Füreya’nın renkleri, kuşları, sesleri...

“Ateş ve sır
Madde ve şekil
Elleriyle biliyor bunları Füreya
Çamuru yoğurduğu elleriyle
Çamura biçim verdiği elleriyle
Ekmeği fırına veren fırıncı gibi
Çömleğini fırına verdiği elleriyle yaşıyor sıcaklığını ateşin
Elleriyle görüyor Füreya elleriyle...”
Ferid Edgü

Bir sanatoryumda tedavi görürken seramik sanatına başlayan Füreya’nın yaşamöyküsü sanatın iyileştirici ve özgürleştirici gücünün, insan ruhuna kattığı yaşama sevincinin de öyküsü aynı zamanda.
Füreya Koral adını dünya sanat tarihine yazdırmış ilk ve öncü kadın sanatçılarımızdan.
Var olanın ötesini gören elleriyle toprağa yeniden hayat veren, Doğu’nun büyülü dünyasını çağdaş çizgilerle buluşturan, seramiği olduğu kadar geleneksel çini sanatını da yeniden canlandıran sanatçının yaşamının her detayı ilham verici.
Füreya, Fahrelnissa Zeid, Aliye Berger, Cevat Şakir Kabaağaçlı gibi sanatçıları da yetiştiren sıradışı bir Osmanlı ailesinde doğup Cumhuriyet döneminde yaşamış, iki savaş arası döneme tanıklık etmiş ve hayatının acı tatlı bütün birikimini sanatına aktarmış bir aydın. ‘Eteklerinde Kuşlar Taşıyan Kadın’, Füreya Koral’ın çocukluğundan başlayarak hayatını şekillendiren tüm bu koşullardan, beslendiği çevreden, renkli olduğu kadar trajedilerle dolu aile hayatından kesitler sunarak başlıyor ve İsviçre’deki bir hastane odasına uzanıyor. Koral burada ince hastalıkla mücadele ederken hayatının amacına ulaşacağından habersizdir henüz. Teyzesinin sıkılmaması için getirdiği plastik hamurlarla oyalanırken hiç sönmeyecek bir ateş yanar kalbinde. Arayışlarla ve savrulmalarla geçen yaşamı boyunca Ferid Edgü’nün dediği gibi yabanlığa, yıkıma, hoyratlığa, tekdüzeliğe, renksizliğe karşı olan Füreya’nın sevgiyi, çoksesliliği, coşkuyu yarattığı tutkulu yolculuğu başlamıştır artık. Ruhundaki tüm fırtınaları, umutlarını, hayallerini, hayal kırıklıklarını çamuru şekillendirecek ellerine akıtır. Onunla özdeşleşmiş kuşların havalanışıdır bu bir bakıma.
Nacide Berber’in bir biyografi çizgisinde kaleme aldığı kitap bu noktadan sonra Koral’ın eserlerine, çalışmalarına, sanata bakışına, beslendiği kaynaklara odaklanarak aramaktan asla vazgeçmeyen, en zor, hasta zamanında kavuştuğu amacına hayata sarılırcasına sarılan sanatçının ruh dünyasının zenginliğini seriyor önümüze.
Tepeden tırnağa Bizans, İstanbul ve Anadolu olan, Osmanlı laleleri, Kütahya yeşili, kiremit kırmızısı, Akdeniz turkuvazı tutsağı Füreya’nın göz kamaştırıcı eserlerini Baysan Yüksel incelikli çizgileriyle yorumluyor.

ETEKLERİNDE KUŞLAR TAŞIYAN KADIN�

FÜREYA KORAL
Nacide Berber
Resimleyen: Baysal Yüksel
Final Kültür Sanat Yay., 2020
72 sayfa, 24 TL.