Katrina’yı beklerken...

Kitap ödülleri, büyük film ve müzik ödüllerine göre daha spesifiktir. Jüri üyeleri seçimlerini, dışarıdan gelen etkilere tamamen kapalı bir şekilde yapabilir. Popülerliği çok umursamaz... Sonuçta okuyucunun da beğenisi, kitabın sayfalarının akış hızını belirlemez mi? Eğer Jesmyn Ward’ın ‘Kasırga Tutulması’ da beş önemli okuyucunun dikkatini çekmemiş olsaydı, beş jüri üyesi kısa sürede okudukları 300’ün üzerinde kitabın arasından bu romanı seçmeseydi, büyük olasılıkla yazarı tanıma şansımız olmayacaktı. Ward dünya edebiyatının karanlıkta kalmış yazarlarından biri olacak ve Amerika’nın güneyinden yükselen çığlığı, biz Türkiye’deki okurlara ulaşamayacaktı. Tüm dünyada insanların dinlemekten çok, hakkında konuşmayı tercih ettiği, acı çekmiş, trajik hayatlar yaşamış, acımasızca öldürülmüş, fakir siyahların gerçek hikâyeleri, yazarı 2011’de edebiyat dünyasının en prestijli ödüllerinden National Book Award’ın sahibi yaptı. Ward, 2017’de yine aynı bölgedeki siyahların ve onların ırkçılık sonucu öldürülmüşlerinin huzur bulamayan ruhlarını anlattığı ‘Söyle Hayalet Şarkını Söyle’ ile National Book Award’ı ikinci defa alan ilk kadın yazar olarak tarihe geçti.

KADIN İSİMLİ BİR AFET: KATRINA KASIRGASI
ABD’nin güney kıyıları tarihindeki en ölümcül kasırgalardan birini bekliyor. Katrina Kasırgası yaklaşıyor. Mississippi’nin bir kıyı kasabasında ‘Çukur’ adını verdikleri, tavuklar ve terk edilmiş arabaların çevresinde bulunduğu evlerinde yaşayan bir aileyi etkisine almaya başladı bile. Ward romanını; fırtına öncesi, fırtınanın yaşandığı gün ve takip eden gün dahil her biri ayrı konuya değinen 12 bölümden oluşturuyor. Romanın anlatıcısı 14 yaşında Esch, üç erkek kardeşi ve alkolik babasıyla, annelerinin son çocuğunu doğururken öldüğü kederle dolu harap evde yaşıyor.

Roman Sheetah’ın pitbull cinsi köpeği China’nın beş yavru doğurduğu sahneyle açılıyor. Köpek kendisine Sheetah’tan başkasının dokunmasına izin vermezken, kasırga hepsini ele geçirmek için gün sayıyor. Afetlere sıklıkla kadın ismi verilen eril dünyanın şiddet yüklü ortamında, çocukların kendilerini kurtaracaklarına dair küçük ya da büyük hayalleri var. Evin en büyük oğlu Randall iyi bir basketbolcu olmak için çalışıyor. Sheetah yavruları, tanesini 200 dolara satmak, yedi yaşındaki Junior dikkat çekmeyi başarmak istiyor. Esch karnındaki bebeğin babası ve onu umursamayan Manny’yi elde etmeyi düşlüyor. Çocukların babası ise kontrplaklarla pencereleri kapatarak ailesini fırtınaya hazırlıyor. Güneş ışığının eve girmesini engelleyen kontrplaklar romanın metaforu. Güneş tutulması sırasında karanlıkta kalan Dünya gibi, evlerinin içi karanlıkta kalıyor. Katrina’nın güçlü rüzgârlarındaki itici güç, fırtınanın oluşturduğu terör havası, rüzgâr ve suyun kuvveti yaklaştıkça, içgüdüsel bir panik, aileyi kopmaz bağlarla birbirine bağlıyor. Yazar sıkı sıkıya bağlanan aileyi çekici ve karmaşık ayrıntılarla çiziyor. Katrina, hikâyenin ana karakteri olsa da hikâyeyi yönlendiren Skeetah ve illegal köpek dövüşlerine soktuğu China. İkisi de kararlı ve esrarengiz. Fırtınanın yaklaştığı her saniye, Skeetah, China ve yavrularını kurtarmak için savaşıyor.

‘Kasırga Tutulması’ mitoloji kadar eski bir hikâye aslında. Aile onuru, intikam ve felaketi içinde barındırıyor. Ward’ın lirik üslubu şiddeti acımasız ayrıntılarıyla ortaya koyuyor. Ward okuyucunun beklentileriyle ustaca oynuyor. Hüzün beklenen yerde, neşe; neşe beklenen yerde ise hüzün veriyor.Sayfalar çevrildikçe ortaya çıkan cazla birlikte Ward’ı tanımamı sağlayan jüriye ne kadar teşekkür etsem az diye düşünüyorum...

Kasırga Tutulması
Jesmyn Ward
Çeviren: Solina Silahlı
Doğan Kitap, 2019
280 sayfa, 32 TL.