İnsanın uzun yolculuğunda şiir
Güncelleme Tarihi:
Fransız edebiyatının önemli ismi, pek çok farklı türde eserler veren Jean-Pierre Siménon, ‘Şiire Kısa Övgü’de şiirin insanlık tarihi boyunca geçtiği tüm durakların ve insanlık tarihinde üstlendiği rollerin altını çizerken, edebiyatın o ufku geniş bakışından yeni yeni pencereler açıyor okurlarına: “O halde şiir ne mi? Şiir bir başka bilinç eğilimi, bir başka gerçeklik tasavvuru, bir başka tutum, kısacası bir başka varoluş biçimi ve bir başka yaşam hedefidir.”
Şiir bilinen en eski anlatım biçimlerinden. İfadenin en kuvvetli ve en insana yakını olmakla birlikte, çok eski çağlardan beri insanlıkla beraber yol aldığından, artık genetik bir miras gibi bizde. Her ne kadar bugün eski formundan ve etkinliğinden uzaklaşmışsa da farklı biçimleriyle hâlâ bir şekilde gündemimize giriyor. “Şiir sokakta” diye bir hareket çıkmıştı çok da uzun sayılmayacak bir süre önce; hatırlayanlar olacaktır. Evet, genetik bir anlatım yolu olarak şekil değiştirse de şiir sokakta. Ama unutmayalım, sadece sokakta değil; sosyal medyada, evde ve insanın olduğu her yerde.
Bu mutlaka bir övgüyü gerektiriyor, gerektirmeli…
Fransız edebiyatının önemli ismi, pek çok farklı türde eserler veren Jean-Pierre Siménon işte bu yükü sırtlanmış gözüküyor Türkçede yeni yayımlanan kitabı ‘Şiire Kısa Övgü’de. Siménon’un kalemi şiirden geçmekle birlikte romandan eleştiriye kadar uzanıyor. Dolayısıyla ele aldığı meseleye geniş bir perspektifle bakma imkânı sunuyor. ‘Şiire Kısa Övgü’ de bunun en güzel örneklerinden biri olarak karşımızda duruyor. Siménon, şiirin insanlık tarihi boyunca geçtiği tüm durakların ve insanlık tarihinde üstlendiği rollerin altını çizerken, edebiyatın o ufku geniş bakışından yeni yeni pencereler açıyor okurlarına.
Çok samimi bir dünya kurmuş kitabında yazar. Üstelik çok da gerçekçi. Yani Siménon şiire ve üstlendiği göreve karşı ütopik bir temsil yüklemiyor. Aksine, onu mümkün olduğunca tartışılabilir bir zemine çekip oradan gönderiyor övgülerini. Şöyle diyebiliyor örnekse; “Burada, şiirin verdiği bu heyecanda var olan radikal ve talepkâr şeyin sesini duyurmaya çalışıyorum, şiirle ilgili zararsız bir görüş yanlış bir yorumla, bunu duygusal bir çarpıntıya ya da hemen değerini kaybeden bir hoşluğa, muğlak bir güzellik duygusuna indirgiyor.” Bu kısa alıntıdan da anlaşılacağı üzere Siménon “muğlak bir güzellik” olarak şiiri değil, tarihinden bugüne insanın yoldaşı olan gerçek bir arkadaşın portresini çizme derdine girişiyor. Portrenin sadece insanlar ve canlılar için yapıldığını sananları ise tam da bu noktadan yakalıyor. Yaptığı bu övgüyle şiirin de canlı bir varlık olarak yaşamını sürdürdüğünü anlatıyor.
Hemen yukarıda Siménon’un edebiyatın geniş ufkuyla meselesini ele aldığından bahsetmiştik. Peki, bu geniş ufuk nerelere uzanıyor: Siyasetten felsefeye, sanattan psikolojiye, tarihten sosyolojiye kadar uzanan zengin bir perspektif ‘Şiire Kısa Övgü’de karşımıza çıkan. Siménon’un kavramsal düzlemde de şiirin dünyasına dair zihin açan yorumları, kitabı sadece şiir meraklılarına değil, edebiyat dünyasına kapı aralamış herkes için ilgi çekici hale getiriyor. ‘Şiire Kısa Övgü’, tıpkı adı gibi kısa ama adından ve kısalığından büyük işlere girişiyor tüm bu özellikleriyle.
ALINTI: “O halde şiir ne mi? Şiir bir başka bilinç eğilimi, bir başka gerçeklik tasavvuru, bir başka tutum, kısacası bir başka varoluş biçimi ve bir başka yaşam hedefidir.”
Jean-Pierre Siménon
Çeviren: Hanife Güven
Yapı Kredi Yayınları, 2023
82 sayfa.