Kedilerden sanat dersleri!

Tarihler, dönemler, kültürler ve insanlar arası bağlantılar kurabilmek için ortak bir araç lazım olsa bu ne olurdu acaba? İnsan uygarlığının varoluşundan bu yana ona eşlik eden, tarihin her döneminde, farklı topluluklarda, değişik kültürlerde kendisine yer bulabilen bir canlı/ nesne var mıdır? Nia Gould, böylesi bir bağlantıyı sembolize edebilecek şeyin kediler olduğuna karar vermiş ve görünen o ki, bu karar oldukça doğru.
Nia Gould’un tasarlayıp hayata geçirdiği Diana Vowles ve Jocelyn Norbury’nin metinlerini kaleme aldığı, Ebru Berrin Alpay’ın Türkçeye kazandırdığı ‘21 Kedide Sanat Tarihi’, kültürler, zamanlar ve sanat akımları arasında bağlantı kurmak için kediyi bir sembol olarak kullanıyor. Bir yandan kedilerin çeşitli dönemlerde ve sanat akımları içinde nasıl tasvir edildiğini anlatırken, diğer yandan onları kullanarak sanata damga vurmuş, yön vermiş akımların ana hatlarını aktarıyor okura ‘21 Kedide Sanat Tarihi’ kitabı.
Kitapta kedigillerin 21 temsilcisinin her biri bir dönemi ya da sanat akımını anlatmaya çalışıyor. Kedilere büyük kıymet verilen Antik Mısır’dan başlayan bu yolculuk, Bizans sanatına da uğruyor. Rönesans’ı anlatıyor, rokoko tarzı resmin inceliklerine değindikten sonra fovizmin özelliklerinden dem vuruyor. Büyülü gerçekçilik, kübizm, pop art, minimalizm derken bu çağın sokak sanatı grafitiye kadar geliyor.

Öncelikle ‘21 Kedide Sanat Tarihi’ kitabının bu konuda belirli bir birikimi olanlar için hazırlanmadığını belirtelim. Genel hatlarıyla sanat tarihini etkileyen akımları, dönemlerin temel özelliklerini, büyük sanatçılarını ve onları eserlerinin ayırt edici özelliklerini anlatan bir kitap bu. Nia Gould ve metin yazarları her dönemin/akımın temel özelliklerini vurucu bir metin ve asıl olarak akılda kalıcı bir görsel çizimle aktarmayı başardıkları için oldukça işlevli bir çalışma bu... Rokokoya hâkim olan pastel renklerin, noktacılıktan fovizme giden yolun, dadanın anarşist ruhunun temel özelliklerini öğrenmek bir yana, ‘De Stjil’, ‘YBA’, ‘Cobra’ gibi akımların olduğundan bihaber benim gibi insanlar için iyi bir ‘sanat tarihi’ özeti bir yandan.
‘21 Kedide Sanat Tarihi’, her bölümün başında söz konusu akımın/ dönemin temel karakteriyle resmedilmiş bir kedi figürüyle açılıyor. Bu bile o akımın bir öncekinden farkını, bir sonrakine katkısını anlamak için olanak sunuyor dikkatli bakıldığında. Öte yandan, kitabın şöyle ilginç bir özelliği de var. Okurken, bir süre sonra bahsi geçen resimleri, ressamları internetten araştırırken buluyorsunuz kendinizi. Bir döneme/ akıma bu kadar etki eden isimlerin, eserlerin izini sürüyorsunuz.
‘21 Kedide Sanat Tarihi’, bu alanda yetkin olmayan herkesin evinde bir demirbaş olarak bulunması gereken bir kitap kanımca. Belli başlı akımların belli başlı özelliklerini bir arada ve eğitici bir biçimde bulabileceğiniz kaynak. Hem gençler hem de yetişkinlerin rahatlıkla okuyabileceği türden bir kitap. Ama en iyi tarafı, içine aldığı temel metnin ve onu anlatan görsel ifadenin okuyanda merak uyandırması, kitabın dışına çıkarak daha geniş bir okuma/inceleme sürecine kapı aralaması...

21 Kedide Sanat Tarihi
İllüstratör: Nia Gould
Metinler: Diana Vowles, Jocelyn Norbury
Çeviri: Ebru Berrin Alpay
VakıfBank Kültür Yayınları, 2020
96 sayfa, 32 TL.