‘Güzel suçlar işledin, bir şiir oldun artık!’

Başlıktaki dize bir sözcük dışında Ergin Günçe’nin. O, ‘yadigâr’ı olarak bilinen ‘Avcı’da, “Güzel suçlar işledin bir tarih oldun artık” der; şiirin önceki dizelerinden birini de ekleyerek “Güzel bir durum kıyısındasın” diyelim.

Yaşar Miraç, Türkçenin özgün şairlerinden. Yeni Türkü Şiir Hareketi’nin ve yayınevinin kurucusu, aynı adlı müzik grubunun da isim abisi! Benim ve Adnan Özer, Barış Pirhasan, Turgay Fişekçi, Adnan Azar, Behçet Aysan, Hüseyin Ferhad, Ahmet Erhan gibi pek çok arkadaşımın da ilk kitaplarının yayıncısı.

80 öncesinde tam da yayınevine ad olarak seçtiği ‘Yeni Türkü’deki ‘türkü’yü ‘yeni’leştirme hareketinin de öncülerinden. ‘Yeni bir folklor mümkündür’ diyerek belki de yurdu olan Karadeniz’in eşsiz folklorundan esinlenen şiirleriyle, hadi coğrafyaya uygun olsun, hayli ‘fırtına’ estirmişti! Yanı sıra Hüseyin Haydar da aynı bölgeyi temsilen folklorik şiirin güzel örneklerini verdi. Bir de Adnan Özer...

Yaşar Miraç belki de folklor geleneğine uyarak çok şiir yazdı. 1980’lerde folklor-şiir ilişkisi çok tartışıldı, hatta modern şiir döneminde yazılması yadırgandı. Ne var ki daha sonra hem gelenek konusundaki tutuculuğun aşılmasıyla, yani halk şiirinin de geleneğe dahil edilmesiyle hem de gelenekten yararlanma, onu yorumlama ve dönüştürme etkinliklerinin gündeme gelmesiyle tartışma kapandı.

Bütün bunlar yaşanırken Yaşar Miraç ne yaptı, şiirini değiştirdi mi? Hayır! Tam tersine bu damarı daha çok yokladı, ne de olsa Karadenizli damarı... Ve toplumcu şiirin halk şiiriyle ilişkisini modern şiir içinde sürekli geliştiren, yükselten ve yaygınlaştıran bir şiire ulaştı. Yeni kitabı ‘O Güzel İnsanlar’ da Miraç’ın 1979’da ‘Trabzonlu Delikanlı’ kitabıyla çıktığı, inişli-çıkışlı da olsa sapmadan sürdürdüğü şiir yolculuğunun, daha doğrusu poetik ve politik yolculuğunun en ‘güzel’ anlarından, uğraklarından biri.

Güzel kitap. Her bakımdan. Öncelikle güzel tarihimiz var içinde, o tarihin özel ve güzel insanları. 15’lerden, Mustafa Suphi’lerden, Ethem Nejat’lardan Deniz’e, Yusuf’a, Hüseyin’e, Mahir’e, Ulaş’a, Sinan’a, Uğur Mumcu’ya, Berkin’e, Türkiye sosyalist hareketinin öncülerine, emekçilerine, yitiklerine, yoldaşlardan Şimendifer Mehmed’e kadar, Cem Karaca’nın deyimiyle “Hep kahır hep kahır”la, ama sonuna dek dirençle, umutla, inançla dayanmış, savaşmış, bir anlamda ‘1940 Toplumcu Şiir Kuşağı’ gibi ‘Fedailer Kuşağı’ olmuş insanlarımız var ki, Ahmed Arif “Her biri vazgeçilmez cihan parçası” dizesini tam da onları düşünerek söylemiş belli ki.

Madımak’tan Suruç’a, faşist ve gerici kıyımlarda, kırımlarda yitirdiğimiz gençler, yazarlar, şairler, Metin Altıok, Hasret Gültekin, Asım Bezirci, Behçet Aysan gibi değerler de Miraç’ın o güzel şiirlerinde, anımsayışın değil, hiç unutmamanın ölümsüzleştirdiği ‘o güzel insanlar’ olarak yaşıyorlar.

Kapsamlı. Keşke bu kadar kapsamlı olmasaymış! 70 ve 80’li yıllarda öldürülen devrimci öğrenciler için yazdığı şiirleri okurken, Nâzım Hikmet’in ‘Hürriyet Marşı’ geliyor aklıma: “Beyazıt’ta şehit düşen/ silkinip kalktı kabrinden/ ve elinde bir güneş gibi taşıyıp yarasını/ yıktı şahmeranın mağarasını”.

Yarasını güneş gibi taşıyanların, Can Yücel’in demesiyle “O çocuklar o yapraklar o şarabi eşkıyalar”ın güzel şiiri. Bahçelievler’de katledilen TİP’li 7 genci incecik anar: “yarı yoldan çevrildiler/ inceciktiler/ güldüler”. ‘Hrant’a Mektuplar’ yazar: “hele trabzon’dan çıkınca kanlın/utandı “trabzonlu delikanlı”m”. Berkin çocuğu unutur mu? “berkin berkin/ kuşlastiklim/ misketleri/ gümüş işlim”. Suruç’ta IŞİD’in katlettiği 33 gencin adlarını bir şiirde buluşturur: “Büşra gülü okşayıp/ Deniz’le kokladılar /Ferdane tüle sardı/ incitmeden kökünü”.

Yaşar Miraç’ın içli dizeleriyle ‘incinseler de incitmeyenler’in incecik şiirleri.

 

O GÜZEL İNSANLAR�

Yaşar Miraç
Ayrıntı Yayınları, 2019
240 sayfa, 30 TL