Kadıköy’de Zümküfül!
Güncelleme Tarihi:
İlker Mumcuoğlu, 'Kadıköy Sözlüğü’yle bir öncülük yapıyor ve adeta bir Kadıköy topografyası çıkarıyor, sonraki yıllarda yeni eklemelerle sürdürülebilir, hatta bir Kadıköy ansiklopedisine dönüştürülebilir.
Kadıköy gibi kitapları da kıymetlidir, kitapçıları, sahafları da. Ne de olsa Kadıköy gözleri her sabah kitapla açılan ya da gözlerini her sabah kitaba açan güneşli bir ülkedir, güneş ülkesidir. Denizin ve güneşin sofrasıdır da diyelim de doğanın hatırı kalmasın!
Benim en son okuduğum Kadıköy kitabı, nice sevdiğim, özlediğim, şimdilerde de Erzincan’da askeri lisedeyken tuttuğu günlükleri okuduğum, ‘Sen Buranın Kışındasın-1964-67’ (YKY) yazarı, şairi, denemecisi, sözlükçüsü Hulki Aktunç’un bir semt monografisi olan ‘Bir Kadıköy’oğlu’dur (2009). Hulki’den ne okusanız sevinçten gözleriniz yaşarır, iyi ki yaşadım der gibi iyi ki okudum der ve kendisi de en az yazdıkları kadar sevgili ve sevimli yazara selam edersiniz, keşke burada olsaydın!
Dedim ve bu kez bize yine şahane bir Kadıköy kitabı armağan edip giden sevgili arkadaşımız İlker Mumcuoğlu’nu da aynı cümleyle andım. ‘Kadıköy Sözlüğü’ (Yitik Ülke) ne yazık ki İlker’in 28 Ekim 2020’deki erken vedasından sonra Şubat 2022’de yayımlanabildi. Önsözü yazan şair arkadaşımız Turgay Kantürk Bey (çünkü bulmacalarda böyle sorardı) ‘bulmacanın uçbeyi’nin Kadıköy ve Moda sözlükleri hazırladığını yazıyor. Umalım ki ‘Moda Sözlüğü’ de yayımlanır.
Kitabı duyunca çok sevinmiştim, görünce sanki Eskişehir için sözlük hazırlamış kadar sevindim!
İlker, ‘Kadıköy Sözlüğü’yle bir öncülük yapıyor ve adeta bir Kadıköy topografyası çıkarıyor, sonraki yıllarda yeni eklemelerle sürdürülebilir, hatta bir Kadıköy ansiklopedisine dönüştürülebilir.
Kadıköy’den insan, apartman, köşk, sanat, sokak, meyhane, yapı, tarih, deniz, kitap ve bilumum anı manzarası diyebileceğim bir kitap. Bazı manzaraları fotoğraflayan İsmail Taşbiçen de İlker’den 1 ay sonra dünyaya veda etmiş! İkisinin de devridaim olsun.
Bazı maddelerin adlarını analım sözlükteki çeşitliliği ve genişliği vurgulamak için: Abidik Gubidik, Adisababa, Akmar Pasajı, Alex Heykeli, Ayfer Tunç, Beğendim Biçimini (Kadıköylü), Behçet Çelik, Bir Tatlı Huzur, Burhan Pazarlama, Cadı Bostanı, Cafer Erol, Cenk Koyuncu, Çiya, Dönüşmekte Olan Duygulanımsal Bir Ortam Olarak Kadıköy Rock Kültürü...
‘Ekmekçi Berkin’i Arıyor’ maddesi şöyle: “Kadıköy’ün, Modalı gayriresmi heykeltıraşı İskender Giray’ın, Berkin Elvan öldüğünde, Moda’daki Mehmet Ayvalıtaş Meydanı’na diktiği heykel”. Engin Turgut, Enver Ercan, İstanbul efendisi Eray Canberk, efsane isimlerden, Tülay German’ın canı Modalı sosyalist müzisyen Erdem Buri, Osman Serhat Erkekli’nin ‘Erenköyü’nde Bir Anne’ şiiri: “Erenköyü’nde bir anne, maskesiz, sade/ Şiirin okşadığı kalem misali bir çocuk/ Boyuna annesini, annesinin çantasını karıştırıyor/ Anne uzatıp uzatıp veriyor kendini, her şeyini/Gülümsüyor sade”.
Erol Büyükmeriç, Eskişehir Mavi Çibörek-Mantı, “Asıl körler, Kadıköy’ün güzelliklerini görmeden orada, yani karşı kıyıda yerleşenlerdir” diyen Evliya Çelebi, keşke gelse de şimdi Kadıköy Çarşısı’nda iki tek atsa! Cemal Süreya’nın ‘Ğ Vitamini’ şiiri, Haldun Taner, şimdi Bostancı’da olan Hatay Meyhanesi, açılmasını dört gözle beklediğimiz Haydarpaşa Garı, Sophia Loren’e hayran olduğunu öğrendiğimiz, şimdi Datça’da yaşayan ressam İbrahim Çiftçioğlu, İnci Asena, duvarında Nilgün Marmara’yla ilgili bir yazının asılı olduğu İnci Pastanesi, Feridun Düzağaç’ın ‘Kadıköy’ şarkısı: “Kadıköy/ Sende yarım kaldı/ Kadıköy/ Sende düşüm yarım kaldı”, Şahin Uruk’un ‘Kadıköy’ün Felsefesine Giriş’ kitabı, Karga Bar, Körler Ülkesi anlamına gelen Khalkedon, Kadıköy’ün eski adı, Ece Ayhan’ın ‘Kınar Hanım’ın Denizleri’ şiirine ad olan tiyatro oyuncusu Kınar Hanım, Koço, Kavafis, Lefter heykeli, Metin Kurt Yalnızlığı...
Ezcümle 32 kısım tekmili birden Kadıköy. Arka kapakta da İlker Mumcuoğlu’nun kendini anlattığı Kadıköy’ü var: “Her akşamüstü Fenerbahçe ve Kalamış parklarına ‘bir tatlı huzur’ almaya gidiyorduk... İzel Rozental’ın dediği gibi Moda Sevgilim olmuştu. Güzel Kadıköyümüzün her yeri gibi.”
Keşke Kadıköy gibi İstanbul’un kadim semtlerinin sözlükleri yazılsa, Nişantaşı’ndan Üsküdar’a, Eyüp’ten Emirgân’a, Kuzguncuk’tan Hisar’a... ‘Zümküfül’le bitirelim: “Yasa Caddesi’nde hizmet veren Şampiyon Kokoreç’in acılı sosisli spesiyali”ymiş! İlahi Zümküfül, ben de mistik bir şey sandıydım!