar: “Türkiye’nin en romanesk ve gerilimli dönemlerinde o masayı hiç terk etmedim. Tehditler, ölümler ve değişen rejimler sırasında yine o masadaydım. Sonra yıllar içinde masadaki konumum daha da derinleşti; bütün Türk sanayiini temsil eder konuma geldim.”

BİR TOPLUM HİKÂYESİ
‘Koç’ta Üç Nesil’ bu bağlamıyla sadece Kudatgobilik’in yaşam hikâyesi olmaktan çıkıyor, bir toplum hikâyesine evriliyor. Bu hikâyenin kahramanı elbette ki Tuğrul Kudatgobilik ancak “yaşamımın, bir liderlik tarifi üzerinden değil ama Türkiye’de iş yaşamına damgasını vuran liderlerin tecrübelerinin aktarımı ve sosyal barışın sağlanmasında iş dünyası adına yaşadıklarımın anlatımı olarak okunmasını isterim” diye de not düşüyor yazar.
Bunun dışında ise Vehbi Koç’la başlayan ve Koç Ailesi’nin diğer üyelerine uzanan bir anılar yumağı karşılıyor bizi.
En başından beri merak edilen bir aile olageldi Koç’lar. Yaşayışları, dünyaları, hayat görüşleri ve varlıklarıyla herkesin gözü önündeydiler. Hâlâ öyle. Kudatgobilik ise bu merak edilen yaşamların tam ortasındaydı yıllar boyu. Kimsenin görmediği, bilmediği meselelerin içyüzüne hâkimdi. ‘Koç’ta Üç Nesil’de yıllar içinde görüp bildiklerinin hepsini açığa çıkarmıyor tabii, ama ailenin yaşayışına, geleneklerine dair güzel ipuçları da veriyor. Özellikle Vehbi Koç’la ilişkisi öne çıkıyor Kudatgobilik’in. İşe girdiği günden Vehbi Koç’un ölümüne, hatta mezardan naaşının çalınışıyla ölümünden bir adım sonrasına uzanan ilişkilerinde bir patron-işveren ilişkisinden çok ağabey-kardeş ilişkisi geliştiğini görüyoruz.
Ardından ikinci kuşak olarak Rahmi Koç’la geçirilen zaman, onun da ardından üçüncü kuşak Koç’lar; Mustafa, Ömer ve Ali Koç’la yaşananlar...
Çok yönlü bir okuma imkânı sunan ‘Koç’ta Üç Nesil’, Koç Ailesi’nin içerden bir gözle anlatımı olarak da okunabilir, Türk sanayiinin gelişme sürecine ışık tutan bir kitap olarak da... Ama en çok Tuğrul Kudatgobilik’in yaşamı söz konusu olan. Çünkü bu yaşam diğer ikisini de kapsayıp işin içine bir de ‘insan hikâyesi’ diyebileceğimizi romanesk bir katman ekliyor.

KOÇ’TA ÜÇ NESİL �

SANAYİ BARIŞINA ADANMIŞ BİR HAYAT HİKÂYESİ
Tuğrul Kudatgobilik
Haz.: Korkut Tankuter, Rıdvan Akar
Yapı Kredi Yayınları, 2017
268 sayfa, 28 TL.