İndirimli kitap dağıtıcıları

İnternetin olmadığı yıllarda Cağaloğlu’nda kitap dağıtım yerleri vardı. Yayınevleri biriyle anlaşır, kitapları piyasaya verilmeden önce onlara verirlerdi. Belli bir indirimle verirler, aradaki komisyonu alırlardı. Böylece kitap dağıtımı aracılarla gerçekleşirdi.
Altın Kitaplar Yayınevi’nin birinici el dağıtıcısı Dr. Turhan Bozkurt’un ağabeyi Ferhan Bozkurt’tu. İlk çıktığı gün Ferhan Ağabey kitapları aldırır, dağıtımı gerçekleştirirdi. O günden sonra kitap alımı için gelenler Altın Kitaplar’ın bürosuna gelirlerdi, dağıtım yeri de o kattaki han odasındaydı.
Yeni kitapların başka dağıtıcıları da vardı. Bizim en çok uğradığımız yer Cağaloğlu Şeref Efendi Sokağı’ndaki Ali Avni Öneş’in dağıtım bürosuydu.
Büroda üç kişi çalışırdı; biri Hasan Basri Öneş, diğeri eleştirmen Mustafa Öneş. Ali Avni Öneş, Galatasaray Lisesi mezunuydu, Fransızca-Türkçe bir sözlük yazmak için not biriktirirdi. Mustafa Öneş gerçekten iyi bir eleştirmendi, çok az yazdı.
Dağıtım yerinin bir başka önemi vardı bizim için. Birçok yazarla, şairle burada karşılaşırdık. Sonra da dost olurduk.
Büronun yanında bir başka dergi de yayımlanırdı; ‘Hadise’ adlı bir polisiye dergi... Derginin yönetmeni Halit Fahri Ozansoy’un oğlu Gavsi Ozansoy’du.

Dağıtıcıların çoğunlukla mali krize düşmelerinin sebebi dağıttıkları kitabın, malzemenin bir bölümünün parasının onlara ait olmasıydı. Onun için de çoğunlukla dağıtımcılığı sürdüremezlerdi. Dağıtım sırasında yayınevleri arasında indirim savaşları yaşanırdı. Büyük yayınevleri indirim payını sabit tutar, rekabetten etkilenip komisyonu yükseltmezlerdi.
Bir başka firma da Çataloğlu sokağında Bateş’ti, genellikle kendi yayınlarını dağıtırlardı. O da klasiklerden oluşuyordu.
Dağıtımın bir başka yönü de Türkiye’nin başka illerinden gelenlerin toplu siparişleriydi, çünkü bölge bölge ara dağıtıcılar da vardı. Erzurum’u iyice anımsarım...
Cumhuriyet de bir aralık kendi kitaplarını ve başka yayınları dağıtmak üzere bir teşkilat kurmuştu.
Ankara’da yayımlanan kitapların da burada dağıtım temsilcileri bulunurdu. Bunların başında Bilgi Yayınevi gelirdi. Ankara Yokuşu’ndan inerken sağda Kültür Bakanlığı Yayınları’nın, solda Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları’nın büroları da indirimli kitabın bulunduğu yerlerdi. Zaten o kitapları da başka yerde bulamazdınız. Şimdi iki yayınevinin de temsilciliği yok.
Eski kitapları da ikinci elden Sahaflar Çarşısı’nda bulurduk.
Dağıtıcılar birer uzmandı, bulamadığımız kitabı nerede bulacağımızı söyler, bize yardımcı olurlardı.
Şimdi de dağıtım büroları var, onlar da işlevlerini sürdürüyorlar.