Diyarbakır çağrışımları

Bazı kentlerin izleri, belleğimizden silinmiyor. Ne zaman onun adı geçse, bir film şeridi dönmeye başlar. Diyarbakır bu kentlerden biri. İlk gittiğimde, bir edebiyat öğretmeni ve eşi bana rehberlik yaptılar. Daha sonra TÜYAP Kitap Fuarı’na gittiğimde orayı özümsemeye başladım. Erdebil Köşkü’nden Dicle’ye, On Gözlü Köprü’ye günbatımında bakarken içime bir hüzün çöktü. Bütün bir tarihi anımsayarak ünlü köprünün boğumlarını saymıştım. Günbatımını oradan seyrediyordum, daha önce de Diyarbakır Kalesi’nden uzaklara bakmıştım, sanki ufuk hiç bitmeyecek gibiydi. Karşıda Kırklar Dağı’nın öyküsünü düşündüm. Yerel mutfağını tatmış, Mıgırdiç Margosyan’ın kitaplarını okumuştum.

Okurlarım bilir, kentlerle müziğin kaynaşması ile ilgilenirim. İlkgençliğimde Cemil Cankat’ın türküsünü 78’lik bir plaktan dinlemiştim: “Diyarbakır dört kapı/Git bak o yâr ne yapı/Beni gördüğü zaman/Başka sokağa sapı.” Müziğin nasıl derin bir edebiyat yarattığını görmek için, Haldun Taner Öykü Ödülü’nü kazanan Hasan Kılıç’ın ‘Gönlümün Şirazesi Bozuldu’ kitabını bir kez daha okuyun. Diyarbakır’ın çarşısını da gezdim. Kaldığım otelde sıra gecelerini de gördüm, dinledim. Dostlarla birlikte Hasan Paşa Hanı’nda kahvemi içtim. Hasan Paşa Hanı’nın tarihini Zülküf Güneli ile Türkan Kejanlı’nın kitabından öğrendim: ’Diyarbakır şad akar’ da ilkgençliğimden beri bildiğim, söylediğim türkülerden biri. İlk dörtlüğü yazayım, Muzaffer Sarısözen ile Cemil Cankat’ı analım: “Diyarbakır şad akar/Urfa Mardin’e bakar/Diyarbakır kızları/Kibritsiz kandil yakar.” Diyarbakır’a gidecekseniz, orada bu türküleri de mırıldanın.
Diyarbakır’la ilgili bir başka anım daha var. Bir zamanlar Hürriyet Treni ile illeri dolaşır, okurlarımızla buluşur, onları vagonlarda ağırlardık. TÜYAP Kitap Fuarı’na gelen yazarlar bizim trenimizi de ziyaret etmişlerdi, sayfadaki fotoğraf bunu gösteriyor.