Homeros’un kızı anlatıyor

‘Homeros’un Kızı’, Robert Graves’in 1955’te yazdığı ve Odysseia’yı yeniden yorumladığı bir roman. İş Bankası Kültür Yayınları’nın Modern Klasikler Dizisi’nin üçüncü kitabı olan roman okura doyumsuz bir edebiyat deneyimi sunuyor. Üstelik tamamen politik bir zemine oturtulmuş bir edebi deneyim... Şöyle ki bugüne kadar destanları hep erkeklerin ağzından dinledik. Onların sözlerini okuduk. Yunan mitolojik destanlarını Homeros anlatır, bu geleneğin kurucusudur ve o da kendinden sonra bu geleneği devam ettireceklere el verir. Onlara da ‘Homeros’un oğulları’ denir. Ama bu kez Graves sözü bir kadına veriyor ve ona bir destan anlattırıyor. Sicilyalı Elym Prensesi Nausikaa anlattığı destanla Odysseia’yı yeniden yorumluyor.

ORİJİNALE SAYGIDA KUSUR YOK

Sicilya’da yaşayan Elym Kralı’nın dört oğlu, bir de kızı vardır. İkinci büyük oğlan Laodamas bir gece istekleri hiç bitmeyen karısıyla kavga edip onun hırslarını dindirmek uğruna denize açılır. Ama öldü mü kaldı mı bilinmez. Gelen giden gemilerden haberi sorulur. Zaten büyük oğlunun sözünden dönmemek uğruna sürgüne yollayan Kral, Laodamas’ı bulmak için yollara düşer. Krallığını da kayınbiraderine emanet eder çünkü diğer iki oğlu henüz hükümdarlık yapamayacak kadar küçüktürler. Krallık erkeksiz kalınca düşmanlar sinsi planlarını yapmaya başlarlar. Onlara karşı en büyük güç evin tek kızı Prenses Nausikaa olur. Ancak düşmanlar bir yol bulurlar: Babası tarafından en iyi kocayı bulması için pek çok talibi olmasına izin verilen Nausikaa’nın tüm talipleri saraya doluşur. Prenses aralarından birini seçene kadar orada kalmaya devam ederler. Olaylar iyice sarpa sarar ve çözmek için üç kadın yeter. Prenses Nausikaa, annesi ve Tanrıça Athena...

Konudan da anlaşıldığı üzere bu destan Odysseia’nın yeniden yorumu. Ama aralarında pek çok farklılık var. Anlatıp sürprizi kaçırmak istemem ama destanı yazan kadın olunca elbette orijinal destanda kadınlar için yapılan pek çok yakışıksız yakıştırma burada yer almıyor. Feminist bir bakış açısı taşıyor demek hatalı olmaz. Hatta zekâ isteyen pek çok planda kadının söz hakkı veriliyor. Erkekler daha çok kaba kuvvetleriyle öne çıkıyor. Yüzlerce yıllık erkek egemenliğine vurulmuş bu darbeler de kadınların içini az da olsa rahatlatıyor.

Öte yandan Graves’in çok bilinen bu destanı eğlenceli bir kurguyla dönüştürmesi Yunan mitolojisi ve karakterlerini, yaşam tarzını, yaşanan olayları bir kez daha hem de hızlandırılmış bir kurs gibi sunması hafızaları tazeliyor. Bilmeyenler için de merak uyandırıyor. Yazar bu hızlandırılmış kursta sözü bir kadına verince Antik Yunanların ev içi yaşamları, bugüne kadar hep erkeklerin yanında aksesuar olmuş kadınların o yaşamdaki rolleri, dahası sesleri okurla buluşuyor. Dolayısıyla din, siyaset ve savaşların yanı sıra Antik Yunan’daki günlük yaşam ile alışkanlıkları anlatıyor. Ama altını çizmek gerekiyor ki yazar her ne kadar Odyseeia’yı yeniden yorumlamış olsa da bu eşsiz eserin orijinaline ihanet etmiyor, yazdığı her satırın tutarlı ve uyumlu olmasına önem veriyor. Bu açıdan bakıldığında da zekice, eğlenceli ve keyifli bir okuma okuru bekliyor.

HOMEROS’UN KIZI
Robert Graves
Çeviren: Deniz Betil
İş Bankası Kültür Yayınları, 2019
240 sayfa, 18 TL.