Gündelik yaşamda hiçbir şey eskisi gibi olmayacak

Akbank 38. Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi’nin bu yılki teması ‘Gündelik Yaşama Dair’. Rüyalarımız, okuduğumuz bir haber başlığı, gözümüzü kamaştıran floresan ışığı, duvarda gördüğümüz “İstanbul Sözleşmesi yaşatır” stencil’i, çocukluk travmalarımız, kahvaltı masasındaki bir kalıp peynir, salgın döneminde yaşadığımız buhran, ekonomik kriz, selfie çektirmek için turistler tarafından öldürülen yunus, kıyıya vuran mülteci çocukların cansız bedenleri, ‘Gestuna’ alfabesi, nota sehpaları... Hepsi gündelik hayatımızın içinde dönüp duruyor.Akbank 38. Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi’nin bu yılki teması ‘Gündelik Yaşama Dair’. Rüyalarımız, okuduğumuz bir haber başlığı, gözümüzü kamaştıran floresan ışığı, duvarda gördüğümüz “İstanbul Sözleşmesi yaşatır” stencil’i, çocukluk travmalarımız, kahvaltı masasındaki bir kalıp peynir, salgın döneminde yaşadığımız buhran, ekonomik kriz, selfie çektirmek için turistler tarafından öldürülen yunus, kıyıya vuran mülteci çocukların cansız bedenleri, ‘Gestuna’ alfabesi, nota sehpaları... Hepsi gündelik hayatımızın içinde dönüp duruyor.

Derya Bigalı ve T. Melih Görgün
Jüri üyeleri Ayşe Erkmen, Dejan Kaludjerovic, T. Melih Görgün, Gönül Nuhoğlu, Derya Bigalı tarafından eşit olarak ödüle layık görülen sanatçı Rana Kelleci, Hamza Kırbaş, Engin Konuklu, Diren Demir ve Yunus Tilen’in çalışmalarının dışında Abdulvahap Uzunbay, Beril Or, Davut Yücel, Delal Eken, Elif Özen, Furkan Depeli, İmelda Kuyumcu, Kemal Kahveci, Kemal  Yıldız, Kübra Gürleşen, Mert Acar’ın çalışmaları da Akbank Sanat’ta izleyiciyle buluşuyor. 21 Kasım’a kadar sürecek serginin küratörü T. Melih Görgün ile Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi’nin geçmişini, bir küratörün çalışma disiplinini ve sergiye seçilen çalışmaların hangi ölçütlere göre belirlendiğini konuştuk.

Küratörlüğünü yaptığınız, her yıl yeni bir konu başlığıyla izleyiciyle buluşan bu köklü serginin çıkış noktası olarak ne söyleyebilirsiniz?

Hamza Kırbaş (ödüllü eser) 
Günümüz Sanatçıları Sergisi yarışma olarak bundan 38 yıl önce Resim Heykel Müzeleri Derneği’nin güncel sanata hayat vermek, güncel sanat içindeki genç girişimleri desteklemek için oluşturduğu bir  program. Türkiye’de ilk defa bir sivil toplum derneğinin böylesine kapsamlı bir sergi düzenlemesi ayrıca çok değerli. 38 yıldır gönüllü girişimlerle devam ediyor. Yarışma son 17 yıldır Akbank Sanat’ın himayesinde. Geçen 38 yılda Türkiye’deki çağdaş sanat içindeki çok önemli isimlerin bu sergilerde yer aldığını; hatta daha sonraki zamanlarda seçici kurul üyesi ya da  küratör olarak yer aldığını görüyoruz. Bu bir sivil düşüncenin toplumun gelişmesinde, kültürel kalkınmasında ne kadar önemli bir rol oynayabileceğinin en somut kanıtı. Bu program, her yıl yeni bir temayla yapıldığı için de kendi güncelliğini korumakta; yeni olanak, durum ve stratejilere de kapı açmakta.

Bu yılki yarışmanın teması ‘Gündelik Yaşama Dair’. Temanın seçilmesinde pandeminin bir etkisi oldu mu?
Engin Konuklu (ödüllü eser)
‘Gündelik Yaşama Dair’ teması, 2019 Aralık ayından itibaren çalışmasına başladığımız bir kavram. Tesadüfi bir şekilde sınırların salgın nedeniyle kapanması, bu nedenle oluşturulan yeni stratejiler ve politikalar bağlamında kendini bulan bir başlık. Bunu sanatçının bir öngörüsü olarak görebiliriz. ‘Gündelik Yaşama Dair’ kavramının altında şu anda var olan politika, durum, sıkıntı ve  güncel yaşamın içindeki yaşama ait olan birtakım görmediğimiz noktaların yeniden keşfedilmesi yatıyor. Bugüne kadar edindiğimiz pratikleri tamamen terk edip yeni yaşam pratikleriyle karşı karşıya olduğumuz, buna zorlandığımız bir deneyim döneminden geçiyoruz. Bu dönemde sanatçının neyi deneyimlediğini ve bu döneme karşılık olarak vereceği cevabının ne olabileceğini yapıtlarıyla keşfetmeye çalıştık. Yaşam alanımıza yeni bir çerçeve çizerek hayatta kalabilme stratejilerini gözden geçiriyoruz. Çalışmalarda bu fikri gözlemleyebiliyoruz.

Sergide izleyiciyle buluşan eserler ve sanatçılar hangi kriterlere göre belirlendi?
Bu kuralları olan bir yarışma. Birçok sanatçı belirli kriterleri göz önünde bulundurarak bu yarışmaya başvuruyor. Jüri üyelerimizle birlikte kavramsal çerçeveye uygun bulunan çalışmaları hep birlikte puanlayıp seçiyoruz. Seçme kriterinde kavrama uygun olup olmadığına dair bir bilgiyi tartışmanın yanında; sanatçının önerisinin yeni olmasını bekliyoruz. Sanatçının daha farklı bir köşeden bakabilme edimini göstermesini arzuluyoruz. Bazı sanatçıların birden fazla çalışmayla başvurmasuyla birlikte 1001 eser yarışmaya katıldı. Bu başvuruların içinden 16 sanatçıya ait 17 yapıt seçildi. Her bir yapıtı teker teker aynı ilgiyle izleyip anlamalı ve değerlendirmelisiniz; adil kararları vermek için kendinizi zorlamalısınız. Bu süreçte Anadolu’da açılan birçok güzel sanatlar fakültesinden ya da sanat eğitimi veren kurumlardan katılımı görmek kıvanç vericiydi. Çünkü bu yapmış olduğumuz çalışmanın ne denli önemsendiğini görmek açısından önemli bir veri.

Sergiyi hazırlarken nelere dikkat ettiniz?
Elif Özen
Küratörlük bu bağlamda ön plana çıkıyor. Burada küratör olarak benim işim, jüri tarafından seçilmiş çalışmaların sergi mekânında anlam bütünlüğü içerisinde bir arada ve tek başlarına, bağımsız şekilde nasıl gösterilebileceğini bulmak. Kavramsal çalışmadan sonra çalışmaların temsillerinde de teknik bir çalışma sürecine giriyorsunuz. Burada çevre, ışık, ses, boya, her türlü renk, hatta mimari yönden açı faktörleri devreye giriyor. Tüm bunları düşünerek bir sunum şekli ortaya koyuyorsunuz. Bu bir ticari galerideki tabloyu satmak için yerleştirdiğimiz bir düzenleme değil. O yapıtın görülebilmesi için özel bir mekân oluşturmanız gerekiyor. Bulunduğu yerle ve diğer çalışmalarla bir ara alan yaratmalısınız. Yapıtın mekânda bulunduğu alan içinde yeniden üretilmesini sağlamalısınız. Sanatçıyla birlikte oturup konuşup karşılıklı bir şekilde ikna olmanız gerekiyor. Bu sergide her bir yapıt için duvarda farklı renk kodlarıyla yeni bir mekânsallık oluşturdu. Yapıtı temsil eden etiketteki bilginin dahi küratörün kontrolünde olması gerekiyor. Çünkü amacımız, o yapıtın izleyici tarafından en iyi şekilde anlanmasını sağlamak...
Akbank 38. Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi, 21 Kasım’a kadar Akbank Sanat’ta.