Kafam monkluyor*

10 Ekim 2017 Amerikalı besteci ve piyanist Thelonious Monk’un 100’üncü doğum günü. Durum böyle olunca yıl başından bu yana gelip giden Monk kaydının haddi hesabı yok. Fakat anma-kutlama pazarının birbirini tekrar eden onca işi arasında Monk’un adına ve sanına yakışan bir yorum henüz kulağıma gelmedi. Zihnimde ise Jazz dergisi yazarı Serdar Karabatı’nın Monk’un 67 tarihli ‘Straight, No Chaser’ plağının nefis kapağıyla bütünleşerek verdiği eğlenceli poz ve bunun altına yazdığı “Kafam Monkluyor*” cümlesi yanıp sönüyor. Bebop ve modern caz tarihinin kimi zaman en ‘standard’ çoğu zaman en yapıbozumcu adamının biraz daha şaşırtıcı yorumlarla anılmasını beklerken, her zaman olduğu gibi Oğuz Büyükberber, taşları önce yerinden söküp sonra yeniden oturtan ‘Off Monk’ albümüyle çıkageldi.
Kabak-Lin Records etiketli ‘Off Monk’, Oğuz Büyükberber’in görkemli birikim ve yeteneğine ayna tutmakla kalmayıp onun uzun soluklu yol arkadaşları Tobias Klein (basklarnet), Tolga Tüzün (piyano), Çağlayan Yıldız (bas), Can Kozlu (davul) ile kentet olarak yakaladığı grup dinamiğini de taçlandırıyor.
Farklı müzikleri üst üste koymaktansa, o anda çalmaya karar verdikleri parçanın farklı bölümlerini eşzamanlı olarak duyurmak, cümlelerin süreleri ile bilinçli bir şekilde oynamak ve parçanın orijinal tonalitesini esnetmek gibi yöntemler öneren Oğuz Büyükberber ‘Off Monk’ için, “Ben sadece bu müziği beraber çalmak istediğim müzisyenleri bir araya getirdim. Amacım, önümüze nota koyma gereksinimi duymadan, içselleştirmiş olduğumuz Monk parçalarını yorumlamaktı. Beşimiz bu parçalarda kesiştik” diyor.

TEKİNSİZLİĞİN CAZİBESİ
‘Well, You Needn’t’, ‘Straight No Chaser’, ‘In Walked Bud’, ‘Off Minor (Take 1-2)’ ve ‘Bemsha Swing’den oluşan ‘Off Monk’, Oğuz Büyükberber’in tüm işleri gibi durduğu rafın yüzlerce ışık yılı ötesinden geliyor. Güzellemeye değil, yoruma dayanıyor. Duyumsanandan duyulana eğrisel hareketlerle geçiyor. Tümden gelmiyor, tüme varmıyor. ‘Off Monk’ dinlerken insanın kafası yepyeni biçimlerde doya doya Monk’luyor.
‘Off Monk’tan hareketle ilerlersek, yeni başlayanlar için zor, fakat içine bir kez girdiniz mi tekinsizliğinin cazibesiyle koşaradım ilerleyebildiğiniz bir yoldur Oğuz Büyükberber müziği. Ucu açıktır ama çıkmaz sokaklarla doludur. Dinlediğiniz anın şeklini alırsınız çünkü hem akışkan hem uçucudur. Fakat asla katı değildir. Öyle ki, Büyükberber’in besteleri bile doğaçlamaya geniş alan tanır. Armonik yapıyı özgür bırakmak adına her türlü enstrümantasyona kapı açar. Açtığı o kapılarda tınısal açıdan kimi zaman oda müziğine bile yaklaşır. Aynı anda Benny Goodman, Harry Sparnaay, Niyazi Sayın, Pierre Boulez, Erkan Oğur, Karlheinz Stockhausen, Johannes Brahms, Franz Schubert, John Cage gibi referansları ardına rüzgâr eder, ama biz bunun farkına ya varmayız ya çok varırız. Oğuz Büyükberber gibi çok yönlü ve evrensel bir sanat adamı üretmeye devam ettiği sürece zaman ve alanla arayışı bitmeyenlerimiz için umut hep vardır.