İstanbul Modern Sinema'da kadınlara dikkat!

Ustalık sınıfı, söyleşiler, atölye çalışmaları gibi birçok etkinliğin yer alacağı proje, Türk Tuborg’un katkılarıyla geçtiğimiz ağustos ayında beş filmlik açıkhava gösterimiyle başladı. Projenin ikinci film programı ise “Düşten Maddeye” adını taşıyor. Sinema endüstrisindeki kadınların eksikliğinin hissedildiği yapım tasarımı ve sanat yönetimine odaklanan yeni seçkiyi sanat yönetmeni Billur Turan hazırladı.

Diyalog ortamı
İstanbul Modern Film Küratörü Müge Turan, “Boşluğa Dikkat” projesinin çıkış noktasını, hemen hemen her alanda olduğu gibi sinema sektöründe de kadınların fırsat ve temsil eşitliğinden uzak bir tabloda bulunmasından kaynaklandığını belirtiyor. 
 
İstanbul Modern Sinema’nın bu boşluğa ve eşitsizliğe dikkat çekmek amacıyla belirli aralıklarla çeşitli programlar hazırladıklarına dikkat çeken Turan, şöyle devam ediyor:
 
“2008’de Tilda Swinton’ın filmlerine odaklandığımız ‘Tilda’ programımız vardı. Filmmor Kadın Filmleri’ne ev sahipliği yapmanın yanı sıra ikonik programlarımızdan ‘Hakkında Her Şey’ serisinde Chantal Akerman ve Agnès Varda’ya yer vermiştik. 2018’de ise ‘Bacağınızı Biraz Çeker misiniz?’ adlı kadın yönetmenlerin filmlerinden bir seçkiyi burada, 2021’de ise Türkiye’den kadın sinemacıların imzasını taşıyan film programı ‘Her Journey’i, Sharjah Art Foundation’da izleyiciyle buluşturmuştuk. ‘Boşluğa Dikkat’ projesiyle, kadınların sinemada ürettiği işlerden, verdikleri mücadelelerden ve dayanışmalardan beslenerek bir diyalog ortamı oluşturmak istedik.” 
 
Uluslararası bir etkinlik serisi olarak planlanan programda atölye çalışmaları, sektörün farklı bileşenlerinin katılımıyla söyleşiler ve yabancı konukların ağırlanacağı ustalık sınıfları olacak. 
 
Müge Turan, “Projemizin açıkhava gösteriminin konuğu Amsterdam Uluslararası Belgesel Film Festivali’nde ödül kazanan Bir Ailenin Röntgeni’nin yönetmeni Firouzeh Khosrovani olmuştu. Khosrovani Türkiye’deki izleyicilerle ilk kez bir araya gelerek İran’daki kadın sinemasından, dayanışmasından haberler getirmişti. ‘Düşten Maddeye’ adını taşıyan yeni programımızın konuğu ise kadın varlığının sınırlı olduğu sanat yönetmenliği alanındaki deneyimlerini aktaracak olan Billur Turan olacak. Sanat yönetmenliği veya prodüksiyon tasarımı olarak bilinen bu alan, bir filmin görsel kimliği, izleyiciye sunduğu dünya olarak da tanımlanabilir” diye konuştu.
 
Billur Turan’dan 10 filmlik seçki: Düşten Maddeye
Dünya ve Türkiye sinemasından kadın sanat yönetmenlerinin tasarımlarıyla öne çıkan 10 filmlik “Düşten Maddeye” adlı seçkiyi Anadolu Leoparı, Cemil Şov ve Güneş Sonrası (Aftersun) gibi önemli filmlerde imzası olan yapım tasarımcısı ve sanat yönetmeni Billur Turan hazırladı.
 
28 Ekim Cumartesi saat 18.00’de İstanbul Modern’de sinemaseverlerle bir araya gelecek olan Billur Turan, kariyeri ve mesleği üzerine yapacağı buluşmada farklı yönetmenlerle, uluslararası projelerde çalıştığı işler üzerinden mesleğin inceliklerini ve zorluklarını paylaşacak. 
Billur Turan, “Seçkiyi hazırlarken dikkatimi çeken 2000’lerden önce Avrupa sinemasında kadın sanat yönetmeni sayısının günümüze göre daha fazla oluşuydu. Hem film seçkisi hem de izleyicilerle bir araya geleceğimiz atölye ile bu alanda kadın olarak iş yapmanın getirdiği zorluklara dikkat çekmek ve kadınların çalışmasını desteklemek için neler yapılabilir üzerine farkındalık yaratmayı umuyorum” dedi.
 
Billur Turan’ın hazırladığı seçkide Ingmar Bergman’ın (Çığlıklar ve Fısıltılar, 1972) ve Wim Wenders’in (Berlin Üzerindeki Gökyüzü, 1987) yeni restore edilmiş filmlerinin yanı sıra bu yıl Cannes’da Altın Palmiye kazanan Justine Triet’nin Bir Düşüşün Anatomisi de yer alıyor. Natali Yeres’in bu yıl SİYAD ödüllerinde “En İyi Sanat Yönetmenliği”ne layık görüldüğü Tayfun Pirselimoğlu filmi Kerr de seçkide gösterilecek. Gösterime Pirselimoğlu ve Yeres de katılacak. 
 
 
Düşten Maddeye Film Programı
26–29 Ekim 2023
 
BİR DÜŞÜŞÜN ANATOMİSİ
Fransa, 2023
Yönetmen: Justine TrietOyuncular: Sandra Hüller, Swann Arlaud, Milo Machado-Graner
Cannes’da bu yıl Altın Palmiye kazanan film, bir evliliğin inceliklerine dalan kasvetli ve güçlü bir mahkeme dramı. Başarılı bir yazar olan Sandra’nın, Fransız Alpleri’ndeki evlerinin önünde ölü bulunan kocasını öldürmekle suçlandığı bir gerilimi takip eder. Film, hem yasanın gerçeklik arayışından hem de ahlaki mutlaklıktan kaçarak ilişkinin içindeki kıskançlığı, egoyu ve geçmiş travmaları ortaya döker. Davanın ana tanığı ise çiftin 11 yaşındaki kör oğludur. Triet feminist bir dokunuşla psikolojik olarak zengin bir kadın portresi çizerken Hüller bu kadını sürükleyici bir performansla taçlandırır.
 
27 Ekim 2023, Cuma 19.00
28 Ekim 2023, Cumartesi 15.00

SARAYIN GÖZDESİ,
İrlanda, İngiltere, ABD, 2018 
Yönetmen: Yorgos Lanthimos Oyuncular: Olivia Colman, Emma Stone, Rachel Weisz
Marlborough Düşesi Sarah, 1700’lerdeki İngiltere-Fransa savaşı sırasında sağlığı giderek bozulan İngiltere Kraliçesi Anne adına yönettiği ülkenin içinde bulunduğu savaşla meşguldür. Hizmetçi olarak işe alınan Abigail ise bu sırada kraliçenin sevgisini kazanır. Bu durum karşısında iki kadın arasındaki rekabet giderek artacaktır. Usta oyuncuların canlandırdığı bu üç kadının trajikomik hikâyesi, on dalda Oscar’a aday oldu. Filmin sanat yönetmeni Fiona Crombie, 17. yüzyıldan kalma bir kır evini gizli geçitler ve devasa bir cephe kullanarak saraya çevirdi.
 
29 Ekim 2023, Pazar 13.00
 
BERLİN ÜZERİNDEKİ GÖKYÜZÜ
Almanya,1987 
Yönetmen: Wim Wenders Oyuncular: Bruno Ganz, Solveig Dommartin, Otto Sander 
Berlin semalarında dolaşan iki melek Damiel ve Cassiel aşağıdaki insanların iç seslerini dinlerler. Damiel, trapezci Marion’un hayatla ilgili endişeleri ve zayıflıklarından çok etkilenir, onun çalıştığı sirki sık sık ziyaret etmeye başlar. Hissedebilmek için insan olması gerekmektedir. İzleyenleri düşler âlemine davet eden film, Berlin Duvarı’nın yıkılmasından iki yıl önceki Almanya’nın geçmişle hesaplaşmasını ve insanlarının varoluşsal sorgulamasını da gözler önüne seriyor. Film, 4K kalitesinde restore edilen kopyasından gösterilecek.
 
26 Ekim 2023, Perşembe 14.00
29 Ekim 2023, Pazar 15.00
 
HİZMETÇİ
Güney Kore, 2016
Yönetmen: Park Chan-wook Oyuncular: Kim Min-hee, Ha Jung-woo, Jo Jin-woong
Güney Koreli auteur yönetmen Park Chan-wook’a 2016 Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye adaylığı getiren Hizmetçi, 1930’larda Japon işgali altındaki Kore’de geçen bir erotik gerilim. Filmde zengin ve genç bir Japon kadın, onu kandırıp zenginliğini ele geçirmeye çalışan Koreli bir adam ve adamın tuttuğu Koreli hizmetçi arasındaki entrika dolu ilişkilere tanık oluyoruz. Hizmetçi, sürükleyici olay örgüsü içinde izleyiciyi her an şaşırtan, kıvrak zekalı yönetmenliğin, göz alıcı dekorlar, detaylı mekânlar ve lüks kostümlerle zenginleştirilmiş üstün bir estetik anlayışın öne çıktığı bir şölen sunuyor.

29 Ekim 2023, Pazar 17.30   

ÇIĞLIKLAR VE FISILTILAR
İsveç, 1972
Yönetmen: Ingmar BergmanOyuncular: Harriet Andersson, Kari Sylwan, Ingrid Thulin

19. yüzyıl İsveç’inde geçen bu filmde, Karin ve Maria, kanserle mücadele eden kız kardeşleri Agnes’e bakarke, kendi korkuları ve sahtekarlıklarıyla yüzleşirler. Sinematograf Sven Nykvist’in Oscar kazandığı bu filmdeki renk tasarımı, ses tasarımı ve metruk malikânedeki dekor ve mizansen, sinema tarihinde özel bir yere sahiptir. Adını Mozart’ın bir sonatının eleştirisinden alan bu psikolojik gerilim filmin, cesur formunun yanı sıra ölümü yakından hissettiren karanlık bir dünyası var. Bergman’ın “müzik eseri” olarak tanımladığı bu başyapıt, son restorasyonuyla daha da büyüleyici bir deneyim sunuyor.
 
26 Ekim 2023, Perşembe 11.00
28 Ekim 2023, Cumartesi 13.00
 
KERR
Türkiye, Yunanistan, Fransa, 2021 
Yönetmen: Tayfun Pirselimoğlu Oyuncular: Erdem Şenocak, Jale Arıkan, Rıza Akın
Can, uzun bir süre sonra babasının cenazesi için eski evine dönerek beklenmedik bir cinayete tanık olur. Olayın ardından kasabadan ayrılamaz ve kendisini tuhaf ve tekinsiz bir girdabın içinde bulur. İtham edildiği bilinmeyen bir suçla yüzleştikçe dehşete kapılır. Üstelik, tüm ülkede sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Pirselimoğlu’nun kendi romanından uyarlanan bu film, Kafkaesk bir anlatımla karanlık ve absürt bir polisiyeye dönüşür. Sanat yönetmeni Natali Yeres’in yarattığı arafta kalmış, bu zamansız kasaba, adeta Türkiye’nin bir alegorisini sunar.

26 Ekim 2023, Perşembe 17.00
 
KISALAR:  
26 Ekim Perşembe, Saat 13.00
 
PATLAT ŞEHRİ, Belçika, 1968 Yönetmen: Chantal Akerman
Akerman’ın 18 yaşındayken çektiği filmin tamamı daracık bir mutfakta geçer. Sınırlar içine, özellikle de mutfağa hapsolmuş kadının özgürlüğe giden yolu yok edici bir eylemle açmasını ironik bir dille anlatır. Bu sert ve trajikomik hikâyenin başrolü, slapstick komedisi karakteri gibi oynayan yönetmenin kendisidir. 
İKİNDİ TUZAKLARI, ABD, 1943 Yönetmenler: Maya Deren, Alexander Hammid
Çiçek, anahtar, açık kapı, ekmeğin içindeki bıçak, cevapsız telefon, aynadaki figür… Tüm bunlar bir tür kâbusun içine düşmüş bir kadının gördükleri, bilincinden akanlar. Bağımsız sinemanın öncüsü kabul edilen Deren’in kocasıyla çektiği bu unutulmaz gerçeküstü, avangart filmi, Cannes Film Festivali’nde 16 mm dalında Büyük Ödül’ü kazandı. 
İÇERİDE İngiltere, 2006 Yönetmen: Ursula Mayer 
Film, mimar Ernö Goldfinger ve eşi Ursula’nın 20. yüzyıla ait ünlü sanat koleksiyonlarının da bulunduğu Londra’daki evinde gezinen iki kadını izliyor. İki kadın asla karşılaşmaz, evin merdivenini çıkıp inerler, odalardaki eşyalara dokunurlar. Onları asıl buluşturan ise Barbara Hepworth’ün heykeli olur. Film mimarlıkta ve sinemadaki kadınların eksikliğini vurgular.
KÜRKLÜ KAHVALTI, İngiltere, 2008 Yönetmen: Ursula Mayer
Film, 70’lerden modernist bir cam evde üç ikonik kadın sanatçı olan Dora Maar, Meret Oppenheim ile Josephine Baker arasındaki bir buluşmayı hayal ediyor. Esrarengiz bir oyun içinde, üç kadın doğrudan etkileşim yerine objelerle ilişkiye giriyorlar. 16mm çekilmiş bu film, Sürrealizm fikrini hatırlatarak objelerle diyalogları genişletme fikrine dayanıyor. 
YUMUŞAK KUMAŞLAR İngiltere, 2004 Yönetmen: Daria Martin
Zürih Üniversitesi Yapay Zekâ Laboratuvarı’nda çekilen bu 16mm film, performans sanatçısı olan bir erkek ve kadını, vücut farkındalığına sahip, kendi beden deneyimleriyle fonksiyonlarını öğrenmiş robotlarla tanıştırıyor. Birlikte dans ediyorlar. Film modernizmin “insan ve makine” kavramına yeni bir bakış açısı sunuyor.
 
İstanbul Modern Sinema: 120 TL
Perşembe günü gösterimleri ücretsiz.