Kanlı golün hikâyesi
Güncelleme Tarihi:
Kenan Başaran, üzerine konuşmanın adeta yasak olduğu; 43 kişinin can verdiği, Sivas ile Kayseri arasında kan davasına dönen, Türk futbol tarihinin en büyük faciasını 50 yıl sonra bir roman tadında belgeselleştiriyor.
Türkiye tarihine kara leke olarak geçen, Madımak Oteli’nde 37 kişinin can verdiği Sivas katliamının üzerinden 24 yıl geçti. Hâlâ her 2 Temmuz günü; Sivas’ta 33 aydın, iki otel görevlisi ile iki eylemci olmak üzere toplam 37 kişinin öldüğü olaylar anılıyor ve bu kara günün bir daha yaşanmaması için hafızalarda taze tutulmaya çalışılıyor. Sanatçı Edip Akbayram, ‘Türküler Yanmaz’ şarkısıyla bu kara günü akıllara kazıdı:
Güneşin ak yüzüne bir duman çöktü/Bir türkü çığlıkla ateşe düştü/Kuytu bir köşede bir çiçek küstü/Döktü yaprağını boynunu büktü/Şu Sivas’ın elinde sazım çalınmaz/Güllerim yandı yüreğim dayanmaz/Kararmış yüreğin hiç ışığı olmaz/Bilmez misin ki türküler yanmaz/Günü gelir sanma hesap sorulmaz/Dayanır kapına pir sultan ölmez/Şu Sivas’ın elinde sazım çalınmaz/Güllerim yandı yüreğim dayanmaz.”
Edip Akbayram’ın hemen herkes tarafından bilinen eserinin aksine, Türkiye tarihinin başka bir kara lekesini anlatan; söz ve müziği Y. Tunç’a ait ‘Kanlı Gol’ isimli şarkı ise ne dillere pelesenk oldu ne de toplumda yayıldı... Rıza Aslandoğan’ın seslendirdiği şarkının sözleriyse şöyle:
"Kırılsaydı ayağım, atmazdım golü/Mahşere döndü stadın yolu/Ölenler 40 kişi yaralı dolu/Olur mu Allah’ım, böyle olur mu?/Bir golün yüzünden adam ölür mü?/Maça gidem dedim yuvam bozuldu/Sıkıntıdan ciğerlerim ezildi/Duyan ahbaplarım yola dizildi/Olur mu Allah’ım, böyle olur mu?/Bir golün yüzünden adam ölür mü?/Sivas’ın yolları dökülür gider/Cenazeler yola dizilir gider/Nicelerin evi yıkılır gider.”
Bu mısralar sadece Türk futbol tarihinin değil dünya futbol tarihinin en büyük facialarından olan, 17 Eylül 1967’de gerçekleşen Kayserispor-Sivasspor maçına dair... O tarihte 2. Lig’de olan iki takım seyircileri arasındaki gerilim daha sonra Kayserisporlu Oktay Aktan’ın attığı ve daha sonra “Keşke ayağım kırılsaydı da atmasaydım” diye bahsettiği golle yükseldi. Taraftarların birbirine taş atmayla başlayan olaylar 41’i Sivaslı ikisi Kayserili, 43 vatandaşın ölümüyle sonuçlandı. Çıkan panikte tribünden kaçmaya çalışan insanlar içeriye doğru açılan kapıyı hesap edemedi. 43 can, o dönem modern sayılan Kayseri’deki stadyumda ezilerek feci şekilde can verdi.
Olaylar ertesi gün Sivas’a yayıldı. Madımak Oteli’nin karşısındaki, Kayserili Ahmet Türktekin’e ait Belediye Oteli yağmalandı. Kayserililer kentten ayrılmak zorunda kaldı. İki kent arasında yıllarca sürecek bir husumet başladı. İki taraf da ‘ilk taşı attığı için’ karşıdakini suçladı. Olayların mezhepsel ya da sınıfsal farktan çıktığı iddia edildi.
SESSİZLİK DUVARINI YIKAN KİTAP
Brüksel’de, 29 Mayıs 1985’te o zamanki adıyla Şampiyon Kulüpler Kupası’nın finali Brüksel’in Heysel Stadı’nda yapılmıştı. Liverpool ve Juventus arasındaki maçta çıkan olaylarda 39 kişi yaşamını yitirdi. Yine Liverpool ile Nottingham Forest arasında 15 Nisan 1989’da Sheffield’daki Hillsborough Stadı’nda oynanan FA Cup yarı finalinde yaşanan izdihamda 96 kişi hayatını kaybetti. İki olayın da yıldönümlerinde ölenler anılıyor. Trajedilerle unutmak yerine hatırlanarak yüzleşiliyor. 
Avrupa’daki örneklerinin aksine Türk futbol tarihinin en büyük faciası bırakın hatırlanmayı adeta unutturuldu. 50 yıldır bu konuda konuşulmaması üzerine adeta bir ‘Omerta yasası’ bulunuyor. Facianın yaşandığı andan itibaren uygulanan ve hatta ‘türkülere bile yansıyan’ bu sessizlik duvarını gazeteci Kenan Başaran 50 yıl sonra, ‘Sivas-Kayseri’ ismini verdiği kitabıyla kırıyor. Sivaslı, Kayserili futbolcular, yöneticiler, taraftarlar, gazeteciler ve olayın dehşetini hastanede yaşayan hemşire anlatımlarıyla facianın yaşandığı günün öncesini, olayların yaşandığı anı ve sonrasında yaşadıklarını belgeselleştiriyor, Başaran. Ancak anlatımların ‘tarafların’ gözünden olduğunun altını çizmek lazım.
OYUNA DEVAM
Cenazelerin yola dizildiği, yaralıların ve cesetlerin kamyonlarda taşındığı olayda hukuken ne yapıldığı ya da yapılmadığını, sorumlu mülki erkânın cezalandırılıp cezalandırılmadığını da kitaptan öğreniyoruz. Yaşananların vahameti konusunda ise şunu söyleyebiliriz: Türkiye Futbol Federasyonu, olayların ardından lige bir hafta ara vermiş ve futbol tabiriyle “Oyuna devam” demiş.
SİVAS-KAYSERİ
Kenan Başaran
İletişim Yayınları, 2017
254 sayfa, 23 TL.