‘Füruzan olayı’ devam ediyor

Füruzan’ın ‘edebiyatımızda bir olay’ diye nitelenmesinin nedenleri üzerine düşündüğümüzde; 1971, 1972 ve 1973’te art arda yayımlanan kitapları ‘Parasız Yatılı’, ‘Kuşatma’ ve ‘Benim Sinemalarım’ı da hemen ardından gündemimize almak gerekecek çünkü Memet Fuat’ın bugüne kadar taşınan benzetmesiyle ‘Füruzan olayı’nın yaratıcısıdır aynı zamanda bu üç kitap. Zaten daha ilk kitap ‘Parasız Yatılı’ ile dikkatleri üzerine çekmiş, 1972’de Sait Faik Hikâye Armağanı’nı almıştı edebiyatımızın önemli ismi. Bu, bir anlamda tek kitap gibi de okunabilecek üç öykü kitabının hemen ardından gelerek 1974’te yayımlanan ve 1975’te TDK Roman Ödülü’ne değer görülen kitabı ‘Kırk Yedi’liler’ ise Füruzan’ın, o yıllarda estirdiği rüzgârın tuzu biberi olur.
Öykücülüğümüzde çok önemli bir dönemecin de adı olan Füruzan’ı, 1970’lere ve salt ‘Füruzan olayı’na sığdırmak ise imkânsız. Füruzan’ın 1970’lerin ardından gelen yıllarda kaleme aldıkları da hâlâ yanına pek yaklaşılamayan doruklar olarak yaşamlarını sürdürüyor. ‘Gecenin Öteki Yüzü’nü, ‘Gül Mevsimidir’i, ‘Sevda Dolu Bir Yaz’ı, ‘Berlin’in Nar Çiçeği’ni kim bir kenara bırakabilir ki?..
Edebiyatımızda bir dönemin ismi olan ve hemen yukarıda birkaç cümleyle kendisine ve yazın geçmişine dair ancak çok çok küçük bir paragraf açabildiğimiz Füruzan kenara bırakılamayacak izlerini dünyamıza dokundurmaya ise devam ediyor. Çok yakın zaman önce okurların karşına çıkan ‘Akim Sevgilim’, Füruzan’ın kaleminden yeni üç öyküyü bir araya getiriyor.
Kitap, özlenen bir incelikler dünyasının geçmişten bugüne taşınmış duyuşlarını yansıtıyor. Usta yazarın ‘Parasız Yatılı’ ile dikkatleri üzerine çektiği öykülerdeki ruhun, kendisinde hâlâ dipdiri yaşadığını gösteriyor. Bu ruh, öyle ince bir bakış getiriyor ki metinlerin evrenine tüm dünyanın etrafını sarmış o kalın kaba duvarın varlığı çevrilen her sayfada daha da görünür oluyor. Yazarın, ‘Füruzan olayı’ yaratarak ortaya çıkışının üstesinden yıllar geçse de bu ruha, ince duyuşa ne denli ihtiyacımız olduğunu her öykü bize bir kez daha hatırlatıyor. Füruzan’ın yazdığı her kelimeyle bu duvarın bir nebze daha inceldiğini de fark edebiliyoruz öte yandan. Edebiyatın bir sağaltma gücü varsa eğer, Füruzan’ın öyküleri bunun ispatı niteliğinde. İşin güzel yanı tıpkı dün olduğu gibi sürüyor bu.

ROMAN DERİNLİĞİNDE ÜÇ ÖYKÜ
Hâlâ genç bir dünyası ve yazar dimağı var Füruzan’ın. Her ne kadar yazarın öykülerinde ele aldığı dünyalar bize geçmişten ses veriyorsa da bugün yaşadığımız pek çok sorunun kaynağına götürüyor okurlarını Füruzan. Bu anlamda canlı bir organizmanın içinde dolaşıyormuşuz hissine kapılıyoruz onun kaleminden çıkanlar arasında. İçe dokunan, samimiyetin yanına çarpıcılığı da ekleyen, bunları ise toplumsal yaraların tam ortasından ve hassasiyetle konuşan bir yazarın dünyasıyla veren bir öykü kitabı ‘Akim Sevgilim’. Füruzan ise bu dünyanın kılcal damarlarına dahi hâkim yazarı olarak karşımızda. Ele aldığı kırılgan meseleleri nasıl anlatacağının o kadar farkında ki Füruzan bu öykülerinde, duygusal ajitasyona fazlasıyla açık meseleler bile onun kaleminden bir şefkat perdesine sarılmış olarak çıkıyor. Üstelik bu kitabında toplanmış üç öykü de roman derinliğinde. Bu anlamda ‘Akim Sevgilim’de bir araya gelenler için tıkız metinler diyebiliriz.
Öykülerde ele alınan meselelerden de bahsedelim...
Kitaba adını da veren öykü olan ‘Akim Sevgilim’, teyzeleri Mihriban ile Keriman arasında kalmış Gönül adlı kızın gözünden Cumhuriyet’in ilk yıllarında Erenköy’de bir köşkün yaşantısını anlatıyor. Üç kız kardeş arasında yaşanmış kıskançlıklar, çatışmalar ve kırık bir aşkın hikâyesi denebilir ‘Akim Sevgilim’ için. Fakat Füruzan bu kırık hikâyenin içine varlıklı-soylu ve alelade arasındaki çizginin keskinliğini vurgulayan bir damar ekliyor. Soylu ve varlıklı ailenin kızı, ‘küçük teyze’ Keriman’ın genç bir göçmenle, bahçıvan Akim’le yaşadığı gizli ilişki aileyi çekip çeviren büyük teyze Mihriban tarafından bozuluyor ve bir ömür taşınan duyguların yansıması metni kaplıyor. Tutkulu bir sevdanın sönen umutlarla yerini derin bir öfkeye bırakmasının hikâyesi aynı zamanda ‘Akim Sevgilim’.
‘Sesi Olmayan Türkü’de ise Füruzan, masalsı bir güzel kızın yitimiyle yakılmış bir türküyü hikâye ediyor. Burada Füruzan’ın derin esin kaynaklarından biri olan göçmenler sahne alıyor; Varnalılar. Çok iyi bildiği göçmenlerin dünyası yeniden ortaya çıkıyor böylelikle. Turizmin yeni yeni geliştiği dönemlerde bir tatil kasabasında yaşanmış trajik bir aşk öyküsü ’Sesi Olmayan Türkü’. Kasaba yazlıkçılarından Varnalıların göz alıcı kızının etrafında dönen öyküde toplumsal gelişmelerin sancısı ve kültürel çatışmalar ustalıkla işleniyor. Köy-köylü, kasaba-kasabalı ve kent-kentli kavramlarının ise müthiş bir yapısökümünü görüyoruz aynı zamanda burada.

’Varoşlarda’ da kitabın üçüncü ve son öyküsü. Füruzan’ın ‘kentlerin kenti’ diye andığı bir büyük kentin çöplüğündeki barakada yaşayan bir adamla oğlunun ölümcül çaresizliğini anlatıyor yazar. Füruzan’ın yalın anlatımıyla dokunaklı bir yaşam direnişinin hikâyesi de diyebiliriz ‘Varoşlarda’ için. Yazar, yoksulluğun kokusunu okurlarının burnuna kadar getiriyor bu öyküsünde.
Edebiyatımızın bir başka önemli yazarı Faruk Duman, sosyal medya hesabından şöyle bir paylaşımda bulunmuştu Füruzan’ın yeni kitabı ‘Akim Sevgilim’in fotoğrafı ile birlikte: “Şu günlerde Füruzan, bir mucize gibi geliyor. Yıkımları, yoksulluğu, kentlerin çöküşünü anlatıyor. Gerçekten eşsiz. Türk edebiyatının büyük ustası...”
Bunun üzerine pek bir şey söylenmez ama şunu ekleyebilirim: Füruzan’ın gencecik edebiyat nefesini her satırda hissetmek çok güzel bir okurluk deneyimi. Füruzan ‘Akim Sevgilim’ ile ‘Füruzan olayı’nın bilfiil devam ettiğinin duyurusunu yapıyor.

Akim Sevgilim
Füruzan
Yapı Kredi Yayınları, 2023
129 sayfa.