'Gelecek nesillerin kendi kahramanlarını tanımalarını istedim'

'İlham Veren Cumhuriyet Kahramanları-Öncü Kadınlar' ve 'Öncü Erkekler' kitapları biyografi kitabının ötesinde, tarihi belge aslında. Bu kitapları nerede konumlandırmalı, siz nasıl değerlendirirsiniz? 
Her iki kitap da geçmişimizin gelecek nesillere sağlıklı olarak aktarılması amacıyla yazıldı. Tarihi belge doğru bir ifade çünkü kitaplarda yer alan insanlar yaptıklarıyla tarihe geçmiş kişilikler. Ayrıca kendi mesleklerinde öncü olarak sonraki nesillere yol açmışlar. Bu çok değerli ve bu yüzden yaşatılmayı hak ediyorlar. Ne yazık ki hem hızla değişen çağ hem de değerler sistemi, unutmayı da beraberinde getiriyor. Oysa tarihinizi bilmezseniz tutunacak dalınız kalmaz ve sonraki nesilleri bir arada tutacak unsurları da yitirirsiniz. Bu da sizi köksüzleştirir. Köksüzlük de aidiyet duygusundan yoksun ve kaybolmaya meyilli nesiller demektir. Böyle olunca ne ülke ne toplum olarak gelişebilirsiniz ve dünyanın gerisinde kalabilirsiniz. Ben tarihin yaratılmasında topluma fayda sağlamış insan hikâyelerinin, bahsettiğim olumsuz sonuçlar olmaması için çok önemli bir araç olacağına inanıyorum. Çünkü onlar gerçekler ve gerçek anlatılan her masal ya da ideolojiden üstündür. O nedenle gelecek nesillerimizin kendi tarihlerinin kahramanlarını tanımalarını istedim. Böylece hem onlara örnek olabilecek rol modeller sunarak istedikleri geleceği yaratabileceklerini gösterebilir hem de ülkelerine faydalı olma duygusunu aşılayacak bir tarihleri olduğunu anlatabiliriz diye düşündüm.

Kitapları okurken hiç tanımadığımız ama Türkiye tarihinde ne kadar da önemli olduğu gördüğümüz nice isimle karşılaştık. Öte yandan belki de unutulmuş, elenmek zorunda kalmış isimler de vardır... Seçim yapmak zor olmuş olsa gerek. İsimleri nasıl belirlediniz? 
Seçim yapmak gerçekten çok zordu. Benim için heyecan verici ve umudumu tazelediğim bir süreç oldu. Bazılarını benim de yeterince tanımadığımı görüp üzüldüm. Özellikle kadın kahramanları seçerken zorlandım çünkü hiç tanımadığımız ama inanılmaz işler yapmış o kadar çok kadın vardı ki... 100’den fazla kadın arasından seçim yapmam gerekti. Erkeklerde işim daha kolaydı çünkü erkekler yüzlerce yıldır her alanda çalıştıkları için içlerinden yaptıklarıyla en etkili olanları seçmeye çalıştım. Kadınlar her adımı attıklarında görünmez duvarlara çarpa çarpa ve hiç bitmeyen bir mücadele ile ilerledikleri için, ilki başaranlardan seçki yaptım. Her iki kitapta yer alan isimler Cumhuriyet kurulduktan sonra yetişmiş isimler, böyle bir zamanlama belirlediğimin altını çizmek isterim. Ve mümkün oldukça farklı meslek dallarından örnekler sunmaya çalıştım. Ayrıca hemen hemen çoğu yurt dışında da ülkemizi temsil etmiş karakterler. Daha anlatmak istediğim çok kişi var, seriye devam etmeyi istiyorum.

Eminiz ki kitabı yazarken "benim de bu sayede öğrendiğim ve hayatına şaşırdığım kahraman var" demişsinizdir. Sizin için "en yeni" kahramanlar kimlerdi? 
Çoğuna hayran oldum açıkçası. Bizim sahip olduğumuz imkânların çoğuna bile sahip değillerdi ama başardıklarına bakın! Kadınlar arasında Halet Çambel beni çok etkiledi, çok rahat koşullarda yaşayabilecek olanakları varken Toroslar’ın tepesinde çadır kurup hem arkeolojiye hem civardaki köylülerin eğitim ve geçimleri için yaptığı çalışmalara hayran kaldım, tanıyabilmeyi çok isterdim. İlk kadın kimyagerimiz Remziye Hisar'ın cesaret ve azmine bayıldım. Evlenme yaşı geldiği söylendiğinde yapacak çok işim var diye Bakü'ye öğretmenlik yapmaya gittiğinde savaşın ortasına düşen ama devam eden, çocukken fen alanında hep yabancı isimleri gördükçe bunu değiştirmeyi kafasına koyan ve Sorbonne Üniversitesinden doktora sahibi olan ilk Türk kadını olmayı başaran (Marie Curie’den ders dinlemiş!) bir kadın. Erkeklerde ise Abidin Dino, Oktay Sinanoğlu ve Cahit Arf. Örneğin; Cahit Arf 9 yaşında yabancı dil öğrenmeyeceğim, öyle çalışacağız ki bütün keşifleri biz yapacağız, onlar bizden öğrenecek,” diyecek kadar idealist. Öyle olmasa da o “Arf Değişmezi", “Arf Kapanışları” gibi buluşlarıyla dünyaya adını duyurdu. Oktay Sinanoğlu da aynı derecede zeki ve idealist biriymiş. Özetle şunu söyleyebilirim; iki kitapta yer alan herkes idealist ve vatan sevgisini her şeyden üstün tutan bir kuşağın mensupları. Gelecek nesillere bu duyguları tanımalarına aracılık etseler bile çok şey...

Bu isimler arasında biri hayatınızda farklı bir yerdedir illa ki... Çocukluğunuzdan beri hayranlık beslendiğiniz, idol diyebileceğimiz kahramanınız bu isimler arasından kimdi? Ya da daha genişletirsek soruyu, sizin kahramanınız kimdi? 
Benim kahramanım çocukluğumdan beri Atatürk oldu ve üstüne hayranlığım bu kitabı yazarken katlandı. Onun sayesinde yetişen bu insanları tanıdıkça ona olan borcumu da ödemek istedim bir bakıma. Çünkü ben ülke sevgisini, halkına faydalı olmanın önemini, dünyadaki diğer insanlardan farkım olmadığını ondan ve yaptıklarından öğrendim. Ayrıca bir kadın olarak istediğim hayatı yaratabilmeyi de ona borçluyum. Bize tepeden bakan pek çok ülkeye meydan okumuş ve özgür bir ülke kurmuş birinden başkasına hayran olunur mu? Benim kahramanım daima Atatürk...

Bundan 50 sene sonra böyle bir kitap kaleme alacak olsanız bugünümüzden hangi isimleri "öncü" listesine eklerdiniz?
50 sene sonrası bugünün dünyası için çok uzak bir gelecek çünkü dünyanın o zaman nasıl bir şekilde var olacağını artık öngöremiyorum. Belki de bir dünya bile olmayacak? Ama olursa, eminim ki günümüzde yetişen çok başarılı kadın ve erkekler olacak. Bu kitabı okuyup kendisi de öncü olacak birileri olursa işte, en çok onları yazmak isterim! Dünyada ve ülkemizde iz bırakmış kim varsa anlatmak istiyorum, görev gibi geliyor bana ama bugünün teknolojisiyle artık kayıt altına almak eskisi gibi sorun değil. O nedenle ben yine unutulan ama unutulmaması gereken kişileri yazardım. Cumhuriyet dönemi hâlâ anlatılması gereken sayısız insanla dolu ve benim o dönemin insanlarına saygım ve minnetim var. Sanırım o dönemi yaşatma arzum devam ederdi. Eğer biz hatırlamayı seçmiş olursak belki de gerek kalmaz...

Kitaplar vesilesiyle okullara da gidiyorsunuz, gençlerin ilgisi nasıl Cumhuriyet kahramanlarına? Malum bugünün gençlerinin ilham aldıkları kahramanlar Cumhuriyet kahramanlarından farklı... 
En çok bu buluşmalara seviniyorum. Gençlerle buluşmak ve onların dünyasına adım atmak çok değerli ve büyük bir sorumluluk. Yaş grubuna göre tepkiler de değişiyor ama hepsinde heyecan ve kimi zaman da şaşkınlık görüyorum. Örneğin; NASA'da çalışan ilk Türk kadını Dilhan Eryurt kızları da oğlanları da şaşırtıyor. Hepsine istedikleri işi yapabileceklerini anlatıyorum ve kitaptan örnekler veriyorum. Onlara umut verdiğini hissediyorum çünkü değil hayal kurmalarına, kendilerine zaman ayıramadıkları yoğun bir tempoda çalışmak zorundalar. Belki bazıları bu kitaptaki isimler sayesinde çok çalışılırsa mutlu olacakları mesleği seçip başarılı da olunabildiğini anlayacak. Belki bazıları böyle bir kitabın kahramanı bile olabilir. En büyük hayalim bu, bu kitapların bir çocuğun bile geleceğine katkısı olursa daha ne isterim? Keşke Milli Eğitim Bakanlığı bu kitapları okuma listesine alsa, her çocuğumuz isterlerse her şeyi başarabileceklerini görse.. En büyük arzum bu...